16-07-2021، 22:54
#مهم‌ترين نکات مبحث قافيه
«واژگان قافيه»
توجه داشته باشيد که براي يافتن قافيه و قاعده‌ي آن ابتدا بايد کلمات قافيه را به درستي بيابيم. براي اين منظور، به وجود کلماتي که در پايان مصراع قرار ميگيرند، دقت کنيد.
1. براي پيدا کردن #قاعده‌ي قافيه، ابتدا بايد «رديف» را پيدا کرد و آن را کنار گذاشت و مي‌دانيم که رديف، کلمات هم‌شکل و هم‌معني است.
مثال:
«با من بگو تا کيستي؟ مهري بگو، ماهي بگو
خوابي؟ خيالي؟ چيستي؟ اشکي بگو، آهي بگو»
در اين بيت، واژه‌ي «بگو» در يک معناي واحد در انتهاي هر دو مصراع تکرار شده و #رديف است. پس آن را کنار گذاشته و در مي‌يابيم که کلمات «ماهي» و «آهي» واژگان قافيه‌اند.
نکته: دقت شود که اگر دو کلمه در انتهاي دو مصراع از يک بيت، هم‌شکل باشند ولي هم‌معني نباشند؛ اين کلمات «#قافيه» هستند نه رديف و البته «جناس تام» نيز دارند.
مثال:
«خرمان بشد سوي آب روان
چنان چون شده باز جويد روان»
در اين بيت «روان در دو معناي «جاري» و «روح و جان» به‌کار رفته قافيه است، نه رديف؛ چون اگر آن را به‌عنوان رديف کنار بگذاريم کلمات «آب» و «جويد» نمي‌توانند قافيه قرار گيرند.
2. پس از پيدا کردن کلمات قافيه، «حرف الحاقي» را کنار مي‌گذاريم تا حروف اصلي قافيه را پيدا کنيم.
مثال:
همان بيت اول را دوباره مرور کنيد: در واژگان «ماهي» و «آهي»، حرف «ي» الحاقي است، پس براي يافتن قاعده‌ي قافيه، آن را نيز مانند رديف کنار مي‌گذاريم.