بازی آنلاین
آپلود عکس
07-08-2014، 12:48
قدرت ايجاد پوسيدگي در هر غذايي مربوط به ميزان و نوع مواد قندي موجود در آن غذاست. مونوساکاريدها مثل گلوکز و فروکتوز - دي ساکاريدها مثل سوکروز ، لاکتوز و بالاخره پلي ساکاريدها مثل نشاسته. تمام مواد قندي بوسيله ميکروبهاي پلاک دنداني تخمير مي شوند و به اسيد تبديل مي گردند. از بين همه مواد قندي سوکروز (قند يا شکر معمولي ) بيش از مواد قندي ديگر به عنوان مسئول ايجاد پوسيدگي (عامل اصلي ايجاد پوسيدگي) معرفي شده است. سوکروز در انواع و اقسام غذاها و ميوه جات يافت مي شود. در غذاهايي هم که حتي با عنواني غير از شيريني معرفي مي شوند گاهي قند و شکر اضافه مي کنند . در نوشابه ها، بعضي از فرآورده هاي شير، در انواع سالادها، سس ها، ترشي ها و کنسروها و ...
شکر موجود در غذا خيلي زود در پلاک دنداني منتشر مي شود و تبديل به اسيدلاکتيک و اسيدهاي ديگر مي شود. مقداري هم که در داخل باکتريها بنام پلي ساکاريد داخل سلولي ذخيره مي گردد، سوکروز بوسيله ميکروبها تبديل به پلي ساکاريدهاي خارج سلولي مي شود که در زمينه پلاک و در خارج از باکتري ولي در دسترس آن قرار مي گيرد (فروکتان و گلوکان ) همچنين به پلي ساکاريدي غيرقابل حل بنام ميوتان تبديل مي شود. اين موضوع سبب مي شود که بعد از استفاده از سوکروز، استرپتوکوکهاي ميوتانس به روي دندان بچسبند و بيشتر بر روي دندان باقي بمانند.
ماده قندي شير لاکتوز است همانطور که شير بدليل داشتن پروتئين و کلسيم و فسفات ضد پوسيدگي است و چربيها و ايمونوگلوبولين و ويتامينهاي آن براي دندانها مفيد است. ضمنا نبايد فراموش کرد که لاکتوز شير گاو 4-5 درصد و شير مادر 6-9 درصد است.
مواد نشاسته اي بعد از هيدروليز تبديل به مالتوز مي شوند.
گلوکز و فروکتوز از راه ميوه ها و عسل به ما ميرسد.
نشاسته که در سيب زميني، نخود، لوبيا، باقلا، عدس ، گندم ، برنج، ذرت، جو و ... وجود دارد، زنجيره اي از مولکولهاي گلوکز و آميلوز و آميلوپکتين است که به نسبت هاي مختلف در مواد مختلف وجود دارد.
مطالعات نشان داده است که مصرف آردهاي سبوس نگرفته و همچنين قندهاي تصفيه نشده باعث مي شود که قابليت انحلال دندانها کاهش يافته و مقاومت آنها در برابر پوسيدگي زيادتر شود. اين خاصيت در غلات بخاطر وجود ترکيب فسفات آنها بنام فيتات (Phytate) مي باشد. تجربه نشان داده است در اثر عدم مصرف يا کم مصرف کردن مواد هيدروکربنه و قندها ايجاد پوسيدگيهاي دندان فوق العاده کاهش مي يابد.
مولکول نشاسته اي که در گياهان است بوسيله آلفا آميلاز بزاق در دهان شکسته مي شود.
چون اين مولکولها بوسيله سلولز پوشيده شده اند اينکار به کندي صورت مي گيرد ولي همين مواد نشاسته اي گياهي با حرارت دادن و پخته شدن بسهولت شکسته مي شوند و بوسيله بزاق و آنزيمهاي باکتريها تبديل به مالتوز، مالتوريبوز و دکسترين ها مي شوند. مولکول نشاسته چون بزرگ است قابليت نفوذ در پلاک ميکروبي را ندارد ولي وقتي شکسته شد مواد قندي حاصله از آن در دسترس ميکروبها قرار مي گيرد و تخمير مي شود. بهمين دليل است که نشاسته خام PH پلاک را خيلي پائين نمي آورد در حالي که بيسکويت که نشاسته پخته است سبب پائين رفتن و اسيدي شدن PH پلاک مي شود.
