11-07-2021، 21:37
اهمیت
باب های افعال ثلاثی مزید در امتحانات و کنکور از اهمیت ویژه ای برخوردار است.این نوع از افعال علاوه بر اینکه مستقیما سوالی در کنکور دارد ، در حل تست های مربوط به موضوعات دیگر، به کار گرفته می شود. یعنی برای حل یک سری از این تست ها شما به دانستن باب های افعال ثلاثی مزید نیاز خواهید داشت.
باب های افعال ثلاثی مزید
در جدول زیر باب های مربوط به افعال ثلاثی مزید، بصورت کامل آورده شده است. با دقت آن ها را بخوانید.
باب ماضی مضارع مصدر امرحاضر حروف زائد
إفعال أفعَلَ
مثال: أجَلسَ
یُفعِلُ
مثال: یُجلِسُ
إفعال
مثال: إجلاس
أفعِل
مثال: أجلِس
أ
أ
تَفعیل فَعّلَ
مثال: حَرَّمَ
یُفَعِّلُ
مثال: یُحَرِّمُ
تَفعیل
مثال: تَحریم
فَعِّل
مثال: حَرِّم
تکرار عین الفعل
تکرار ر
مُفاعَلَه فاعَلَ
مثال: کاتَبَ
یُفاعِلَ
مثال: یُکاتِبُ
مفاعَله
مثال: مُکاتَبَه
فاعِل
مثال: کاتِب
ا
ا
تَفاعُل تَفاعَلَ
مثال: تَقابَلَ
یَتَفاعَلُ
مثال: یَتَقابَلُ
تَفاعُل
مثال: تَقابُل
تَفاعَل
مثال: تَقابَل
ت – ا
ت – ا
تفعّل تَفَعَّلَ
مثال: تَذَکَّرَ
یَتَفَعَّلُ
مثال: یَتَذَکَّرُ
تَفَعُّل
مثال: تَذَکُّر
تَفَعَّل
مثال: تَذَکَّر
ت – تکرار عین الفعل
ت – ک
إفتعال اِفتَعَلَ
مثال: اِجتَمَعَ
یَفتَعِلُ
مثال: یَجتَمِعُ
اِفتِعال
مثال: اِجتِماع
اِفتَعِل
مثال: اِجتَمِع
إ – ت
إ – ت
إنفعال اِنفَعَلَ
مثال: اِنهَدَمَ
یَنفَعِلُ
مثال: یَنهَدِمُ
اِنفِعال
مثال: اِنهِدام
اِنفَعِل
مثال: اِنهَدِم
إ – ن
إ – ن
إستفعال اِستَفعَلَ
مثال: اِستَعمَلَ
یَستَفعِلُ
مثال: یَستَعمِلُ
اِستِفعال
مثال: إستِعمال
اِستَفعِل
مثال: اِستَعمِل
إ – س – ت
إ – س – ت
حروف زائد
حروفی است که علاوه بر سه حرف اصلی فعل از آن استفاده شده است. اگر در جدول آورده شده در بالا دقت کنید، ستون آخر آن به حروف زائد، اختصاص یافته است. حروف زائد در باب های افعال ثلاثی مزید ، از طریق صیغه ۱ فعل ماضی بدست آورده می شود. برای مثال در باب إفعال حرف زائد فقط أ است که با توجه به صیغه ۱ فعل ماضی آن که فعل است به دست می آید.
بزیادة حرف واحد = یک حرف زائد
بزیادة حرفین = دو حرف زائد
بزیادة ثلاثة حروف = سه حرف زائد
لازم یا متعدی بودن باب های افعال ثلاثی مزید
در رابطه با لازم یا متعدی بودن باب های افعال ثلاثی مزید بهتر است بدانید که دانستن این موضوع و به ذهن سپردن آن به هیچ عنوان به دانش آموزان توصیه نمی شود. زیرا یک حکم کلی و قطعی در رابطه با این موضوع وجود ندارد و اکثر اوقات با ترجمه کردن فعل لازم یا متعدی بودن آن مشخص می شود.
در این رابطه با این موضوع فقط این نکته را بدانید که باب های افعال و تفعیل غالبا متعدی هستند. همچنین باب انفعال غالبا لازم است. در رابطه با باب های دیگر همانطور که گفته شد از روی ترجمه یا موارد دیگر لازم یا متعدی بودن آن را تشخیص دهید.
پیشنهاد ما: تفاوت فعل معلوم و مجهول در عربی
هدف از ایجاد باب های افعال ثلاثی مزید
شاید برایتان سوال باشد که چرا باب های مزید به وجود آمدند و چرا فعل ها را به باب های مزید می بریم؟
دلیل اصلی این کار این است که بتوانیم با یک ریشه ( ۳ حرف اصلی ) چند معنای مختلف به دست بیاوریم ، برای مثال فعل « جَلَسَ » به معنی « نشست» وقتی به باب «إفعال» برود می شود « أجلَسَ : نشاند» ، یعنی از حالت لازم به متعدی تبدیل می شود.
