10 فيلم صامت برتر تاريخ سينما( ترجمه اختصاصی ) [ 2012 ]

[Ƒαкє ѕмιƖє]

«آرتيست» با سوژه ابتكاري و بافت سياه و سفيد و كلاسيك دار خود توجه فزاينده و چشمگيري به

سينماي صامت را از نو موجب شده اما برخي آثار آن عصر به قدري درخشان و ماندنياند كه هازاناوي شيوس مستعد هم چارهاي جز تكرار آنها و الگوبرداري از روي قطعات آن نداشته است.

موفقيت فيلم «آرتيست» فيلمي صامت و سياه و سفيد و كلاسيك وار ساخته ميشل هازاناوي شيوس فرانسوي كه 5 جايزه اسكار،

6 جايزه سزار و همچنين تعداد قابل ملاحظهاي از جوايز گولدن گلاب و بافتا در سال گذشته را درو كرده، توجهي مجدد و فزاينده را به سينماي صامت معطوف كرده است.

به سينمايي كه با از راه رسيدن سينماي ناطق در سال 1929 ظاهراً بساطش برچيده شد اما توفيق چشمگير سوژه «آرتيست» و نگاه هنرمندانه

هازاناوي شيوس به زندگي خيالي و شايد هم حقيقي يك ستاره سينماي صامت كه در برابر رسيدن آثار ناطق مقاومت ميكند و به تبع آن محو ميشود،

در پناه بازي عالي ژان دوژاردن و بره نيس بژو در نقش هاي اصلي نشان ميدهد كه 83 سال بعد از پايان ظاهري حيات كارهاي فاقد گفتگو در صنعت سينما اگر كار خوبي

از اين گونه و روش فيلمسازي هم رو شود، سينما از سپاس و ارج گذاري بر آن غافل نخواهد ماند، اما بهترين فيلمهاي عصر صامت كه به واقع از بدو حيات سينما ـ

اواخر دهه 1890ـ آغاز شد و در دهه 1900 رونق گرفت و در دهه هاي 1910 و 20 به اوج رسيد.

كدامينها بوده اند؟

10 فيلم ذيل ميتوانند جديترين نامزدهاي تصاحب اين عنوان و قرار گرفتن در فهرست مربوط باشند.

پسر بچه: محصول 1921






يكي از شاهكارهاي چارلي چاپلين كه مثل عصر جديد، جويندگان طلا و

 روشنايي هاي شهر هرگز فراموش نميشود.

شوخ طبعي چاپلين در نگرشهاي كميك او موسوم به ووده ويل ريشه دارد و به اين سبب كار او با كمدي انديشمندانه باستر كيتون به كلي متفاوت است و حتي با هارولد لويد هم فرق دارد.

همين روش كه با سبك كمدي اسلپ استيك فتي ارباكل نيز فرق ميكرد، چاپلين را به بهترين ستاره

 براي رونق عصر صامت و حتي معرفي كننده كمدي صامت تبديل ميكرد

شايد «جويندگان طلا» عميق تر و «عصر جديد» خنده دارتر از «پسر بچه» باشند اما اين فيلم،

چاپلين به معناي مطلق كلمه و نماد صد در صد خود اوست. همان ولگرد كوچولوي پاك انديش.

با لباس مندرس، سيبيل نازك و كوتاه متمايز كننده او از رقباي كمدي اش، عصايي كه در بسياري

از فيلمها نزد وي ديده ميشود و البته آن چشم هاي جستجوگري كه ميكوشد هم خود و

هم پسربچه اي را كه در مسير او قرار گرفته از گزند حوادث دور نگه دارد.



ژنرال: محصول 1926





وقتي اين فيلم باستركيتون پيرامون كوشش يك مهندس و كارگر ارشد خط آهن براي يافتن و پس گرفتن

يك لكوموتيو ربوده شده و انتقال يافته به خطوط دشمن اكران شد بسياري از منتقدان آن را كوبيدند اما

 به آرامي ارزشهاي آن هويدا و تبديل به اثر كلاسيكي شدكه اينك ميشناسيم و در ليست كمتر كارشناسي در مورد برترين صامت هاي تاريخ نام آن را نخواهيد يافت.

