گیاهان سمی را جدی بگیرید!

[pink devil]

مشاور علمي مركز ملي اطلاع رساني داروها و سموم عنوان كرد: مردم مسموميت ناشي از گياهان سمي را جدي بگيرند


به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از معاونت غذا و دارو ، دكتر كامبيز سلطاني نژاد، مشاور علمي مركز ملي اطلاع رساني داروها و سموم، گياهان را در بسياري از كشورهاي جهان به عنوان يكي از علل مهم بروز مسموميت ها بويژه در كودكان زير ۵ سال ذكر كرد و افزود: به عنوان نمونه در مطالعات انجام شده در آمريكا، در دهه سال هاي نود ميلادي مشخص گرديد كه علت ۵ تا ۱۰ درصد كل مسموميت هاي گزارش شده به مراكز كنترل مسموميت در اين كشور در اثر تماس و مصرف گياهان سمي بوده است.

اين متخصص و استاديار سم شناسي، همچنين گفت: . به دلايل مختلف توجه به مسموميت ناشي از گياهان سمي و تلاش در جهت افزايش سطح آگاهي شاغلين حرف پزشكي و عموم مردم در خصوص نحوه پيشگيري و درمان آن از طريق نهادهاي متولي بهداشت و درمان كشور حايز اهميت است. شرايط اقليمي و تنوع آب و هوايي در كشور ما منجر به ايجاد تنوع زيادي در گونه هاي گياهي شده است كه اين امر خود موجب دسترسي مردم به انواع گياهان دارويي و سمي در مناطق وسيعي از كشور مي شود. در ساليان اخير، افزايش گرايش مردم به مصرف داروهاي گياهي و گياهان دارويي، بعضاً سبب مصرف گياهان به صورت ناآگاهانه و خودسرانه با حدس داشتن ارزش دارويي و به منظورخود درماني بيماري ها شده است.

وي با اشاره به اين كه مسموميت با گياهان در برخي از گروه هاي سني و شغلي به ميزان بيشتري مشاهده مي شود، افزود: همان گونه كه ذكر شد مسموميت ناشي از گياهان در كودكان زير ۵ سال شيوع بيشتري دارد. كنجكاوي ذاتي كودكان در اين محدوده سني و وجود جذابيت در شكل و رنگ بخش هاي مختلف يك گياه سمي مانند ميوه، دانه و برگ آن، سبب مي شود تا كودك به صورت اتفاقي و از روي كنجكاوي اقدام به بلع قسمت هاي مختلف يك گياه سمي نمايد. از نظر شغلي، بروز مسموميت هاي گياهي در كشاورزان، باغداران، شكارچيان و كارگران مزارع و گلخانه ها به علت تماس بيشتر با انواع گياهان سمي شيوع بيشتري دارد. قابل ذكر است بسياري از گياهان دارويي در صورتي كه به صورت خودسرانه و با مقادير بيش از حد مصرف شوند مي توانند سبب بروز مسموميت در انسان شوند. علاوه بر آن برخي از انواع گياهان تزييني مانند ديفن باخيا و خرزهره كه در باغچه ها ي منازل و آپارتمان هاي مسكوني كاشته و نگهداري مي شوند نيز مي توانند در صورت مصرف اتفاقي موجب بروز مسموميت در انسان شوند.

وي همچنين مسموميت با گياهان سمي را به دو بخش خفيف و شديد تقسيم نمود و افزود: . با اين وجود برخي از گياهان مانند شوكران، خرزهره، تاتوره، گل انگشتانه و كرچك قادر به ايجاد مسموميت هاي شديد و حتي كشنده در انسان مي باشند، كه اين امر خود نياز به انجام اقدامات درماني فوري و ويژه و انتقال سريع بيمار مسموم به يك مركز درماني را اجتناب ناپذير مي نمايد.

شدت مسموميت هاي گياهي بستگي به عوامل متعددي مانند خصوصيات گياه (مانند جنس و گونه گياه، سن گياه، شرايط آب و هوايي محل رويش گياه، مقدار و قسمت هاي مصرف شده گياه نظير ميوه، برگ، ريشه و دانه) و خصوصيات بيمار ( مانند سن ، جنس ، سابقه بيماري هاي زمينه اي و خصوصيات ژنتيكي) دارد. به عبارت بهتر شدت مسموميت هاي گياهي در افراد مي تواند به صورت متفاوتي نسبت به هم ظاهر شوند. وجود مواد شيميايي با ساختار متنوع در گياهان به عنوان سموم گياهي مي توانند با تاثير بر سيستم هاي زيستي بدن موجب بروز اختلال و آسيب شوند. مهم ترين اين مواد موثره از دسته آلكالوئيدها، اسيدهاي آلي، رزين ها و تركيبات شبه رزيني، مواد معدني و الكل ها مي باشند.

* نكات ذيل را در جهت پيشگيري از مسموميت هاي گياهي حايز اهميت بسيار دانست:

- مصرف هر نوع گياهي توسط حيوانات اهلي و وحشي بيانگر غير سمي بودن آن نيست.

- از خوردن قسمت هاي مختلف هر نوع گياهي كه براي شما ناشناخته است خودداري كنيد.

- در هنگام قدم زدن در پارك، جنگل و باغ مواظب كودكانتان باشيد و از دست زدن و خوردن گياهان توسط آنها ممانعت بعمل آوريد.

- در صورت تمايل به نگهداري دانه ها و قسمت هاي خشك شده گياهان در منزل، آنها را دور از دسترس كودكان نگهداري كنيد.

- نام گياهان موجود در اطراف محيط كار و منزل خود را ياد بگيريد تا در صورت مصرف آنها توسط افراد مختلف بتوانيد با ذكر نام گياه، پزشك را در درمان هر چه بهتر مسموم ياري كنيد.

- در بسياري از موارد، پختن گياه سبب از بين رفتن مواد سمي موجود در آن نمي شود.

- هرگز از گياهان ناشناخته جهت مصارف دارويي – به صورت دم كرده، جوشانده و غيره- استفاده نكنيد.

- در صورت تمايل به مصرف گياهان دارويي، حتماٌ آنها را مكان هاي مجاز و معتبر و تحت نظر پزشك و داروساز مصرف نماييد.

- در صورت برخورد با هر گونه مسموميت گياهي بويژه در كودكان، جهت اخذ اطلاعات اوليه و راهنمايي هاي مورد نياز، موارد را با شماره تلفن ۰۹۶۴۶ ( مركز اطلاع رساني داروها و سموم) در ميان گذاشته و در صورت نياز بيمار را به نزديكترين مركز درماني منتقل كنيد.