و یا اگر این سه حرف اصلی به باب « مفاعلة» برود می شود « جالَسَ: هم نشینی کرد»
باب های افعال ثلاثی مزید در امتحانات و کنکور از اهمیت ویژه ای برخوردار است.این نوع از افعال علاوه بر اینکه مستقیما سوالی در کنکور دارد ، در حل تست های مربوط به موضوعات دیگر، به کار گرفته می شود. یعنی برای حل یک سری از این تست ها شما به دانستن باب های افعال ثلاثی مزید نیاز خواهید داشت.
باب های افعال ثلاثی مزید
در جدول زیر باب های مربوط به افعال ثلاثی مزید، بصورت کامل آورده شده است. با دقت آن ها را بخوانید.
باب ماضی مضارع مصدر امرحاضر حروف زائد
إفعال أفعَلَ
مثال: أجَلسَ
یُفعِلُ
مثال: یُجلِسُ
إفعال
مثال: إجلاس
أفعِل
مثال: أجلِس
أ
أ
تَفعیل فَعّلَ
مثال: حَرَّمَ
یُفَعِّلُ
مثال: یُحَرِّمُ
تَفعیل
مثال: تَحریم
فَعِّل
مثال: حَرِّم
تکرار عین الفعل
تکرار ر
مُفاعَلَه فاعَلَ
مثال: کاتَبَ
یُفاعِلَ
مثال: یُکاتِبُ
مفاعَله
مثال: مُکاتَبَه
فاعِل
مثال: کاتِب
ا
ا
تَفاعُل تَفاعَلَ
مثال: تَقابَلَ
یَتَفاعَلُ
مثال: یَتَقابَلُ
تَفاعُل
مثال: تَقابُل
تَفاعَل
مثال: تَقابَل
ت – ا
ت – ا
تفعّل تَفَعَّلَ
مثال: تَذَکَّرَ
یَتَفَعَّلُ
مثال: یَتَذَکَّرُ
تَفَعُّل
مثال: تَذَکُّر
تَفَعَّل
مثال: تَذَکَّر
ت – تکرار عین الفعل
ت – ک
إفتعال اِفتَعَلَ
مثال: اِجتَمَعَ
یَفتَعِلُ
مثال: یَجتَمِعُ
اِفتِعال
مثال: اِجتِماع
اِفتَعِل
مثال: اِجتَمِع
إ – ت
إ – ت
إنفعال اِنفَعَلَ
مثال: اِنهَدَمَ
یَنفَعِلُ
مثال: یَنهَدِمُ
اِنفِعال
مثال: اِنهِدام
اِنفَعِل
مثال: اِنهَدِم
إ – ن
إ – ن
إستفعال اِستَفعَلَ
مثال: اِستَعمَلَ
یَستَفعِلُ
مثال: یَستَعمِلُ
اِستِفعال
مثال: إستِعمال
اِستَفعِل
مثال: اِستَعمِل
إ – س – ت
إ – س – ت
حروف زائد
حروفی است که علاوه بر سه حرف اصلی فعل از آن استفاده شده است. اگر در جدول آورده شده در بالا دقت کنید، ستون آخر آن به حروف زائد، اختصاص یافته است. حروف زائد در باب های افعال ثلاثی مزید ، از طریق صیغه ۱ فعل ماضی بدست آورده می شود. برای مثال در باب إفعال حرف زائد فقط أ است که با توجه به صیغه ۱ فعل ماضی آن که فعل است به دست می آید.
بزیادة حرف واحد = یک حرف زائد
بزیادة حرفین = دو حرف زائد
بزیادة ثلاثة حروف = سه حرف زائد
لازم یا متعدی بودن باب های افعال ثلاثی مزید
در رابطه با لازم یا متعدی بودن باب های افعال ثلاثی مزید بهتر است بدانید که دانستن این موضوع و به ذهن سپردن آن به هیچ عنوان به دانش آموزان توصیه نمی شود. زیرا یک حکم کلی و قطعی در رابطه با این موضوع وجود ندارد و اکثر اوقات با ترجمه کردن فعل لازم یا متعدی بودن آن مشخص می شود.
در این رابطه با این موضوع فقط این نکته را بدانید که باب های افعال و تفعیل غالبا متعدی هستند. همچنین باب انفعال غالبا لازم است. در رابطه با باب های دیگر همانطور که گفته شد از روی ترجمه یا موارد دیگر لازم یا متعدی بودن آن را تشخیص دهید.
پیشنهاد ما: تفاوت فعل معلوم و مجهول در عربی
هدف از ایجاد باب های افعال ثلاثی مزید
شاید برایتان سوال باشد که چرا باب های مزید به وجود آمدند و چرا فعل ها را به باب های مزید می بریم؟
دلیل اصلی این کار این است که بتوانیم با یک ریشه ( ۳ حرف اصلی ) چند معنای مختلف به دست بیاوریم ، برای مثال فعل « جَلَسَ » به معنی « نشست» وقتی به باب «إفعال» برود می شود « أجلَسَ : نشاند» ، یعنی از حالت لازم به متعدی تبدیل می شود.
و یا اگر این سه حرف اصلی به باب « مفاعلة» برود می شود « جالَسَ: هم نشینی کرد»