انجمن های تخصصی فلش خور

نسخه‌ی کامل: رپ ایران در مسیر بی راهه
شما در حال مشاهده‌ی نسخه‌ی متنی این صفحه می‌باشید. مشاهده‌ی نسخه‌ی کامل با قالب بندی مناسب.
رپ ایران در مسیر بی راهه 1

بتازگی مقاله‌ای تحت عنوان «رپ ایران در مسیر بیراهه» از فرشاد منتشر شده است که وضعیت نامناسب کنونی هیپ‌هاپ را مورد بررسی قرار داده است و نقد‌های جالبی در آن دیده می‌شود. این مقاله در قالب یک PDF منتشر شده است که در ادامه می‌توانید آن را دانلود و مطالعه کنید.

‫وقتی صحبت از فرهنگ هیپ هاپ می‌شود، ابتدا نام کشور امریکا به زبان میاد کشوری که در دهه های اخیر هیپ هاپ‬ فرم هنر خیابانی و زیر زمینی آن به نوعی صنعت و تجارت تبدیل شده است. هنرمندانی که در این عرصه فعالیت‬ می‌کنند اکنون از این شغل درآمد قابل توجه ای کسب می‌کنند. هر چند آنها میان مخاطب عام، پسندیده هستند و در میان‬ اهالی زیر زمین جایگاه و ارزش خاصی ندارند. پس در این قشر هنرمندان به دو دسته‌ی تجاری و زیرزمینی قابل تفکیک‬ ‫هستند. از خواننده های تجاری می‌توان به لیل وین، امنم و نیکی میناژ اشاره کرد. این دسته با قراردادهای بزرگی که با‬ کمپانی های معروف می‌بندند، ضمن کسب درآمد بسیار، معمولا آثاری با کیفیت تولید می‌کنند و در واقع تجاری بودن‬ آنها دلیلی بر ضعف کاری آنها نیست. از هنرمندان زیرزمینی مستقل نیز می‌توان به راکیم، وینی پز و ایمورتال تکنیک‬ نام برد که نسبت به خواننده های تجاری از شهرت کمتری بهره می‌برند؛ اما جوهره ی اصلی هیپ هاپ یعنی اعتراض‬ های تند و بی پرده از دولت و سیاستمداران کشور را در آثارشان به وفور می‌توان دید. اما در ایران قصه کاملا متفاوت‬ است چون فرهنگ شنونده، رفتار هنرمند، پخش، منابع مالی و… به دلیل نو بودن این جریان در کشور به طور کلی با‬ آنچه در غرب می‌بینیم فرق دارد. در این مقاله تلاش خواهیم کرد به این مسائل و اوضاع نابسامان هیپ هاپ در ایران‬ بپردازیم.‬
‫سبکی که در دهه ی اخیر به دلیل نو بودن کلام و ریتم در میان جوانان فراگیر و به نوعی مد شد، بدون شک رپ بود. با‬ توجه به رک گویی و درون مایه اعتراضی رپ و البته انتشار آثاری جنجالی در سالیان اخیر حتی فکر قانونی شدن این‬ سبک نیز خیلی ساده لوحانه است. در رپ نهایتا ناظر کیفی بر روی اصول و چارچوب کاری، می‌تواند برای صاحب اثر‬ نقش ناظر را ایفا کند. اما هیچ وقت پذیرش این بحث که «این باشد، آن نباشد» در رپ فارس نمی‌گنجد. با این حساب به‬ دلیل نبود رسانه های دولتی و خصوصی، راهی جز پخش اثر در فضای مجازی باقی نمی‌ماند. اولین آسیبی که به جریان‬ رپ در ایران وارد شد پدیده‌ای به نام سایت های پولی بودند که با دریافت مبلغی مبنی بر هزینه پخش، پول را وارد بازی‬ کردند. البته بدون در نظر گرفتن فرم و محتوای آثار فقط پول را می‌شناختند. در این بین افرادی هم بودند که بدون دریافت‬ هزینه کارهای استاندارد را منتشر می‌کردند اما به مرور زمان یا کنار کشیدند و یا با حمایت از قشر خاصی به باند بازی‬ ‫در این قضیه پرداختند.‬
‫با ورود رسانه فیسبوک به گوشی و رایانه ی اکثر ایرانی ها، نقش سایت ها در بحث پخش آثار کمرنگ تر شد ولی مسئله‬ «لایک» چالش جدید و پوچی را به فرهنگ هیپ هاپ ایران اضافه کرد. باز هم پول در نقش اصلی این بازی بود و‬ ‫آرتیست ها برای تعداد لایکهای بیشتر هزینه هایی را متحمل می‌شدند. هر چند امروزه با وجود شبکه های اجتماعی‬ متعدد آن تمرکز از روی فیسبوک برداشته شده است اما در کل این فرهنگ غلط پخش هم چنان وجود دارد.‬
