14-09-2014، 10:39
این ماجرا طبیعتاً ابعاد مختلفی دارد اما آنچه مهم است اجرای کامل فرایند کشف، شناسایی، ردگیری، رهگیری، درگیری و بررسی آسیب به هدف بوده است که توسط یگان های پدافندی کشور شامل شبکه یکپارچه قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء و آتشبارهای موشکی سپاه مستقر در منطقه درگیری به اجراء درآمده است.
لازم به ذکر است پنهانکاری راداری از راه های مختلفی حاصل می شود که مهترین آنها شکل ظاهری جسم و جنس مواد مورد استفاده است. به علاوه، نوع رادار مورد استفاده در وسیله (هواپیما یا کشتی) که تعیین کننده میزان و الگوی انتشار امواج راداری و در نتیجه میزان قابل ردگیری بودن این امواج توسط طرف مقابل است، پنهانکاری ارتباطی شامل انتشارات مخابراتی و نیز کاهش تابش های حرارتی جسم از موارد مهم دیگر برای پنهانکاری کلی یک وسیله نظامی هستند.
هر چند در تصاویر به نمایش درآمده از پهپاد ساقط شده اثریاز الگوهای طراحی پنهانکارانه دیده نمی شود که اغلب هم تأثیر نامطلوبی در ویژگی های آیرودینامیکی دارند، اما استفاده از مواد جاذب امواج راداری، رنگ ها و پوشش های جاذب انرژی امواج و نیز استفاده از پوشش های کاهنده تابش حرارتی در اطراف موتور وسیله در پهپاد منهدم شده اعلام شده است.
پهپاد منهدم شده رژیم صهیونیستی درایران
با توجه به اینکه گردش تاریخی طراحان رادار به سمت استفاده از طول موج هایکوتاه (فرکانس بسیار بالا) پس از جنگ جهانی دوم و برای استفاده از مزیت های این طول موج ها در تشخیص دقیق موقعیت اهداف به امری فراگیر تبدیل شد طراحان هواپیماهای پنهانکار نیز به دنبال موادی برای جذب و کاستن از انرژی امواج برخوردی به بدنه هواپیما برآمدند.
در نتیجه هواپیماهای پنهانکار راداری که برای اولین بار در آمریکا توسعهیافتند از مواد مرکب و رنگ های جاذب این دسته از طول موج ها بهره می برند.
پس از این مرحله در کشورهای مقابل آمریکا برای خنثی کردن اثر مواد جاذب امواجرادار استفاده از رادارهایی با طول موج بلند (فرکانس کم) نظیر باندهای HF/VHF/UHF اما در ترکیب با فناوری های نوین در فرستنده هایحالت جامد و پردازش دیجیتال مورد توجه قرار گرفت که به دلیل ناتوانی مواد مذکور در جذب این باندهای فرکانسی نتایج مطلوبی نیز به ارمغان آورد.
هر چند این رادارها به دلیل ماهیتامواج مورد استفاده دارای دقت بالایی نیستند اما امروزه به نقطه قوتی برای کشف موقعیت کلی هواپیماهای پنهانکار راداری تبدیل شده اند. پس از باندهای فرکانسی فوق، محدوده های فرکانسی باند L و S و در رادارها مورد استفاده قرار دارند که این دو باندنیز از توان مناسبی برای کشف اهداف پنهانکار راداری برخوردار هستند.
البتهبرای کمرنگ کردن مزیت شکل ظاهری هواپیماهای پنهانکار در منحرف کردن امواج رادار به سمت هایی غیر از گیرنده نیز راهکارهایی وجود دارد از جمله استفاده از رادارهایی با چند گیرنده در نقاط مختلف و نیز استفاده از رادارهای غیرفعال یا Passive.
باتوجه تصاویر منتشر شده و نیز اعلام حدود ابعاد و وجود ویژگی های پنهانکاری راداری در پهپاد متخاصم در این گزارش به معرفی رادارهای زمین‌پایه موجود در ایران که می توانند در «فرایندهای اولیه» یعنی کشف و ردگیری چنین پهپادی مؤثر باشند می پردازیم.
بیشتر این رادارها ساخت ایران هستند و برخی دیگر که از خارج خریداری شده اندنیز عمدتاً مورد بهسازی های داخلی قرار گرفته اند تا در مجموع شبکه یکپارچه پدافند هوایی ایران با برخورداری از رادارهایی در انواع طول موج ها، توان کشف ریزپرنده ها را نیز داشته باشد.