بنابراين کار مواد قندي در رابطه با پوسيدگي دندان :
- سبب چسبيدن پلاک ميکروبي به دندان مي شوند.
- در داخل پلاک ذخيره مي شوند و ميکروبها از آنها تغذيه مي کنند.
- زمينه اي ژلاتيني ايجاد مي کنند و در نتيجه فعاليت آنزيمهاي داخلي پلاک بهتر صورت مي گيرد.
- تبديل به اسيد مي شوند و ميناي دندان را حل کرده و از بين مي برند.
مضرترين و بي ضررترين قند براي دندان :
قندهاي مختلف از نظر قدرت پوسيدگي زايي با هم تفاوت دارند. مثلا سوکروز قويترين قند از نظر پوسيدگي زايي و زايليتول بي ضررترين قند محسوب مي شود.
به ترتيب مضرترين تا بي ضرر ترين گروه قندها توجه کنيد :
Sucrose ( Glucose ( Multose ( Lactose ( Froctos ( Sorditol ( Xylitol
زايليتول ( سوربيتول ( فروکتوز ( لاکتوز ( مالتوز ( گلوکز ( ساکارز
قند و اسيدي شدن PH پلاک
بعد از ورود ماده قندي به دهان و تماس با پلاک ، PH پلاک در عرض 2-5 دقيقه اسيدي مي شود و در 10 دقيقه بعد از ورود، حالت اسيدي آن به بالاترين ميزان مي رسد. و براي 20-60 دقيقه بهمان حالت باقي مي ماند و بعد از اين زمان مجددا بحال اول برمي گردد. حال اگر مصرف مواد قندي تکرار شود دوباره PH به طرف اسيدي برمي گردد. و در واقع هر بار مصرف مواد قندي يک حمله اسيدي به دندان است.
فقط مقدار مواد قندي مهم نيست بلکه تعداد دفعات و فاصله مصرف اين مواد بسيار اهميت دارد. بايد از مصرف مواد قندي در فاصله بين وعده هاي اصلي غذا پرهيز کرد.
چگونگي پاک شدن مواد قندي از روي دندان
اندازه ذرات غذائي و قابل حل بودن، ميزان چسبندگي و قوام و مزه غذا در امر پوسيدگي موثر است. زيرا هر يک از اين خاصيت ها در ايجاد عادات غذائي شخص و زمان باقي ماندن غذا بر روي دندان موثر است.
پاک شدن غذا از روي دندان به چندين و چند عامل مربوط است. مقدار بزاقي که ترشح مي شود و غلظت آن، حرکات زبان، لب ها ، گونه ، وجود پرکردگيها، دندانهاي مصنوعي و نوع مواد، شيريني ميوه در عرض 5 دقيقه از دهان پاک مي شود ولي شيريني شکلات و تافي و کارامل 15 تا 20 دقيقه و شيريني آدامس حتي ممکن است40 دقيقه يا بيشتر باقي بماند.
در مورد نان اگر از نوعي باشد که جويدن بيشتري لازم داشته باشد بزاق بيشتري ترشح مي شود و شيريني آن زودتر از دهان پاک مي شود.
پيشنهاد براي پاک کردن مواد قندي از روي دندانها
ساده ترين و موثرترين راه شستن و مسواک زدن دندانهاست. در صورتي که مسواک زدن مقدور نباشد بهترين راه خوردن غذاهايي است که علاوه بر پاک کردن مواد قندي، يونهاي لازم براي آهکي شدن مجدد مينا را نيز در اختيار دندان بگذارد. ميوه هاي تازه و سبزيجات و پنير از اين دسته اند . آزمايشات مختلف نشان داده اند که استفاده از پنير PH پلاک را بالا نگه مي دارد.
