23-07-2013، 10:29
شرحی بر گذشته تازه ترین اثر اصغر فرهادی
"گذشته" نامش را وامدار برگ ریزان درختی است که ریشه هایش در خاک اشتباهات قدیمی رشد و شاخه هایش را چنان سست کرده که در فصل باروریش، میوه ها به جای رسیدن، آماده افتادن هستند.
فرهادی در ادامه سینمای خاص خود، اینبار محکمتر از قبل سوژه اش را به بازی گرفته است. در این قصه جدید، احمد مردی ایرانی است که نه برای جبران که برای خاتمه دادن به دوران سرخوردگیش دوباره به فرانسه گام نهاده است .ولی به شکلی ناخواسته، درگیر تماشای نارسایی های دختر خوانده ای میشود که پس از ۴ سال هنوز ضرب آهنگ سرانگشتانش را بو میکشد.
"گذشته" داستان خود را درست از جایی آغاز میکند که پیش از این در ساخته های فرهادی نقطه پایان بوده است.
برخلاف "جدایی"، "درباره الی"، "چهارشنبه سوری" و "شهر زیبا" که در نهایت مفهوم قضاوت را به چالش میکشیدند، "گذشته" از مفهوم قضاوت آغاز شده و با همین درونمایه، آدم بزرگهای قصه را، خاکستری کرده و از خاکستر گذشته های فراموش شده شان، نسلی خاکستری تر را مورد بررسی قرار میدهد.
هرچند در این میان، با هنری بین المللی شده، بارها بیننده را در تعلیق قرار داده و به کنکاش برای شناسایی متهم ردیف اول خودکشی همسر رحیم وا میدارد، در سکانس جر و بحث نعیما و سمیر در مقابل خشک شویی به بیننده اش تلنگر زده و یادآور میشود" پای فیلم فرهادی نشسته، پس حق نداشته به دنبال مقصر بگردد". به اعتقاد نگارنده، فرهادی در "گذشته " سعی دارد با استفاده از معصومیت کودکانه ، به چالش کشیدن مفهوم قضاوت، و همسو کردن آن با مفهوم آزادی فردی، تضادها و تفکراتش از مفهوم زندگی را نمایان تر سازد.
این موضوع وقتی عیان تر میشود که در طول فیلم سه مرتبه احمد و لوسی را در برابر هم میبینیم و هر بار نتیجه صحبتهای آنها به یک جا ختم میشود:
" لوسی میکوشد نارضایتیش از طرز رفتار مادرش را بیان کند و احمد سعی دارد القا کند که هر فرد آزاد است برای زندگی خود تصمیم بگیرد"
بنابراین میتوان چنین پنداشت که فرهادی نسبت به آثار قبلیش یک گام رو به جلو برداشته و با جلوه هنرمندانه دغدغه ی قدیمی اش در زمینه ی قضاوت، ضمن حفظ قامت رعنای سینمای خاص خود، دامنه دغدغه هایش را به مفهوم آزادی های فردی گسترده تر کرده است.
به هر حال جدای اشتباه کارگردانی که در سکانس آخر فیلم و در لابه لای فیلمبرداری فوق العاده محمود کلاری، گم شده است، فیلم جدید اصغر فرهادی نمادی از بلوغ سینمای خاص او و تاثیرات مثبتی است که اسکار بر انتظارات او از خودش گذاشته است.
"گذشته" نامش را وامدار برگ ریزان درختی است که ریشه هایش در خاک اشتباهات قدیمی رشد و شاخه هایش را چنان سست کرده که در فصل باروریش، میوه ها به جای رسیدن، آماده افتادن هستند.
فرهادی در ادامه سینمای خاص خود، اینبار محکمتر از قبل سوژه اش را به بازی گرفته است. در این قصه جدید، احمد مردی ایرانی است که نه برای جبران که برای خاتمه دادن به دوران سرخوردگیش دوباره به فرانسه گام نهاده است .ولی به شکلی ناخواسته، درگیر تماشای نارسایی های دختر خوانده ای میشود که پس از ۴ سال هنوز ضرب آهنگ سرانگشتانش را بو میکشد.
"گذشته" داستان خود را درست از جایی آغاز میکند که پیش از این در ساخته های فرهادی نقطه پایان بوده است.
برخلاف "جدایی"، "درباره الی"، "چهارشنبه سوری" و "شهر زیبا" که در نهایت مفهوم قضاوت را به چالش میکشیدند، "گذشته" از مفهوم قضاوت آغاز شده و با همین درونمایه، آدم بزرگهای قصه را، خاکستری کرده و از خاکستر گذشته های فراموش شده شان، نسلی خاکستری تر را مورد بررسی قرار میدهد.
هرچند در این میان، با هنری بین المللی شده، بارها بیننده را در تعلیق قرار داده و به کنکاش برای شناسایی متهم ردیف اول خودکشی همسر رحیم وا میدارد، در سکانس جر و بحث نعیما و سمیر در مقابل خشک شویی به بیننده اش تلنگر زده و یادآور میشود" پای فیلم فرهادی نشسته، پس حق نداشته به دنبال مقصر بگردد". به اعتقاد نگارنده، فرهادی در "گذشته " سعی دارد با استفاده از معصومیت کودکانه ، به چالش کشیدن مفهوم قضاوت، و همسو کردن آن با مفهوم آزادی فردی، تضادها و تفکراتش از مفهوم زندگی را نمایان تر سازد.
این موضوع وقتی عیان تر میشود که در طول فیلم سه مرتبه احمد و لوسی را در برابر هم میبینیم و هر بار نتیجه صحبتهای آنها به یک جا ختم میشود:
" لوسی میکوشد نارضایتیش از طرز رفتار مادرش را بیان کند و احمد سعی دارد القا کند که هر فرد آزاد است برای زندگی خود تصمیم بگیرد"
بنابراین میتوان چنین پنداشت که فرهادی نسبت به آثار قبلیش یک گام رو به جلو برداشته و با جلوه هنرمندانه دغدغه ی قدیمی اش در زمینه ی قضاوت، ضمن حفظ قامت رعنای سینمای خاص خود، دامنه دغدغه هایش را به مفهوم آزادی های فردی گسترده تر کرده است.
به هر حال جدای اشتباه کارگردانی که در سکانس آخر فیلم و در لابه لای فیلمبرداری فوق العاده محمود کلاری، گم شده است، فیلم جدید اصغر فرهادی نمادی از بلوغ سینمای خاص او و تاثیرات مثبتی است که اسکار بر انتظارات او از خودش گذاشته است.