‫و اما به بحث «آرتیست» در رپ ایران می‌پردازیم. در این میان افرادی هستند که از روی هیجانات نوجوانی و تنها با‬ شنیدن چند آهنگ رپ فارسی به سرعت وارد این داستان شده و به دنبال کسب شهرت هستند. دریغ از این که برای یک‬ آرتیست موفق شدن در این سبک باید با مفاهیم هیپ هاپ آشنایی داشته باشی. از تاریخچه این سبک و دلیل به وجود آمدنش‬ اطلاعات کافی داشته باشی یا مثلا در بحث شنوایی حداقل آثار بزرگان دنیا در این سبک از نظر فرم و محتوا را شنیده و‬ ‫تحلیل کرده باشی تا بتوانی در مسیر درستی قدم برداری. حتی ما در بحث نوشتن شعر رپ، بازی با کلمات و محتوا باید‬ سررشته های خوب و علمی کاملی داشته باشیم تا بتوانیم وارد این جریان شده و البته مورد استقبال و تائید مخاطب قرار‬ بگیریم. متاسفانه همان رسانه های پولی ما مثل «بیا2رپ»، «رپفا» و «رپصدا» سکوی پرتابی برای این افراد به واقع بی‬سواد و هیجان زده ی هیپ هاپ می‌شوند و ما امروزه در این سایت ها شاهد پخش آثاری به شدت سخیف و متاسفانه غیر‬حرفه ای و البته زننده در اذهان عمومی می‌باشیم.‬
‫دسته ی بعدی آرتیست ها «افراد نان به نرخ روز خور» هستند. کسانی که در کنار رپ کن ها شروع به فعالیت کردند و در‬ سالیان اخیر با انتشار آهنگ هایی با ریتم ۶و۸ باز هم با حمایت همان سایت ها به شهرت رسیدند. این افراد عشق شهرت‬ اند و دیدن عکسشان روی شیشه سوپر مارکت ها کاری با آنها کرده است که حاضرند دست به هر کاری برای رسیدن به‬ این جایگاه بزنند.‬
‫اما دسته بعدی آرتیست هایی هستند که از ابتدای این جریان حضور داشتند ولی در حال حاضر فقط به دلیل قدیمی بودنشان‬ هم چنان در گود هستند. متاسفانه مخاطب عام تعصبی خودشان را نیز به همراه دارند و همین سپری برای کار نکردن و‬ حتی توجیهی برای پوشاندن نقاط ضعف آثارشان به حساب میاد. اما با یک نگاه کارشناسانه می‌توان فهمید این افراد هنوز‬ ‫در باد روزهای ابتدایی خود هستند و هیچ گونه اثری که قابل دفاع باشد ؛ در این سالیان اخیر تولید نکرده اند. حتی از آنها‬ به عنوان بزرگان این سبک انتظار میرود در آثارشان دغدغه، ایده و حرف جدیدی شنیده شود اما متاسفانه انقضای‬ ‫آثارشان به شدت رو به کاهش است. کاملا از رفتار آنها می‌توان این جمله را فهمید: «ما که به اینجا رسیدیم ، چیز دیگری‬ مهم نیست». مطمئنا به دلیل نداشتن ایده های نو در کار و البته ورود نسل جدیدی از آرتیست ها جایگاه این دسته به مرور زمان از بین خواهد رفت.‬
‫گروه دیگری از هنرمندان هستند که در این سال ها آثار خوب و قابل دفاعی تولید کردند. این افراد با تولید آلبوم های کوتاه‬ و بلند خود همیشه فریاد آزادی و آزادگی سر دادند ولی رفتند و به قول معروف پشت سر خودشان را هم نگاه نکردند. این‬ رفتار به شدت جای نقد دارد. کاملا مشخص است که برای رپ و پیشرفت آن هیچ گونه ارزشی قائل نیستند. به جز آثار‬ تولیدی خودشان به اثر دیگری اهمیت نمی‌دهند. جواب کسی را نمی‌دهند؛ خود را از همه چیز دور نشان می‌دهند و به نوعی از خود در نزد مخاطب قهرمان می‌پرورانند. شخصیتی که هر چند سال یک بار اثری منتشر کرده و دوباره این‬ چرخه ادامه پیدا می‌کند. به قول معروف «واعظان کین جلوه در محراب و منبر می‌کنند / چون به خلوت می‌روند آن کار‬ دیگر می‌کنند».‬
