چرا ستاره‎ها چشمک می‎زنند؟

[Jack Daniel'ѕ]

هنگامی که ستاره‎ها پیوسته در شب می‎درخشند، ما نیز گاهی اوقات کنار پنجره می‎نشینیم تا به آسمان بالای سرمان اندکی نگاه کنیم. ستاره‎های بسیار کوچک که در آسمان بالای سرمان چشمک می‎زنند، حتی بدون استفاده از هیچ وسیله‎ای نیز لذتی را برای چشمان ما به ارمغان می‎آورند، چه برسد به این که از تلسکوپ‎ها و دوربین‎های دو چشمی نیز جهت دیدن آن‌ها استفاده نماییم.
آسمان شب مانند یک بوم نقاشی بزرگ به نظر می‎رسد، گویی که با آبی مایل به ارغوانی روشن رنگ آمیزی و با نقطه‎های سفید روشن طرح دار گشته است در حالی که این نقاط سفید رنگ، چشمک می‎زنند و می‎درخشند تا تمام آسمان را روشن نمایند.

چرا ستاره‎ها چشمک می‎زنند؟
در واقع چشمک زدن ستاره‎ها، یک پدیده‎ی علمی به حساب می‎آید که به عنوان سوسوزنی نجومی یا سوسوزنی اختری نیز شناخته می‎گردد. سوسوزنی یک اصطلاح عمومی به شمار می‎رود که به منظور توصیف تغییرات سریع در درخشندگی قابل رؤیت یا رنگ یک شیء درخشان در دور دست، هنگامی مورد استفاده قرار می‎گیرد که از میان جو کره‎ی زمین مشاهده می‎گردد. حرکت باد، هوای متلاطم و درجه‎ی حرارت متغیر در جو کره‎ی زمین، برخی از آن عوامل اصلی به شمار می‎روند که نقشی را در شکست پرتوهای نوری ایفا می‎نمایند.
به منظور درک این پدیده، نخست باید برخی از مفاهیم اساسی را در علم نجوم بدانید. ستاره‎ها نور را به صورت پرتوهای نوری از خود ساطع می‎کنند. آن‌ها برای ما، قابل رؤیت می‎باشند، به دلیل آن که این پرتوهای نوری از میان چند لایه از اتمسفر که زمین را احاطه می‎نماید، سفر می‏کنند. جو کره‎ی زمین از چند لایه‎ از گازها ساخته می‎شود که در میزان چگالیشان متفاوت می‎باشند.
بنا بر این، هنگامی که پرتوهای نوری که ستاره‎ها از خود ساطع می‏نمایند، از میان اتمسفر حرکت می‏کنند، پرتوهای نوری ذکر شده دچار شکست می‎شوند، به عنوان مثال، آن‎ها خم می‎گردند. درجه‎ی شکست بستگی به چگالی اتمسفر دارد. به دلیل وجود چند لایه‎ برای چگالی‎های مختلف، این پرتوهای نوری ساطع شده به صورت تصادفی چند بار و در جهت‎های تصادفی دچار شکست می‎گردند. این مورد منجر به اثر "چشمک زدن" می‏گردد که صرفاً تفسیری از پرتوی شکسته شده توسط چشم ما به شمار می‎رود.
اثر مربوط به پدیده‌ی سوسوزنی نجومی همیشه در نزدیکی افق واضح‎تر از نزدیکی سمت الرأس می‌باشد. این موضوع به این سبب می‎باشد که ستاره‎های نزدیک به افق ظاهراً بیشتر چشمک می‎زنند زیرا آن‎ها باید از یک فاصله‎ی طولانی‎تری از جو کره‌ی زمین سفر نمایند. بنا بر این، دورترین ستاره‎ها به علت شکست بیش از حد در پرتوهای نوری، ظاهراً حداکثر چشمک زدن را به نمایش می‎گذارند. چنان چه در مورد این که چرا سیاره‎ها معمولاً چشمک نمی‎زنند، کنجکاو هستید، پس باید بدانید که سیاره‌ها نسبتاً به زمین نزدیک‎تر می‎باشند.
بنابراین، چشمک زدن آن‌ها به دلیل فاصله‎ی کوتاه‎ترشان از کره‌ی زمین، قابل مشاهده نیست و این بدان سبب می‎باشد که در این فاصله‎ی کوتاه‎تر، تنها فضای اندکی برای شکست قابل رؤیت موجود می‎باشد یا حتی گاهی اوقات هیچ فضایی در این بین برای شکست نور وجود ندارد.