رادار کاشف-1
کاشف-1 راداری تمام متحرک، میانبرد، در باند S با بردبیشینه 150 کیلومتر و سقف ارتفاع قابل پوشش 14هزار متر بوده و عملکرد آن 2 بُعدیاست به این معنی که دو مختصه مکانی هدف را نسبت به خود می سنجد که شامل فاصله مستقیم و زاویه بوده و پس از پردازش، مختصات x و y آن را نمایش می دهد که مربوط به فاصله افقی و ارتفاع اهداف است.
کاشف-1
اینرادار که با نام TM-ASR-1 نیز معرفی شده است توان خروجی 800 کیلووات داشته وبا توجه به برد خود به عنوان رادار هشدار ثانویه در فرایند کشف اهداف به کار می رود. با توجه به فرکانس مورد استفاده، کاشف توانایی کشف اهداف با سطح مقطع راداری پائین مانند پهپادهای کوچک و موشک های کروز را هم دارد. برای تضمین عملکرد بالای کاشف در فضای نبرد قابلیت مقابله با جنگ الکترونیک (ECCM) نیز برایآن ایجاد شده است.
پساز کشف و ردیابی هدف، رادار اطلاعات را به مرکز فرماندهی و کنترل ویا آتشبارهای پدافند هوایی ارسال می کند. آنتن این رادار که از نوع سهموی (Parabolic) است قابلیت گردش 360 درجه و با سرعت های دورانی 3،6 یا 12 دور بر دقیقه را به تناسبموقعیت راهکنشی (تاکتیکی) و حضور تهدیدات در منطقه دارد.
کاشف همچنین نقشه ای از کلاتر (بازتاب های عوارض سطحی) داده ومی تواند مناطق حساس را به صورت تقویت شده در نمایشگرهای چندمنظوره خود نمایش دهد. کاشف توانایی کشف اولیه بیش از 100 هدف و ردیابی در حین جستجوی 20 هدف را دارد.
تمامی زیرسامانه های این رادار شامل مولد برق، اتاق خدمه وسامانه های پردازش و کنترل و ارتباطات و اجزای مکانیکی باز کردن و حرکت دادن رادار در یک کامیون مستقر شده اند که یکی از عوامل تحرک بالای این مجموعه است.
قابلیت این رادار در آماده شدن به کار و یا خروج از وضعیت کاریبرای حرکت به منطقه ای دیگر بسیار بالا بوده و در زمان کمتر از 30 دقیقه آماده به کار می شود. متوسط زمان بین بروز دو ایراد در کاشف-1 بیش از 1000 ساعت و متوسط زمان لازم برای تعمیر ایراد در آن کمتر از 30 دقیقه است.
در نتیجه علاوه بر افزایش اطمینان پذیری آن، کارکردن و تعمیراتلازم نیز در زمان کوتاهی انجام شده و رادار به چرخه عملیاتی باز می گردد. این رادار در محیطی با سرعت باد 25 متر بر ثانیه (90 کیلومتر بر ساعت) و رطوبت 95% توانایی کارکرد دارد.
رادار کاشف-2
کاشف-2با بهسازی های مختلف بر روی کاشف-1 بوجود آمده است به طوری که برد نهایی این رادار تا 200 کیلومتر بوده که حدود 33% افزایش نسبت به نسل قبلی را نشان می دهد. کاشف-2 تواناییردگیری و ثبت اطلاعات تا 1000 هدف را دارد که افزایش 900 درصدی آن نسبت به نمونه پیش از خود بسیار قابل توجه است. همچنین برق مصرفی آن 30 کیلووات است.
به گزارش مشرق، فرستنده و گیرنده در این رادار کاملاً از فناوری حالت جامد بهره مند شده اند که باعث افزایش قابلیت های عملیاتی و همچنین افزایش اطمینان پذیری زیرسامانه های مربوطه می شود. از این رو قاعدتاً فاصله بین دو بروز ایراد در کاشف-2 بیشتر از نسل قبلی شده است.
به گزارش مشرق، فرستنده و گیرنده در این رادار کاملاً از فناوری حالت جامد بهره مند شده اند که باعث افزایش قابلیت های عملیاتی و همچنین افزایش اطمینان پذیری زیرسامانه های مربوطه می شود. از این رو قاعدتاً فاصله بین دو بروز ایراد در کاشف-2 بیشتر از نسل قبلی شده است.