" زايليتول " قندي بي ضرر براي دندان
Xylitol ( زايليتول) که در سال 1890 شناخته شده است يک شکر الکل با 5 اتم کربن است. اين قند در توت، تمشک، آلو و ساير گياهان موجود است. از نظر کالري و شيريني مثل ساکارز است. هر چند که زايليتول هم بوسيله ميکروبهاي دهان به اسيد تبديل مي شود ولي آزمايشهاي متعددي نشان داده است که براي دندان بي ضرر است و حتي بعضي ها عقيده دارند براي دندانها مفيد است زيرا نه تنها در پلاک دنداني تخمير نمي شود بلکه ترشح بزاق را نيز تحريک مي کند. ضمنا ديده اند که بعد از مصرف زايليتول، تجمع پلاک در دهان کمتر مي شود. در بعضي از کشورها از زايليتول در خميردندانها و آدامس استفاده مي شود.
شکر موجود در غذا خيلي زود در پلاک دنداني منتشر مي شود و تبديل به اسيدلاکتيک و اسيدهاي ديگر مي شود. مقداري هم که در داخل باکتريها بنام پلي ساکاريد داخل سلولي ذخيره مي گردد، سوکروز بوسيله ميکروبها تبديل به پلي ساکاريدهاي خارج سلولي مي شود که در زمينه پلاک و در خارج از باکتري ولي در دسترس آن قرار مي گيرد (فروکتان و گلوکان ) همچنين به پلي ساکاريدي غيرقابل حل بنام ميوتان تبديل مي شود. اين موضوع سبب مي شود که بعد از استفاده از سوکروز، استرپتوکوکهاي ميوتانس به روي دندان بچسبند و بيشتر بر روي دندان باقي بمانند.
ماده قندي شير لاکتوز است همانطور که شير بدليل داشتن پروتئين و کلسيم و فسفات ضد پوسيدگي است و چربيها و ايمونوگلوبولين و ويتامينهاي آن براي دندانها مفيد است. ضمنا نبايد فراموش کرد که لاکتوز شير گاو 4-5 درصد و شير مادر 6-9 درصد است.
مواد نشاسته اي بعد از هيدروليز تبديل به مالتوز مي شوند.
گلوکز و فروکتوز از راه ميوه ها و عسل به ما ميرسد.
نشاسته که در سيب زميني، نخود، لوبيا، باقلا، عدس ، گندم ، برنج، ذرت، جو و ... وجود دارد، زنجيره اي از مولکولهاي گلوکز و آميلوز و آميلوپکتين است که به نسبت هاي مختلف در مواد مختلف وجود دارد.
مطالعات نشان داده است که مصرف آردهاي سبوس نگرفته و همچنين قندهاي تصفيه نشده باعث مي شود که قابليت انحلال دندانها کاهش يافته و مقاومت آنها در برابر پوسيدگي زيادتر شود. اين خاصيت در غلات بخاطر وجود ترکيب فسفات آنها بنام فيتات (Phytate) مي باشد. تجربه نشان داده است در اثر عدم مصرف يا کم مصرف کردن مواد هيدروکربنه و قندها ايجاد پوسيدگيهاي دندان فوق العاده کاهش مي يابد.
مولکول نشاسته اي که در گياهان است بوسيله آلفا آميلاز بزاق در دهان شکسته مي شود.
چون اين مولکولها بوسيله سلولز پوشيده شده اند اينکار به کندي صورت مي گيرد ولي همين مواد نشاسته اي گياهي با حرارت دادن و پخته شدن بسهولت شکسته مي شوند و بوسيله بزاق و آنزيمهاي باکتريها تبديل به مالتوز، مالتوريبوز و دکسترين ها مي شوند. مولکول نشاسته چون بزرگ است قابليت نفوذ در پلاک ميکروبي را ندارد ولي وقتي شکسته شد مواد قندي حاصله از آن در دسترس ميکروبها قرار مي گيرد و تخمير مي شود. بهمين دليل است که نشاسته خام PH پلاک را خيلي پائين نمي آورد در حالي که بيسکويت که نشاسته پخته است سبب پائين رفتن و اسيدي شدن PH پلاک مي شود.
بنابراين کار مواد قندي در رابطه با پوسيدگي دندان :
- سبب چسبيدن پلاک ميکروبي به دندان مي شوند.
- در داخل پلاک ذخيره مي شوند و ميکروبها از آنها تغذيه مي کنند.
- زمينه اي ژلاتيني ايجاد مي کنند و در نتيجه فعاليت آنزيمهاي داخلي پلاک بهتر صورت مي گيرد.
