اصل در اسلام و اخلاق اسلامی بر بخشش و عفو کردن است. مگر در زمانیکه عفو و گذشت شما باعث شود که طرف مقابل اذیت و ظلمش را بیشتر کند. در اینصورت اسلام به ما دستور داده که جلوی ظلم بایستیم و ظالم پرور نباشیم.

خداوند در آيات بسياري بر ارزشمندي عفو و گذشت تاكيد كرده و از صاحبان حق خواسته است كه برخلاف حق و حقوق خويش از باب انسانيت از خطا و اشتباه ديگري درگذرند و بر رفتار نادرست و نكوهيده وي چشم بپوشند و آن را ناديده بگيرند (بقره آيات ۱۷۸ و ۲۳۷ و ۲۸۰ و آل عمران آيه ۱۵۲ و فصلت آيه ۳۴ و حجر آيه ۸۵ و آيات ديگر)

كسي كه از خطا و اشتباه ديگري مي گذرد، رحمت و مهر الهي را به سوي خويش جلب مي كند و با جلب رحمت و مهر الهي است كه شخص احساس خوش و زيبايي را در خود مي يابد.

خداوند در آيه ۲۲ سوره نور يكي از علل و عوامل جذب رحمت الهي را عفو و گذشت كريمانه نسبت به خطا و گناه ديگران مي شمارد:
وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ ؛ ...و
 بايد عفو كنند و گذشت نمايند مگر دوست نداريد كه خدا بر شما ببخشايد و خدا آمرزنده مهربان است.

بخشیدن خطای دیگران و نادیده گرفتن آن از بی توجهی، بی اعتنایی یا بی خیالی ناشی نمی‌شود و آن‌هایی که فکر می‌کنند بخشش مترادف سستی و زد و بند و مطالبه گری و... است، اشتباه می‌کنند.