آنتن رادار کاشف-2
یکتفاوت مشهود ظاهری در دو نسل کاشف، آنتن رادار آنها است که در نسل دوم به جای آنتنی با سطح یکپارچه از سطح مشبک استفاده نموده اند. هر دو نوع آنتن ها از سه تکه متصل به هم تشکیل شده اند که در حال حرکت از هم باز شده و در طرفین و بالای خودروی حامل قرار می گیرند.
کاشف-2 با آنتن های جمع شده در حال حرکت در رژه نیروهای مسلح
آنتنکاشف-2 به دلیل مشبک بودن، جرم کمتری داشته و در نتیجه به توان الکتریکی کمتری برای چرخش نیاز دارد و دوام اجزای متحرک آن نیز بیشتر گردیده و مقاومت آن در برابر باد نیز تا حدودی بهبود می یابد.
درمجموع رادارکاشف-2 به عنوان نمونه ای میانبرد، پرتحرک، با سرعت آماده شدن بالا، ظرفیت عملیاتی بالا و قیمت مناسب که ساخت تعداد کافی از آن را ممکن می سازد پدافندی قابلیت استقرار در نواحی مختلف را داشته و با توجه به اتصال از طریق خطوط امن انتقال داده به شبکه یکپارچه کنترل و فرماندهی هوشمند مرتبط بوده و پوشش کارآمدی را به وجود می آورد.
درمجموع رادارکاشف-2 به عنوان نمونه ای میانبرد، پرتحرک، با سرعت آماده شدن بالا، ظرفیت عملیاتی بالا و قیمت مناسب که ساخت تعداد کافی از آن را ممکن می سازد پدافندی قابلیت استقرار در نواحی مختلف را داشته و با توجه به اتصال از طریق خطوط امن انتقال داده به شبکه یکپارچه کنترل و فرماندهی هوشمند مرتبط بوده و پوشش کارآمدی را به وجود می آورد.
رادار مطلع الفجر-1
رادار مطلعالفجر-1 از اولین نمونه های رادارهای داخلی با توانایی مناسب در کشف اهداف پنهانکار بوده است. این رادار در زمره رادارهای با برد متوسط به بالا قرار می گیرد و در باند VHF کارمی کند. مطلع الفجر-1 محصول تفکر استفاده از کلیات یک سامانه موجود برای رسیدن به سامانه ای پیشرفته و قابل، با اتکا به توانمندی نیروهای داخلی در زمینه های پیشرفته ای چون مخابرات، الکترونیک و رایانه است.
رادار مطلع الفجر-1 در حالت آماده به کار
نحوه عملکردسخت افزاری آنتن رادار مطلع الفجر بدین صورت است که آنتن های آن که به فرم یاگی هستند در حال حرکت به صورت جمع شده روی سقف کانتینر حاوی تجهیزات قرار داشته و پس از استقرار در ناحیه مورد نظر باز می شوند.
اینمجموعه روی پایه ای که به صورت تلسکوپی جمع شده است قرار دارد که با باز شدن این پایه، مرکز آنتن ها در ارتفاع حدوداً 8 متری سطح زمین قرار می گیرد. در مطلع الفجر-1 از 12 آنتن یاگی شکل که مشابه آنتن های مرسوم گیرنده امواج تلویزیونی هستند استفاده شده است.
برداین رادار که 360 درجه را پوشش می دهد در حدود 300 کیلومتر بوده و سقف ارتفاع قابل پوشش آن 20هزار متر است که بیشتر از بالاترین سقف پرواز بسیاری از هواپیماهای نظامی معمول بوده و ارتفاع تاکتیکی اهداف را ارائه می دهد. مطلع الفجر-1 قابلیت ردگیری همزمان تا 100 هدف ونگهداری سابقه اهداف را دارد.
رادار به همراه مکانیزم های استقرار، سامانه های پردازش و کنترل، نمایشگرهای کاربران، ادوات مخابراتی و سامانه تولید برق همگی توسط یک تریلر حمل می شوند که توان تحرک بالایی به آن می دهد. این رادار از سامانه های ضدجنگ الکترونیک نیز بهره مند است و پایداری خوبی در فضای نبردهای مدرن خواهد داشت.
برداین رادار که 360 درجه را پوشش می دهد در حدود 300 کیلومتر بوده و سقف ارتفاع قابل پوشش آن 20هزار متر است که بیشتر از بالاترین سقف پرواز بسیاری از هواپیماهای نظامی معمول بوده و ارتفاع تاکتیکی اهداف را ارائه می دهد. مطلع الفجر-1 قابلیت ردگیری همزمان تا 100 هدف ونگهداری سابقه اهداف را دارد.