اورسون و كه خودش بهترين فيلم تاريخ را 15 سال بعد از «ژنرال» ساخت، اين

كار كيتون را برترين كمدي تاريخ، بهترين فيلم جنگي تمام دورانها و حتي احتمالاً برترين فيلم

 تاريخ خوانده است كه اگر هم قسمت آخر جملات و را يك تعارف درشت و بيش از حد براي

 «ژنرال» بدانيم، دو عبارت اول او دور از حقيقت نيست.

اين كار ويژه كمدين چهره سنگي سينما، يك كمدي فيزيكي بدون اسلپ استيكهاي

 رايج در اين گونه از كمديساز است.



تولد يك ملت: محصول 1915







اين به گونه اي يك «برباد رفته» براي عصر صامت است. فيلم خبرساز ديويد

 وارگريفيت درباره جنگ داخلي آمريكا هم با سوژهاش و هم تكنيك هاي «آن زمان»

 متمول خود چشم هاي بسياري را به سوي خود كشيد.

ليليان گيش در آن فيلم بازي كرد كه در آن زمان محبوبترين بازيگر زن سينما

 بود و دكورهاي صحنه نيز براي آن زمان، عالي و بسيار پيشرفته بود اما فيلم گريفيت

 با جنجال هاي بزرگي همراه شد زيرا به جاي استفاده از سياه پوستان براي ايفاي نقش

 سياهان از سفيداني سود جست كه صورت خود را به صورتي آشكار و بدون كوچك ترين

تلاش براي پنهان سازي يك گريم بدوي، با رنگ سياه كرده بودند و اين طبعاً يك پز سياسي

 زشت ضدسياهان برشمرده شد و بدتر آن كه از سياهان تصاوير آدمهايي نفهم و بدوي را ارائه داد.

اين چنين بود كه خيليها در آمريكا بر عليه اين فيلم شوريدند و اعتراض هاي شديدي از

 سوي سياه پوستان نسبت به آن صورت گرفت و حتي ميگويند كه احياي روند كوكلس

كلان ها در قرن بيستم به خاطر رويكرد فوق در اين فيلم شروع شد.

شيوههاي متفاوت و تازه فيلمبرداري مانند آوردن قسمتي از تصويري كه قرار است در

 فريم بعدي بيايد، ناظران را حيرت زده كرد و به همين سبب با اين كه برخي كارهاي

بعدي گريفيت مثل way Down East هم فيلمهاي خوبي هستند اما «تولد يك ملت»

هنوز شناخته شده ترين كار وي به شمار مي آيد.



متروپوليس: محصول1927





در حالي كه فيلمهاي ناطق در حال آماده شدن براي هجوم به سالنهاي سينما و معرفي كردن

 آثار صامت بودند، اين فيلم انقلابي و فوقالعاده فريتز لانگ آلماني كه از كشورش گريخته و

به آمريكا آمده بود دنيا را تسخير و ناظران را شگفت زده كرد. متروپوليس درباره بي عدالتيهاي

 كاپيتاليسم و مشكلات طبقه كارگري و سدها و مواردي است كه براي صنايع و صاحبان آن به

وجود مي آيد و نواخته شدن موسيقي جذاب واگنر در سالن هاي محل نمايش فيلم در آن عصر،

بر جذابيتهاي آن ميافزود.

در اين فيلم براي اولين بار از شيوهاي استفاده شد كه آن را پروسه شوفتان ميناميدند و

 درآن از آيينهها طوري استفاده ميشد كه انگار بازيگران در دكورهايي مينياتور

وار و كوچك قرار دارند. هرچه هست متروپوليس از مشهورترين فيلمهاي صامت تاريخ، نماد كامل

 اكسپرسيونيسم آلماني و برخلاف گفته اورسون و كه انگشت روي نام «ژنرال» گذاشت و

 همسو با نظر بسياري از كارشناسان برترين و مدرنترين كار صامت تاريخ است.



