19-02-2015، 11:31
- موسیقی ما - «دیدى تو اصفهان را، آن شهرِ خُلدپیكر/ آن سدره‌ی مقدس، وآن عدنِ حورپرور// آن بارگاه ملت و آن تخت‌گاهِ دولت/ آن روى هفت عالم، وآن چشمِ هفت كشور» اینها را در وصفِ اصفهان گفته‌‌اند. شاعرانِ بسیاری طی قرن‌های اخیر از این شهر سروده‌اند، از باغ‌هایش، زاینده‌رودش، بناهای تاریخی‌اش و هر آنچه در آن هست. حالا البته شاعران می‌توانند چیزهای جدیدی بگویند. از زاینده‌رودی که دیگر نیست. از دخترانش که همین چند وقت قبل، تیتر یکِ رسانه‌ها شدند یا از مشکلاتی که زمانِ اجرای کنسرت‌های موسیقی در آن رخ می‌دهد. حالا اصفهان جزو سیزده استانی است که نوازندگانِ زن نمی‌توانند در آن به اجرای برنامه بپردازند، مثلِ نیشابور، مشهد، دزفول و بسیاری دیگر از شهرهای کشور.
- هر چند وقت یک‌بار مشکلاتی هنگامِ اجرای کنسرت در نصف‌جهان رخ می‌دهد و آخرین‌اش هم در کنسرتِ «چرا رفتی» به آهنگسازیِ «تهمورس پورناظری» و خوانندگی «همایون شجریان». این بار البته مدیرکلِ ارشاد واکنش نشان داد، برگزارکنندگانِ کنسرت هم، ماجرا حتی ابعادِ گسترده‌تری به خودش گرفت و مسعود پزشکیان -نماینده‌ی مردمِ تبریز در مجلس شورای اسلامی- خواستار برخورد قانونی و قضایی با بَرهم‌زنندگانِ کنسرت‌ها و سمینارها شد. اینها همه نشانه‌های خوبی است؛ اما همچنان این هراس وجود دارد که در صورتِ ادامه‌ی این مشکلات، اصفهانِ بی«زاینده‌رود»، بی«نوا» هم بشود.
-
- دومین هنرستانِ موسیقی دختران در شهرِ ممنوعیتِ نوازندگیِ زنان
- آنچه اوضاع را پیچیده و شاید بیش از پیش دردناک می‌کند، تأثیراتِ مکتبِ اصفهان و اهمیتِ آن بر موسیقی و آواز ایران است، ضمن آنکه «اصفهان» پس از تهران، دومین شهری است که در آن هنرستان موسیقی تأسیس شده و همچنان این هنرستان هرساله تعدادِ زیادی هنرآموزِ دختر جذب می‌کند و بسیاری از آنان تحصیلات‌شان را در این زمینه در دانشگاه‌ها هم ادامه می‌دهند. با همه‌ی اینها نمی‌توانند در شهرِ خودشان بنوازند، همخوانی کنند یا روی صحنه بروند. این در حالی است که ممنوعیتِ تبلیغاتِ محیطی برای تمامِ کنسرت‌ها و همچنین پرداخت درصدِ بالایی از عوایدِ فروشِ بلیت به شهرداری از دیگر مشکلاتِ برگزارکنندگان کنسرت و فعالانِ موسیقی در این شهر است.
-
- بوی بهبود ز اوضاعِ نصفِ‌جهان بعد از ده سال ممنوعیت
- چرا نوازندگی و همخوانیِ زنان که طبقِ قوانین عرفی و قانونی در بسیاری از شهرهای کشور انجام می‌شود، در اصفهان ممنوع است؟ مخالفان، استدلالِ خودشان را دارند. از فرهنگی بودنِ شهر می‌گویند. البته در اینکه اصفهان شهری فرهنگی است، هیچ شکی وجود ندارد؛ اصلاً آن را «پایتخت فرهنگ هنر و تمدن ایران» هم می‌دانند. اما اینکه چطور می‌شود کسانی، برگزاری کنسرت را عملی غیرِفرهنگی بدانند، مسأله‌ای دیگر است.
- هرچند می‌شود همچنان بوی بهبود ز اوضاعِ نصف‌جهان شنید؛ آن هم بعد از ده سال ممنوعیتِ حضورِ نوازندگانِ زن روی صحنه. برای مثال، آن زمان که کنسرت‌های بسیاری به همین بهانه لغو شد، حجت‌الاسلام محمد قطبی چنین استدلال کرد: «هرچند شاید حضور نوازندگان زن در سطح کشور مرسوم و معمول باشد، اما اجرای آن در اصفهان یک اتفاق تازه است. پس برای این اتفاق نو باید یک قاعده مشخص وجود داشته باشد تا قابل دفاع شود. ضمن اینکه حذفِ نوازندگانِ زن سبب وارد آمدن ایراد فنی به کار نمی‌شود. در تیم‌ملی فوتبال هم افراد مختلفی حضور دارند، اما هر وقت و به هر دلیلی یکی از بازیکنان نتوانست بازی را ادامه دهد، یک نفر دیگر جایگزین می‌شود، بنابراین وقتی از یک خواننده برای برگزاری کنسرت در اصفهان دعوت می‌شود، باید خودش را با شرایط اصفهان هماهنگ کند.»