رادار به همراه مکانیزم های استقرار، سامانه های پردازش و کنترل، نمایشگرهای کاربران، ادوات مخابراتی و سامانه تولید برق همگی توسط یک تریلر حمل می شوند که توان تحرک بالایی به آن می دهد. این رادار از سامانه های ضدجنگ الکترونیک نیز بهره مند است و پایداری خوبی در فضای نبردهای مدرن خواهد داشت.
مطلع الفجر-1 با آنتن های جمع شده در حال حرکت در رژه نیروهای مسلح کشور
[rtl]قابلیت کدینگ بر اساس الگوهای بومی با احتمال کشف پائین، شبکه عیب یابی خودکار، قابلیت پرش فرکانسی هم به صورت تصادفی و هم تابع الگوریتم مورد نظر تا 100 پله در کنار طراحی مدولار (ماژولار) و امکان گسترش از دیگر ویژگی های قابل ذکر سامانه مطلع الفجر-1 است. این رادار ضمن دارا بودن قابلیت عملکرد شبانه روزی امکان استفاده به صورت شبیه ساز آموزشی را نیز داشته و کاربری و تعمیر و نگهداری آن آسان است.[/rtl]
رادار مطلع الفجر-2
رادار مطلعالفجر-2،یك رادار 3 بعدی، با قابلیت تحرك مناسب، برد بلند ویژه مراقبت هوایی و هشدار زودهنگام در باند VHF استكه می‌تواند به طور مستقل عمل کرده ویا به عنوان بخشی از یك سامانه پدافندی و البته جزئی از شبکه یکپارچه پدافند هوایی باشد.
اینرادار قابل استفاده در تمام شرایط آب و هوایی بوده و یك رادار مدرن با پردازش كوهرنت و با اجزای تماماً بهره مند از نیمه هادی ها است كه می‌تواند اهداف هوایی را تا برد 480 كیلومتر و همچنین اهداف با سطح مقطع پایین را آشكارسازی و ردگیری كند.
مطلع الفجر-2 در بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه توانمندی های دفاعی در سال 1390
به گزارشمشرق، در مطلع الفجر-2 نیز مانند نسل قبلی تمامی اجزای سامانه بر روی یک تریلر نصب شده است. تغذیه رادار می‌تواند توسط دو دیزل ژنراتور نصب شده در تریلر یا توسط برق شهر انجام شود.
مدت زمان لازمبرای آماده به كار كردن رادار توسط سه خدمه آن، كمتر از دو ساعت است. با توجه به تحرک بالای این رادار و مدت زمان مناسب راه اندازی با توجه به رده عملیاتی آن که رادارهایی بزرگ و دوربرد است قابلیت تغییر موضع تاکتیکی این رادار نیز قابل توجه بوده و برای ایجاد پوشش بهتر در نقاط مورد نظر می تواند جابجا شود.
درروش پردازش کوهرنت یا منسجم (Coherent) که در مطلع الفجر-2 از آن استفاده شده تمامی سیگنال های ارسالی با مشخصاتیکسان از نظر فاز فرستاده می شوند و از اثرات تصادفی آنها پیشگیری می شود در حالی که در روش غیرکوهرنت یا نامنسجم سیگنال های ارسالی دارای اختلاف فاز هستند.
ازنتایج به کارگیری چنین روشی، توانایی تشخیص کوچکترین تفاوت سرعت اهداف بوده که ناشی از اختلاف سیگنال های بازگشتی است که در هنگام ارسال هیچ اختلافی (در واقع اختلاف فاز) با هم نداشتند. همچنین تداخل کمتر و مزایایسیگنالی بهتری در این روش نسبت به روش نامنسجم وجود دارد.
استفادهاز تجهیزات الکترونیکی پیشرفته نظیر نیمه هادی ها باعث افزایش مدت زمان قابل کارکرد و کاهش احتمال بروز خرابی در این رادار شده و میزان زمان مورد نیاز برای تعویض و تعمیر قطعات آن را نیز کاهش داده است.
ازنتایج به کارگیری چنین روشی، توانایی تشخیص کوچکترین تفاوت سرعت اهداف بوده که ناشی از اختلاف سیگنال های بازگشتی است که در هنگام ارسال هیچ اختلافی (در واقع اختلاف فاز) با هم نداشتند. همچنین تداخل کمتر و مزایایسیگنالی بهتری در این روش نسبت به روش نامنسجم وجود دارد.