IT محصول: 1927





شايد بهتر بود از واژه هاي IT GiRl براي نامگذاري اين فيلم استفاده مي شد زيرا اولين مواردي

 را شكل داد كه يك داستان سيندرلايي بر پرده نقره اي شكل گرفت. كلارا بو يكي از مشهورترين

ستارهاي سينماي صامت در اين فيلم بازي ميكند و در نقش دختر فروشنده سرسختي ظاهر ميشود

كه قلب مالك ثروتمند مغازه اي را كه در آن كار ميكند، تسخير مي نمايد و با ازدواج با او خوشبخت

 ميشود و چند تصوير سيندرلايي آن، كاراكترهاي كم سن و سالتري را لااقل گرداگرد شخصيت

بزرگسال اصلي ايجاب ميكرد.

Flesh and the Devil محصول : 1926


اين فيلم از بازي گر تا گاربوي كوچ كرده از سوئد و جان گيلبرت در نقش هاي اصلي سود ما جست.

گاربو كه نقشي شيطان وار را در اين فيلم بازي ميكرد يادآور برنيس بژو و به واقع نقش اهدا شده

 به اين هنرپيشه زن فرانسوي در فيلم جديد آرتيست يعني پپي ميلر است زيرا مثل او به سمت سينماي

 ناطق رفت و در آن حتي موفق تر از آثار صامت بود و به نشانه آن 4 كانديداي اسكار را درآن

عصر براي خود فراهم آورد اما جان گيلبرت بازيگر مرد اين فيلم مثل كاراكتر ژرژ والنتين فيلم

«آرتيست» حاضر به انتقال به عصر ناطق نشد و به رغم تمامي شهرت و اعتبارش در عصر

 صامت، به همان عصر محدود شد و در دوران ناطق از يادها رفت.

كاراكتر گاربو در اين فيلم حتي يك جمله مشهور وي در فيلم «گرند هتل» با مضمون:

 «من ميخواهم تنها باشم» را به زبان ميآورد هرچند شنيده نميشود و فقط روي يك

پلاكارد براي خواندن ما مي آيد.

اين كه گاربو در اوج شهرت و اعتبار در شروع دهه 1940 سينما را كنار

 گذاشت و به نمرلت مطلق فرو رفت نيز چيزي در راستاي همان جمله بود.



بهشت هفتم:محصول 1927


ديگر فيلمي كه «آرتيست» به آن اداي احترام ميكند و به همين سبب چندين و

چند صحنه آن در اين فيلم سنت شكن و خاطره انگيز ميشل هازاناوي شيوس مي آيد و بهتر

بگوييم تجربه ها و صحنه هاي آن در «ارتيست» تكرار و از نو اجرا ميشود اين فيلم است يك نمونه آن،

صحنه مربوط به پلكان است كه پپي ميلر (بژو) به سمت بالا مي آيد و ژرژ والنتين (ژان دو ژاردن)

 به سمت پايين روان است و صحنه اي ديگر، نمايي است كه ميلر كت والنتين را به تن ميكند.

اينها از فيلمي وام گرفته شده است كه بسيار دلپذير بود و تماشاگران

 پرشماري يافت و به جايزه اسكار هم رسيد



نوسفراتو: محصول 1922







دنياي سينماي صامت بارها بدرستي يا غلط به ژانر هارور نسبت مستقيم داده شده و

 يك دليل بارز آن، همين فيلم است كه براي عصر خود بسيار ترسناك بود و 90 سال بعد

از اكرانش نيز چندان كم وحشتناك نيست و هرگونه كه به آن نگاه و اين فيلم را توصيف كنيم

تبديل به يك كالت كلاسيك شده است.