- او حالا این بار منطقی کاملاً متفاوت در پیش گرفته و در واکنش به اتفاقاتی که پیرامونِ کنسرتِ «چرا رفتی» رخ داد، بیانیه‌ای صادر کرده که اگرچه این روزها در رسانه‌های گوناگون انعکاس پیدا کرده اما تکرارِ دوباره‌اش هم می‌تواند خوشحال‌کننده باشد، به‌خصوص آنجایی که می‌گوید: «ما معتقدیم قانون در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران برخاسته از شرع و منطبق بر احکام شرعی است و حتی اگر جایی هم کسی تشخیص متفاوت داشته باشد، نمی‌بایست در مقابل قانون بایستد و با اردوکشی و یارگیری و تحریک چند جوانِ ترم‌اولی روی نیمکت بایستد تا قدش بلند شود. هرکس، با هر نام و نشانی، با هر قد و قواره‌ای، با هر میزان سوادی، با هر شکل و شمایلی، با هر دغدغه و لق‌لقه‌ای، با هر حامی و پشتیبانی، با هر رنگ و زبانی، حرفی برای گفتن دارد یا احساس می‌کند قانونی زیرِپا رفته یا ادعای فهم بیشتری دارد یا نیاز به دیده شدن دارد یا عربده‌ای در گلویش گیر کرده یا اندیشه‌ای در فکرش پنهان شده یا منطقی بر زبانش جاری است، بیاید تا با هم گفت‌وگو کنیم. گفت‌وگو؛ لااقل بنده نه اردوکشی بلدم و نه داد می‌کشم، می‌شنوم و در حد عقل خودم پاسخ می‌دهم، حرف حق را می‌پذیرم و زیر بار زور نمی‌روم. قدم را بلندتر از قانون نمی‌دانم و تفسیر شرع را به اهلش می‌سپارم، نه اجتهاد می‌کنم و نه هیجان‌زده می‌شوم.»
- او همچنین به این مسأله اشاره کرده که «کاش چهار انگشت فاصله را زودتر طی می‌کردید و قبل از دیدن قضاوت نمی‌کردید که شرمنده شوید. شاید حالا فهمیده باشید که «شنیدن کِی بود مانند دیدن». دنبال خواننده زن می‌گشتید، نوازندگان با حجاب دیدید. دنبال رقص و لعاب می‌گشتید، چهار کلام حرف حساب شنیدید.» این سخنان از زبانِ مدیری شنیده می‌شود که همین چند ماهِ پیش بر این اعتقاد بود که ممنوعیت حضور نوازندگان زن هم یک مسأله فرعی در موسیقی استان است، نه مشکل جدی و حالا این امیدواری را ایجاد کرده تا شاید این مشکلِ ده‌ساله به نوعی برطرف شده و بارِ دیگر موسیقی اصفهان بتواند چندصدایی را به چشم ببیند.
-
- مسئولان موسیقی چه می‌گویند؟
- نمی‌توان این مسأله را نادیده گرفت که پیروز ارجمند -مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- با وجود تمامِ انتقادهایی که ممکن است به عملکردش وجود داشته باشد، همواره از مخالفانِ سرسخت این مسأله و همچنین تفکیکِ جنسیتی در کنسرت‌ها بوده و برای مثال گفته است: «من در سفرم به اصفهان به دیدار مسئولان فرهنگی و هنرمندان این شهر رفتم و در این خصوص صحبت کردم. این نوع تفکیک جنسیتی و مستثنا کردن زنان، با سیاست‌های وزارت ارشاد منافات دارد و اگر در شهرستان‌ها زنان برای حضور روی سن مشکل دارند، مربوط به دیدگاه وزارت ارشاد نیست بلکه در ارتباط با نهادهای دیگر است. به همین دلیل ما به دنبال شنیدن سخنان آنها هستیم و می خواهیم بدانیم بر اساس کدام مستندات جلوی شرکت زنان در گروه‌های موسیقی گرفته می‌شود.»
-
- داستانِ تمام لغو‌ها
- در این سال‌ها کنسرت‌های متعددی در اصفهان لغو شده که برای نمونه به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
-
- کنسرتِ هم‌آوایان به سرپرستی حسین علیزاده. او در واکنش به این ماجرا چنین اظهارِ نظر کرد: «در گذشته تنها در چند شهر، خانم‌ها اجازه حضور روی صحنه را نداشتند؛ اما در زمان حاضر تقریباً در بسیاری از شهرها گفته شده در گروه، نوازنده خانم نباشد. این رویکرد در طول زمان، به حذف بانوان از عرصه موسیقی منجر می‌شود. برخی نهادهای مربوطه در شهرستان‌ها برای صدور مجوز سلیقه‌ای عمل می‌کنند که این، موضوعاتی همچون لغو اجراهای موسیقی و بی‌میلی هنرمندان برای اجرای موسیقی در شهرهای کشور را به همراه خواهد داشت.»
-
- حذفِ نوازندگان از کنسرت گروه قمر. سالار عقیلی در واکنش به این ماجرا پیش از آغازِ کنسرت گفت: «یک اتفاق نادر هنوز من را در شوک نگه داشته، چون من نتوانستم گروهم را کامل در اختیار داشته باشم. به من گفته شد که بانوان در اصفهان نمی‌توانند روی سن بنوازند.»
-
- حذفِ نوازندگان زن در کنسرت علیرضا قربانی. او واکنش خود را به این شکل نشان داد: «اینکه چطور می‌توانیم آنها را از موسیقی حذف کنیم، به نظر من یک‌مقدار برخورنده است و جای تفکر و اعتماد بیشتری دارد.»
-
- لغو کنسرت مازیار فلاحی. این بار زنانِ نوازنده عامل نبودند؛ اما او اعلام کرد که از مسئولان شهر اصفهان بعید بود که اینگونه با هنرمند خود برخورد کنند.
-
- لغو چندین کنسرت در قالبِ جشنواره‌ی موسیقی ِ شهناز و ده‌ها نمونه‌ی دیگر.
-
- امید داریم به روزی که هر آنچه در چارچوب قانون و عرف ایران مجوز می‌گیرد، بدون هیچ مشکلی اجرا شود.
منبع:
اختصاصی سایت موسیقی ما