استفادهاز تجهیزات الکترونیکی پیشرفته نظیر نیمه هادی ها باعث افزایش مدت زمان قابل کارکرد و کاهش احتمال بروز خرابی در این رادار شده و میزان زمان مورد نیاز برای تعویض و تعمیر قطعات آن را نیز کاهش داده است.
با توجه بهتصاویر منتشر شده از بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه دستاوردهای دفاعی در تابستان سال 1390 بارزترین تفاوت ظاهری مطلع الفجر-2 با نسل پیش از خود در به کار گیری تعداد بسیار بیشتر آنتن است.
مطلعالفجر-1 تنها از 12 آنتن در دو ردیف روی هم که به صورت متقارن در دو طرف پایه استوانه ای نگهدارنده چیده شده اند استفاده می کند در حالی که در نسل جدید آن از 32 آنتن در دو طبقه به فاصله حدود 2 تا 4 متر و در هر طبقه دو ردیف استفاده شده و در هر ردیف 8 آنتن به طور متقارن حول استوانه نگهدارنده قرار گرفته اند. بنابراین ارتفاع نهایی آنتن ها از سطح زمین باید به حدود 12 تا 14 متر رسیده باشد که در افزایش پوشش دهی ارتفاع پایین و نزدیک سطح زمین مؤثر است.
نمایی از مطلع الفجر-2 و آنتن های آن در زمینه تصویر؛ کاشف-2 با آنتن سفید رنگ تشخیص دوست از دشمن(IFF) در جلوی تصویر
بااستفاده از این رادار دوربرد که 60 درصد افزایش در برد نسبت به نسل قبلی داشته مساحت بسیار بیشتری از کشور با هر دستگاه از آن تحت پوشش قرار می گیرد.
تصویری مثالی از نحوه پوشش مرزها و خارج کشور با رادار مطلع الفجر-2
رادار علیم
این رادار یکیاز نمونه های رادار پسیو ساخته شده در کشور است. رادارهای پسیو بدون انتشار امواج و با دریافت بازتاب های راداری ناشی از فرستنده های دیگر کار کشف اهداف را به انجام می رسانند. این فرستنده ها شامل طیف وسیعی است از جمله امواج فرستنده های رادیو و تلویزیون.
رادار پسیو علیم
این نوعرادارها مزایای قابل توجهی دارند از جمله توانمندی ویژه در کشف اهداف با سطح مقطع راداری پائین و اهداف پروازی در ارتفاع و سرعت کم. در عملکرد رادارهای بای‌استاتیک و مولتی‌استاتیک، دریافت امواجی که توسط هواگردهای پنهانکار به سمتی غیر از فرستنده منحرف شده اند یکی از روش های کشف این گونه هواگردها است. رادارهای پسیو هم در واقع نوع خاصی از رادارهای مولتی‌استاتیک بوده و در نتیجه در کشف این اهداف موفق هستند.
علیم در حالت آماده به کار
به گزارشمشرق، از دیگر مزیت های رادارهای پسیو هزینه تولید و هزینه عملیاتی پائین به دلیل نبود فرستنده و اجزای مکانیکی متحرک است. البته این نوع رادارها نیاز به توان پردازشی بالایی به دلیل ماهیت متنوع امواج دریافتی داشته و حداقل 6 مرحله کار پردازش داده های دریافتی باید انجام شود تا کار ردگیری هدف به انجام برسد. بنابراین ساخت رادار علیم در وهله اول نشان دهنده توانمندی بالای متخصصان کشور در زمینه های رایانه و پردازش است.
همچنینرادارهای پسیو به دلیل اینکه انتشار امواج ندارند توسط سامانه های دشمن کشف نشده و در نتیجه از حمله دشمن در راستای سرکوب پدافند هوایی مصون باقی می مانند. کمتر بودن اجزای مورد نیاز برای راه اندازی سامانه نیز به حفاظت و اختفای بهتر این نوع رادارها کمک می کند. بدین ترتیب این رادارها در نواحی نزدیک به دشمن نیز قابل استقرار هستند.
رادار علیمساخت ایران بردی بین 250 تا 300 کیلومتر دارد که برای کشف و کمک به شکار سریع اهداف ارزشمندی چون جنگنده ها و هواپیماهای ضربتی رادارگریز و همچنین موشک های کروز که به طور معمول در ارتفاع کمتر از 20 متری سطح زمین پرواز می کنند ابزار ارزشمندی در دست رزمندگان اسلام است.