اگر دست سازندگان فيلم بود و ميتوانستند از عنوان دلخواهشان براي نامگذاري

 اين اثر سينمايي استفاده كنند، از واژه دراكولا كه فيلم دقيقاً درباره اين موجود خونخوار است

يا واژه هاي ديگري در رمان براي استوكر درباره اين انسان هولناك سود ميجستند اما اين كار

 برايشان امكان پذير نشد زيرا رايت و حق امتياز آن را بدست نياوردند. به اين سبب سازندگان

 اين فيلم حتي مجبور شدند عنوان ها و اسم ها را عوض كنند و از كلماتي بجز دراكولا و ساير

اسامي آمده در كتاب برام استوكر سود جويند ولي فرقي نميكند و مكس شرك در نقش كنت اورلوك

(به جاي كنت دراكولا) ترسناكتر از اكثر دراكولاهاي تاريخ است، هر چند كريستوفر

 لي اين نقش را در سال هاي بعدي و البته در جهان ناطق به ملك طلق خويش تبديل كرد.



چهار سوار سرنوشت: 1921







اين يكي از اولين فيلم هايي بود كه بيش از يك ميليون دلار در گيشه

ها فروخت و يادمان باشد كه قدرت خريد و ارزش يك ميليون آن زمان از 300

ميليون امروز هم بيشتر بود.

اين يك فيلم ضد جنگي بود و از رودولف والنتينوي ايتاليايي تبار يك ستاره بزرگ در ا

يام صامت سينماي آمريكا ساخت و هواداران بسياري را براي او فراهم آورد و نشان

سرنوشت درخشان وي شد او را قهرمان لاتن هم ناميدند و فرهنگ شرقي در رل اين

 فيلم ظاهراً غربي كاملاً تبليغ شد و والنتينو براي اين كه افسانه اي تر شود 5 سال بعد

از آن در عين اين كه پير نشده و هنوز جوان جلوه ميكرد درگذشت تا بنظر عده اي

 ميخ بر تابوت سينماي صامت حداقل سه سال زودتر از راه رسيدن سينماي ناطق كوبيده شود.

بد نيست بدانيد فيلم جديدي كه ولادكوزاوف درباره والنتينو ساخته و نيم رنگي

 و نيمه ديگر آن به ياد جولان او در سينما سياه و سفيد است و شرحي بر زندگي

خبرساز و شلوغ اما نسبتاً كوتاه وي است، بعد از پخش شدن در قسمت هايي

 از اروپا در آستانه شروع پخش عمومي اش در آمريكاي شمالي قرار دارد و

اين هم از وسايل و مواردي است كه بعد از «آرتيست» كار واقعاً زيبا و هوشمندانه

 هازاناوي شيوس افسانه سينماي صامت را مجددا زنده ميكند.



نشان زورو: 1920







آنتونيو باندراس و كاترين زتاجونز را فراموش كنيد. زورو همان است كه در اين فيلم ميبينيد.

داگلاس فربنكس، آخر زورو و حدنهايت چيزي است كه لااقل در آن زمان و در كلاسيكترين و

 اصيلترين عصر سينما ميشد به عنوان آن قهرمان نقاب بر چهره نيك سيرت و ياري رسان به

 مردم تحت ظلم در يك مكزيك تحت تاراج آمريكاييها ارائه و معرفي كرد. اين اولين فيلمي

 بود كه درباره زورو ساخته شد و بايد حتماً تأكيد كرد كه در آن زمان اطلاعات

موجود درباره زورو فقط قدري بيشتر از صفر بود.

در آن موقع زورو كاراكتري كوچك و كمتر شناسايي شده در يك پاورقي مصور

 در يك نشريه چاپ آمريكا بود و آن داستان نفرين كاپيسترانو نام داشت و به آرامي ماسك

سياه و كلاهي را كه زورو به سر ميگذاشت و به واقع خود او را معرفي و با آثار ادبي

و داستاني بعدي به يك ستاره فولكلور تبديل كرد.

اين يكي هم در «آرتيست» نمود دارد و ژان دوژاردن به طور ديجيتالي در قالب

 او قرار داده شده و به شكل وي درآمده است هرچند داگلاس فربنكس، خود سينماي

 صامت و تجسم و مصداق آن و به واقع غير قابل تكرار است و زوروي او نيز همين طور.


منبع: Empire