10-05-2015، 18:13
ايران از زمان پيش از تاريخ يعني قرن ها پيش از آن كه اولين تمدن ها در حوالي بين النهرين سر برآورند محل سكونت انسان ها بوده. كوروش كبير استوانه كوروش را به وجود آورد كه به نظر مي رسد اولين بيانيه حقوق بشر جهان باشد. عقايد مهم كوروش بعداً بر حقوق بشر تأثيرات بزرگي به جا گذاشت. قواعد حكومت داري كوروش با گزينش «عشق» به جاي «ترس» بنيان قانون اساسي ايالات متحده آمريكا را هم تحت تأثير قرار داد.
در طول دوره ساسانيان فرهنگ ايراني، مناطقي بسيار فراتر از مرزهاي این امپراتوري را تحت تأثير قرار داد. به طوري كه اين تأثير به اروپاي غربي، آفريقا، چين و هند مي رسد و نقش برجسته اي را در شكل دادن به هنر قرون وسطايي هم در اروپا و هم در آسيا ايفا مي كند. اين تأثير بعداً به جهان اسلام هم گسترش مي يابد.
بعد ايران از اعراب شكست می خورد و به امپراتوري عرب ضميمه می شود. اما این شکست پیروزی دیگری را برای ایران به همراه می آورد. بعد از این دوره ادبيات، فلسفه، پزشكي و هنر ايراني فعال شدند و عنصر اصلي تمدن اسلامی در سراسر جهان شدند. علاوه بر برتري روشنفكري بدون بحث ايرانيان، در نتيجه هزاران سال تمدن، ايران از برتري صنعتي و هنري و پيشه وري خود هم استفاده های زیادی کرد. در طول اين دوره، ايران و دانشمندان ايراني يك دوره طلايي اسلامي را به وجود آوردند. ايران در اين نقطه از تاريخ يك مركز جهاني برای پژوهش علمي شد و با فلاسفه، دانشمندان، مهندسان و مورخانش کمک های بي شماري به فناوري، علم و پزشكي جهان کرد و بعداً بر رشد علمي اروپا در دوره رنسانس هم تأثير گذاشت.
همين ها نشان مي دهد دين اسلام سوار بر فرهنگ ايراني، اثرات علمي فراواني بر جاي گذاشته و ايران حوزه نفوذ فرهنگي و تمدني عالمگير داشته و دارد و همچنين نشان مي دهد كه هويت ايراني تعريفي گسترده دارد. بنابراين هم كساني كه هويت ايراني را به پيش از اسلام منحصر مي كنند و هم كساني كه هويت ايراني پيش از اسلام را انكار مي كنند هر دو در اشتباهند. چون هويت ايراني هر دوي اينها را در برمي گيرد و ضمن اين كه بسيار منعطف و پذيراست، همواره تأثير خود را بر ديگران به جا مي گذارد. بنابراين لازم است كه در ابتدا بدون هر تعصبي هويت ايراني را تعريف كنيم و بپذيريم كه اين هويت از چند هزار سال پيش آغاز شده. همچنين بپذيريم كه اين هويت متعلق به همه اقوام ايراني است و مثلاً صحبت از نژاد آريا براي هويت دادن به همه ايرانيان كاري اشتباه است. چون ايرانيان همه از يك نژاد نيستند. آنها از تعداد زيادي از نژادها، اقوام، مذاهب و زبان ها تشكيل شده اند كه از اين نظر ايران در رده سوم جهاني است و هر يك از اين ها بر هويت ايراني تأثيري به جا گذاشته اند. برای کسب اطلاعات درباره نژادهای مردم اینجا را کلیک کنید.
به خاطر همين است كه باستان شناسان مي گويند هر نقطه از ايران را كه كاوش كنيم اثري تاريخي از زير خاك هاي آن پديدار مي شود و درتاريخ معاصر هم هر يك در شكل دهي به اين هويت مشترك نقش داشته اند.
اگر رستم اسطوره ايراني از خطه سيستان هدفش را دفاع از ايران قرار داده بود، خطه آذربايجان زرتشت و انقلاب مشروطه و مردم سالاري را به هويت ايراني تقديم كرد. در مناطق مركزي بي بديل ترين معماري ها ساخته شد و از شمال ايران، كردستان و خوزستان و خراسان و لرستان و ... ارزش ها و مؤلفه هاي فرهنگي بي شماري از علم، هنر و شعر و موسيقي و معماري و زبان به هويت ايراني وارد شد تا ايران، ايراني باشد كه هنگام جنگ تحميلي همه اقوام به دفاع از خاك آن بپردازند. ايرانياني كه بر سر قبر مولوي مي روند براي جهانگردان شعر او را به فارسي بخوانند، هنگامي كه نام خليج فارس در نقشه ها و موزه ها به خليج عربي تغيير مي كند از هر نقطه از جهان اعتراض كنند و اين رويه را تغيير دهند و به خانه هر ايراني كه در خارج از كشور ساكن است برويد مي بينيد خانه اش را فرش كرده و به فرزندانش آداب و رسوم ايراني مي آموزد. اما بايد به خاطر داشته باشيم كه اين هويت چند هزارسال حفظ شده و ما هم بايد نقشي در حفظ آن ايفا كنيم.