رادار نبو
نبویک رادار کششی برد بلند و مخصوص هشدار زودهنگام هوایی است که در باند کار می کند. این رادار تمام دیجیتالی به عنوان یکی از پیشرفته ترینرادارهای زمین‌پایه جهان که حضور آن در ایران تعجب کارشناسان خارجی را نیز برانگیخت با استفاده از فناوری های پیشرفته ای چون آنتن آرایه کاوش الکترونیکی فعال (AESA)و البته با المان هایی در فرم یاگی و هدایتالکترونیکی امواج کار شناسایی اهداف، رهگیری و تعقیب زاویه ای تک پالس ها را نیز به انجام می رساند و قابلیت تصویرسازی 4 بعدی برای بی اثر کردن اخلالگرهای دیجیتال را دارد.
نمونه ای از رادار نبو که 84 آنتن یاگی در آن به کار رفته است
نبو قابلیتشناسایی طیف وسیعی از هواگردها شامل بیش از 100 هداف آیرودینامیک، موشک های بالستیک و کروز را در برد و سقف پرواز کوتاه تا بلند دارد.
رادار نبو در رژه نیروهای مسلح ایران
قابلیت هایمقاومت در برابر جنگ الکترونیک دشمن به اذعان منابع غربی بسیار بالا است. همچنین نحوه عملکرد این رادار مقاوت بسیار بالایی در برابر موشک های ضدرادار فراهم کرده و تا حدودی در عملکرد آنها ایجاد اختلال نیز می نماید. برای این رادار برد 350 کیلومتر و سقف پرواز 100 کیلومتراعلام شده است.
رادار گاما
رادار گاما (Gamma) یکی از محصولات پیشرفته شرکت آلمازآنتی به شمار می آید. این رادار در دو گونه DEوS1E طراحی و ساخته شدهاست. موسسه مطالعاتی CSIS در گزارشی مربوط به سال 2010 درباره وضعیت ایران و کشورهای حوزهخلیج فارس در حوزه های گوناگون از جمله نظامی اشاره ای به برنامه ایران برای در اختیار داشتن گونه DE این رادار کرده است. بر اساس اینپیش‌فرض، به معرفی توانایی های این گونه از رادار گاما می پردازیم.
رادار گاما
سامانه Gamma DE یک مجموع راداری آرایه فازی فعال 3 بعدی در باند L است که وظیفه جستجو و کشف اهداف هوایی شامل پرنده های بال ثابتبا سطح مقطع راداری پائین، بالگردها، موشک های کروز و مهمات هدایت شونده و همچنین موشک های بالستیک تاکتیکی کوتاه و میانبرد را بر عهده دارد. این سامانه معمولاً به منظور هدایت و کمک به هواپیماهای رهگیر و یا سامانه های یکپارچه پدافند هوایی عمل می کند.
قابلیت شناسایی اهداف با سطح مقطع راداری پائین و همچنین مقاومت بالا در برابرجنگ الکترونیک دشمن از جمله نکات مثبت این سامانه راداری به حساب می آید. یکی دیگر از قابلیت های پیشرفته این سامانه توانایی کشف بدون کمک اهداف یا NCTR است.
در این حالت رادار گاما با استفاده از ارتباط برقرار کردنبین نشانه های شناخته شده از هر هدف پروازی جداگانه، تحلیل امواج بازتابی از اهداف گوناگون و نیز مشخصه های خاص پروازی هر هواگرد و در مورد بالگردها با آنالیز تغییرات موجود در امواج، ایجاد شده توسط حرکت پره های بالگردها می تواند به شناسایی آنها اقدام کند.
برد کشفGamma DE در برابر هدفی با سطح مقطع راداری1 متر مربع تا 400 کیلومتر و هدفی با سطح مقطع راداری 0.1 متر مربع 240 کیلومتر اعلام شده است. این سامانه راداری توان پوشش دادن تا ارتفاع 120 کیلومتری از سطح دریا را دارد.
گاما می تواند در شرایط جوی سخت از دمای +50 تا -50 درجه سانتیگراد به عملیاتبپردازد. این سامانه می تواند در رطوبت 98 درصد و بادهایی با سرعت 25 متر در ثانیه و در ارتفاع 2500 متری از سطح دریا عملیات کند. کل خدمه مورد نیاز برای کار با این سامانه 5 نفر است.