‫هنرمند در هر جای دنیا با آثارش معرفی می‌شود و نقد شخصیت وی کار درستی نیست؛ اما بحث اصلی، دلیل رکود‬ رپ فارسی در این دوره است. به نظر مخاطبان به سمت آثار سخیف رفتند ولی تا وقتی که روشن گری درباره هیپ هاپ‬ و اهداف آن نشود، نمی‌توان گفت: چرا مردم فلان اثر را گوش می‌دهند؟ تا وقتی که منم، منم ها از بزرگان این سبک ‫وجود داشته باشد، پیشرفتی حاصل نخواهد شد. حتی ما شاهد نوعی حسادت کودکانه بین رپ کن های هم سطح هستیم که به نوعی با یکدیگر درگیرند. طبیعتا سلیقه ی گوش های مخاطب چیزی نیست که با حرف عوض شود ؛ تنها راه ممکن‬ برای «تربیت گوش مخاطب» تولید اثر با کیفیت و غنی است. سلیقه ی شنیداری درست مانند ذائقه‌ی غذایی است‬؛ اگر یک فرد همیشه غذای تلخ خورده باشد، هرگز تصوری از مزه ی ترش و شیرین نخواهد داشت. اگر کار خوب به‬ گوش برسد مطمئنا کار سطح پایین را پس می‌زند. از نگاهی دیگر تا وقتی که فضا را برای جولان دادن سایت های پولی ‫و متعاقبا آرتیست های بی هدف و عشق شهرت باز بگذاریم؛ متاسفانه پیشرفتی حاصل نخواهد شد.‬
‫جالب اینجاست که بسیاری از فعالان در این زمینه به این مسائل واقف هستند ولی به عمد دست به این کار نمی‌زنند که این‬ خود، جای بحث دارد. برای پیشرفت باید به سمت اتحاد رفت. تا به اینجا صحبت از اتحاد زیاد به میان آمده است اما در‬ عمل به واقع حرکت مثبتی دیده نشده است. برای کنار زدن رسانه های تخریب کننده، افراد نان به نرخ روز خور، عشق‬ شهرت ها و کسانی که از خود بت ساخته اند ولی تو خالی هستند؛ فقط باید اثر ارزشمند تولید کرد؛ آنجاست که بحث انتخاب‬ از طرف مخاطب معنا پیدا می‌کند. مخاطبان وقتی کار ماندگار و پر مفهوم را بشنوند به مرور زمان گوش های‬ ‫استانداردی را به دست می‌آورند و با پس زدن آثار تاریخ مصرف دار به بازار آنها پایان خواهند داد. البته سنگ هیپ هاپ‬ ‫را به سینه زدن فقط خواندن، اجرا و اثر خوب نیست؛ بلکه روشن کردن مردم نسبت به هدف و اصول هیپ هاپ یک‬ رکن اساسی و اصلی در این راه است.‬
‫مسئله مهم دیگری که در این بحث مطرح است، درآمد هنرمند است. در واقع مخاطب باید به این آگاهی برسد که همان‬ طور که آرتیست برای تولید اثر هزینه می‌کند، او نیز باید برای شنیدن کار استاندارد هزینه پرداخت کنند. همان طور که‬ در اکثر دنیا مرسوم است. چون در ایران آرتیست هیچ منبع درآمدی ندارد و تا مدتی از عشق خودش به رپ برای تولید‬ هزینه می‌کند ولی با توجه به بی مهری هایی که می‌بیند، به مرور دلسرد می‌شود. اوضاع کنونی رپ فارس شباهت به ‫این داستان دارد که افراد بدون بلیط وارد سینما شده و فیلم را تماشا می کنند؛ ولی در انتها عوامل فیلم را با فحش بدرقه‬ می‌کنند. در مجموع تمامی این مسائل دست به دست هم می‌دهد تا افرادی از خارج این جریان مثل خوانندگان پاپ به خود‬ این اجازه را بدهند که راجع به رپ فارسی اظهار نظر و آن را به بی محتوایی محکوم کنند.‬
‫و اما کلام آخر: در زمان کنونی که هیچ انتظاری از مسئولین موسیقی کشور نمی‌توان داشت، راه و چاره ی دیگری جز‬ بستر سازی توسط خود هنرمندان رپ و کسانی که خود را وابسته و دلسوز این سبک می‌دانند باقی نمی‌ماند. شناساندن‬ درون مایه ی واقعی این سبک و پتانسیل عظیمی که در پشت آن نهفته است تنها راه پیشرفت و رهایی از سکون و رکود‬ رپ در ایران است.‬


دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
PDF