- تبديل به اسيد مي شوند و ميناي دندان را حل کرده و از بين مي برند.
مضرترين و بي ضررترين قند براي دندان :
قندهاي مختلف از نظر قدرت پوسيدگي زايي با هم تفاوت دارند. مثلا سوکروز قويترين قند از نظر پوسيدگي زايي و زايليتول بي ضررترين قند محسوب مي شود.
به ترتيب مضرترين تا بي ضرر ترين گروه قندها توجه کنيد :
Sucrose ( Glucose ( Multose ( Lactose ( Froctos ( Sorditol ( Xylitol
زايليتول ( سوربيتول ( فروکتوز ( لاکتوز ( مالتوز ( گلوکز ( ساکارز
قند و اسيدي شدن PH پلاک
بعد از ورود ماده قندي به دهان و تماس با پلاک ، PH پلاک در عرض 2-5 دقيقه اسيدي مي شود و در 10 دقيقه بعد از ورود، حالت اسيدي آن به بالاترين ميزان مي رسد. و براي 20-60 دقيقه بهمان حالت باقي مي ماند و بعد از اين زمان مجددا بحال اول برمي گردد. حال اگر مصرف مواد قندي تکرار شود دوباره PH به طرف اسيدي برمي گردد. و در واقع هر بار مصرف مواد قندي يک حمله اسيدي به دندان است.
فقط مقدار مواد قندي مهم نيست بلکه تعداد دفعات و فاصله مصرف اين مواد بسيار اهميت دارد. بايد از مصرف مواد قندي در فاصله بين وعده هاي اصلي غذا پرهيز کرد.
چگونگي پاک شدن مواد قندي از روي دندان
اندازه ذرات غذائي و قابل حل بودن، ميزان چسبندگي و قوام و مزه غذا در امر پوسيدگي موثر است. زيرا هر يک از اين خاصيت ها در ايجاد عادات غذائي شخص و زمان باقي ماندن غذا بر روي دندان موثر است.
پاک شدن غذا از روي دندان به چندين و چند عامل مربوط است. مقدار بزاقي که ترشح مي شود و غلظت آن، حرکات زبان، لب ها ، گونه ، وجود پرکردگيها، دندانهاي مصنوعي و نوع مواد، شيريني ميوه در عرض 5 دقيقه از دهان پاک مي شود ولي شيريني شکلات و تافي و کارامل 15 تا 20 دقيقه و شيريني آدامس حتي ممکن است40 دقيقه يا بيشتر باقي بماند.
در مورد نان اگر از نوعي باشد که جويدن بيشتري لازم داشته باشد بزاق بيشتري ترشح مي شود و شيريني آن زودتر از دهان پاک مي شود.
پيشنهاد براي پاک کردن مواد قندي از روي دندانها
ساده ترين و موثرترين راه شستن و مسواک زدن دندانهاست. در صورتي که مسواک زدن مقدور نباشد بهترين راه خوردن غذاهايي است که علاوه بر پاک کردن مواد قندي، يونهاي لازم براي آهکي شدن مجدد مينا را نيز در اختيار دندان بگذارد. ميوه هاي تازه و سبزيجات و پنير از اين دسته اند . آزمايشات مختلف نشان داده اند که استفاده از پنير PH پلاک را بالا نگه مي دارد.
" زايليتول " قندي بي ضرر براي دندان
Xylitol ( زايليتول) که در سال 1890 شناخته شده است يک شکر الکل با 5 اتم کربن است. اين قند در توت، تمشک، آلو و ساير گياهان موجود است. از نظر کالري و شيريني مثل ساکارز است. هر چند که زايليتول هم بوسيله ميکروبهاي دهان به اسيد تبديل مي شود ولي آزمايشهاي متعددي نشان داده است که براي دندان بي ضرر است و حتي بعضي ها عقيده دارند براي دندانها مفيد است زيرا نه تنها در پلاک دنداني تخمير نمي شود بلکه ترشح بزاق را نيز تحريک مي کند. ضمنا ديده اند که بعد از مصرف زايليتول، تجمع پلاک در دهان کمتر مي شود. در بعضي از کشورها از زايليتول در خميردندانها و آدامس استفاده مي شود.
![[-]](http://www.flashkhor.com/forum/images/collapse.gif "[-]")