سامانه Gamma DE و متعلقات مربوط به آن بر روی دو دستگاه کامیون حمل می شود ومی تواند در مدت زمان 5 دقیقه برای کار آماده شود. گونه کششی این رادار نیز موجود است که زمان آماده سازی آن در حدود 20 دقیقه می باشد.
این رادار از یک سامانه یکپارچه تشخیصدوست از دشمن بهره می برد. استفاده از قابلیت آرایه فازی فعال این توانایی را به آن می دهد که بتواند تا زوایای مثبت و منفی 60 درجه در سمت و ارتفاع عمل نماید.
رادار Vostok
رادار Vostok ساخت کشور بلاروس برای اولین بار در سال 2007 میلادی به نمایشعمومی درآمده که سال گذشته در مستند شکار طبس مربوط به تصرف پهپاد آر-کیو-170 تصاویری از آن پخش شد در حالی که در استفاده یگان های پدافندی کشورمان قرار داشت.
تصویر منتشر شده از رادار Vostok در ایران
به گزارش مشرق Vostok راداری در باندVHF است که برای شناسایی اشیاء پرنده باسطح مقطع راداری پائین طراحی شده. این رادار با توجه به تجربیات به دست آمده از جنگ های اخیر به رهبری ناتو، ساخته و در ساخت آن تأکید خاصی بر بحث مقاومت در برابر جنگ الکترونیک شده به طوری که می تواند در شرایط جنگ الکترونیک شدید نیز به فعالیت خود ادامه دهد.
بر اساس اعلام سازنده، رادار Vostok می تواند هدفی مانند هواپیمای پنهانکار اف-117 باسطح مقطع راداری در حدود 0.5 متر مربع را در شرایط بدون جنگ الکترونیک در فاصله 350 کیلومتری و در شرایط وجود جنگ الکترونیک در فاصله 40 کیلومتری کشف نماید.
رادار Vostok-E2S
Vostok می تواند به صورت همزمان 120 هدف هوایی مختلف را کشف وردگیری کند. از دیگر ویژگی های این رادار که به نوعی یک مزیت بالا برای آن به حساب می آید بحث زمان کم مورد نیاز برای استقرار و یا آماده شدن آن برای حرکت است.
این رادار می تواند ظرف مدت 6 دقیقه در محلی مستقر یا آماده انتقال از آن محل شودکه توان تحرک بالایی را برای آن به همراه می آورد که در نتیجه می تواند به سرعت از محلی به محل دیگر منتقل شده و هم بقاپذیری خود را در میدان نبرد بالا برده و هم با حضور ناگهانی در نقاط مختلف و در مدت زمان پائین به عنوان یک عامل غافلگیر کننده برای دشمن به کار رود.
Vostok با توجه به نیاز جنگ های شبکه محور امروزی طرحی شده و به راحتی توان اتصال به شبکههای گوناگون پدافند و مبادله اطلاعات با آنان را دارد. این سامانه تنها به 3 کاربر نیاز داشته و آنتن آن توان مقاومت در برابر بادهایی با سرعت 35 متر بر ثانیه را دارد.
از دیگر قابلیت های رادار فوق این است که با جمع آوری اطلاعاتی مانند سطح مقطعراداری، نوع امواج رادار مورد استفاده در هدف (در صورت وجود رادار در آن)، حالت و سرعت پروازی به شناسایی نوع وسیله پرنده مورد نظر پرداخته و سپس با طبقه بندی کردن تهدیدات، نوع پدافند مناسب برای مقابله با این تهدیدات را تعیین کند.
رادار کاستا
کاستا یک رادار تاکتیکی هشدار هوایی با توانایی ویژه برای کشفاهداف در پس زمینه و عوارض طبیعی و مصنوعی و محیط های آلوده به اخلال الکترونیکی است که در باند UHF کارمی کند. بیشینه برد کشف این رادار که اهداف را به صورت 3 بعدی ردیابی می کند 150 کیلومتر، پوشش 360 درجه در افق و 25 درجه در بلندا و ارتفاع تا 6 کیلومتر بوده و دارای توانایی ردگیری همزمان تا 50 هدف است.
رادار کاستا در اختیار قرارگاه پدافند هوایی خاتم النبیاء ارتش
به گزارش مشرق، کاستا از توانمندی بالایی در آشکارسازی وردیابی اهداف با سطح مقطع راداری بسیار کم برخوردار است. این رادار از نوع تمام متحرک بوده و به همین دلیل از قابلیت جابجایی بالا و توانایی حضور سریع در مکان های مورد نظر برای ایجاد پوشش راداری برخوردار است.
آنتناین رادار دارای سه بخش بوده که در حال حرکت به صورت جمع شده قرار دارند به طوری که بخش میانی در زیر و دو بخش دیگر در طرفین و بالا استقرار یافته و برای شروع به کار، این سه قسمت به طور خودکار به هم متصل شده و پایه ای که آنتن روی آن مستقر است در مجموع به ارتفاع حدود 14 متر می رسد. بنا بر اعلام منابع خارجی این رادار در زمان 20 دقیقه آماده به کار شده یا از حالت استقرار به حالت حرکت در جاد تغییر وضعیت می دهد.
رادار کاستا با آنتن جمع شده و در حال حرکت
رادارهای معرفی شده در این گزارش نقش کشف و شناسایی اهداف را برای شبکهیکپارچه پدافند هوایی کشور ایفا می نمایند. رادارهای جدید قدیر، کاوش و بشیر نیز در همین نقش طراحی و ساخته شده اند که در گزارش های مستقلی به آنها خواهیم پرداخت.
همچنین رادارهای دیگری در شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور وجود دارند که هنوزمشخصات مهمی از آنها اعلام نشده مانند رادار آرایه فازی نجم802 و رادارهای آرش، شهاب و ثامن که برای دو نمونه آخر هم وجود قابلیت کشف اهداف با سطح مقطع راداری پائین اعلام شده است.
یکی از شیوه های عملکرد رادارهای معرفی شده در این گزارش خصوصاً نمونه هایدارای طول موج بلند بنا بر نظر کارشناسان خارجی، کشف و ردگیری اولیه اهداف و مشخص کردن محدوده ای از آسمان برای تمرکز رادارهای طول موج پائین‌تر و با توان خروجی بالا برای ردگیری دقیق‌تر و سپردن هدف به آتشبارهای موشکی و توپخانه ای است.
در آتشبارهای موشکی پدافند هوایی کشور شامل سامانه های هاوک و مرصاد، رعد، سومخرداد و طبس و سامانه های برد کوتاه مانند تور-ام-1، یازهراء و حرز نهم نیز رادارهای مختلفی مورد استفاده قرار دارد که بعضی از آنها مانند رادار کاوش سامانه مرصاد توانایی کشف هدفی با سطح مقطع راداری 0.5 مترمربع را از فاصله 110 کیلومتری دارد.
همچنیندر این آتشبارها به عنوان یک ابزار جانبی از سامانه های الکترواپتیکی نیز برای ردگیری و حتی رهگیری هدف و هدفگیری و هدایت سلاح به سمت آن استفاده می شود. قدرت عملکرد سامانه های الکترواپتیکی موجود در ایران قبلاً با ردگیری پهپاد فوق پیشرفته و پنهانکار راداری و حرارتی و صوتی آر-کیو-170 در سال 1388 (یعنی 2 سال قبل از به غنیمت گرفته شدن آن توسط کشورمان) نشان شده است.
همچنیندر این آتشبارها به عنوان یک ابزار جانبی از سامانه های الکترواپتیکی نیز برای ردگیری و حتی رهگیری هدف و هدفگیری و هدایت سلاح به سمت آن استفاده می شود. قدرت عملکرد سامانه های الکترواپتیکی موجود در ایران قبلاً با ردگیری پهپاد فوق پیشرفته و پنهانکار راداری و حرارتی و صوتی آر-کیو-170 در سال 1388 (یعنی 2 سال قبل از به غنیمت گرفته شدن آن توسط کشورمان) نشان شده است.
تصویری از ردگیری آر-کیو-170 با سامانه های الکترواپتیکی در سال 1388
ردگیری الکترواپتیکی اهداف در سامانه پدافند هوایی موشکی مرصاد
اقتدار و صلابت عملکرد مجموعه پدافند هوایی کشور در سالیان اخیر بارها و بارها در عمل اثبات گردیده که تصرف و انهدام چندین پهپاد بیگانه از نمودهای آن است. رزمندگان پدافندی جمهوری اسلامی ایران در سپاه و ارتش حتی در هر مکان لازم اقدام به ردگیری، رهگیری و انهدام اهداف می نمایند که نمونه ای از آن انهدام 2 پهپاد بیگانه خارج از FIR ایران در خلیج فارس در سال 1389 است.