بازی آنلاین
آپلود عکس
16-12-2014، 15:34
طه نوراللهی
مدیركل دفتر آمارهای جمعیت ،نیروی كار و سرشماری- مركز آمار ایران
مقدمه:
مهاجرت و چگونگی توزیع مجدد جمعیت در داخل كشور یكی از اساسی‌ترین عواملی است كه سیاست‌گذاران اقتصادی – اجتماعی جامعه برای كنترل جمعیت و جهت دادن به جابجایی‌های جمعیتی و نیز هدایت جمعیت به سوی قطب‌های اقتصادی به آن توجه دارند. در زمینه‌های بررسی‌های دموگرافیك نیز، تحقیق درباره تغییرات حاصل از مهاجرت در جمعیت هر منطقه بسیار ضروریست.
اصولاً مهاجرت جمعیت ابعاد مختلفی دارد. از جمله آنكه، مهاجرت ممكن است در داخل یك كشور یا بین كشورهای مختلف باشد. چنانچه جابجایی جمعیت در داخل مرزهای سیاسی یك كشور انجام شود آنرا مهاجرت داخلی می‌نامند و اگر مبداء و مقصد مهاجرت دو كشور مختلف باشد مهاجرت بین‌المللی خوانده می‌شود.
مهاجرت از لحاظ زمان انجام آن نیز تقسیم‌بندی می‌شود. چنانچه فردی در محل دیگری غیر از محل تولد خود اقامت داشته باشد و هرچند ممكن است سال‌های طولانی از شروع اقامت وی در این محل گذشته باشد به‌هرحال مهاجر به حساب می‌آید. اینگونه مهاجرت‌ها را، مهاجرت طول عمر (Life Time Migration) می‌نامند.
اطلاعات مربوط به هریك از این مهاجرت‌ها كاربردهای خاص خود را دارد و طبیعی است كه اهمیت و نقش هركدام در كشورهای مختلف متفاوت است. به‌طوری‌كه آمار و اطلاعات حاصله از سرشماری‌های مختلف نشان می‌دهد، در كشور ایران مهاجرت عمدتاً جنبه جابجایی داخلی دارد و حجم مهاجرت‌های بین‌المللی زیاد نیست. برای شناخت وسعت و جهت حركت جمعیت و نیز ویژگی‌های دموگرافیك مهاجرین داخلی، مهمترین منبع آماری، اطلاعات حاصل از سرشماری‌های عمومی نفوس و مسكن است. در سرشماری سال های اخیر سؤالات مربوط به مهاجرت به نحوی طراحی شده است كه مهاجران در طول عمر و نیز مهاجران بین سال‌های سرشماری را به‌دست می‌دهد.
گزارش حاضر علاوه بر وضع مهاجرت به بررسی منشاء و مقصد حركت مهاجران طی سال‌های 1365 تا 1385 در هریك از استان‌های كشور پرداخته است.
به این ترتیب از طریق مقایسه مهاجران وارد شده با مهاجران خارج شده از هر استان امكان ارائه رقم خالص مهاجرت برای استان‌های كشور فراهم آمده است كه در اكثر بررسی‌های جمعیتی كاربردی مهم دارد.
تعاریف و مفاهیم به كار رفته:
مهاجران وارد شده طی سال‌های 1375 تا 1385:
در سرشماری سال 1385، آن دسته از اعضای خانوارهای معمولی ساكن، گروهی و مؤسسه‌ای (دستجمعی) كه طی ده سال قبل از سرشماری (85-1375) به شهر یا آبادی محل سرشماری وارد و اقامت گزیده‌اند به عنوان مهاجران وارد شده طی ده سال مزبور شناخته شده‌اند.
مبداء مهاجرت:
در این بررسی، محل اقامت قبلی مهاجران وارد شده طی سال‌های 1375 تا 1385 به هر شهر یا آبادی مبداء مهاجرت به شمار آمده است.
مقصد مهاجرت:
منظور، شهر یا آبادی است كه مهاجران به آن شهر یا آبادی وارد شده و در همانجا سرشماری شده‌اند.
خالص مهاجرت:
در هر شهر یا آبادی تفاوت بین مهاجران وارد شده و مهاجران خارج شده به عنوان خالص مهاجرت تعریف می‌شود. چنانچه در یك شهر یا آبادی تعداد مهاجران خارج شده بیش از مهاجران وارد شده است خالص مهاجرت با علامت – نشان داده می‌شود.
اهداف مطالعه:
هدف عمده این مطالعه شناخت استان‌های مهاجرپذیر و مهاجرفرست است. به همین منظور به بررسی منشاء و مقصد حركت مهاجران طی سال‌های 1375 تا 1385 در هریك از استان‌های كشور پرداخته می‌شود. تا از طریق مقایسه مهاجران وارد شده با مهاجران خارج شده از هر استان امكان ارائه رقم خالص مهاجرت برای هریك از استان‌های كشور فراهم آید تا استان مهاجرپذیر و مهاجرفرست مشخص شود.
منابع اطلاعات مورد نیاز:
مهمترین منبع اطلاعاتی مورد استفاده برای تعیین استان‌های مهاجرفرست و مهاجرپذیر طی سال‌های 85-1375 اطلاعات حاصل از سرشماری عمومی نفوس و مسكن سال 1385 است.
در سرشماری سال 1385، سؤالات مربوط به مهاجرت به نحوی طراحی شده است كه مهاجران بین سرشماری سال‌های 1375 و 1385 را به دست می‌دهد.
روش (متدولوژی):
برای تعیین استان‌های مهاجرپذیر و مهاجرفرست از رابطه (1) استفاده شده است.
(1) .............................................................. NMi=IMi-EMi
كه در آن:
NMi خالص مهاجرت
IMi مهاجران وارد شده طی سال‌های 1375 تا 1385 به استان i
EMi مهاجران خارج شده طی سال‌های 1375 تا 1385 از استان i
با استفاده از اطلاعات مربوط به مهاجرت برای هریك از استان‌های كشور مهاجران وارد شده برحسب استان محل اقامت قبلی و همچنین مهاجران خارج شده برحسب محل اقامت فعلی تعیین و از تفاضل این دو (مهاجران وارد شده و مهاجران خارج شده) خالص مهاجرت به منظور تعیین مهاجرپذیری و مهاجرفرستی با استفاده از رابطه (1) محاسبه شده است.
الف – مهاجرت طی سال‌های 1375 تا 1385:
بررسی روند مهاجرت طی سه دوره 65-1355، 75-1365 و 85-1375 نشان می‌دهد كه حجم مهاجرت در دوره 85-1375 نسبت به دوره 65-1355 دو برابر شده و نسبت تعداد مهاجران به جمعیت (میان دوره) از 14 درصد در دوره 65-1355 به 19 درصد در دوره 85-1375 افزایش یافته است.
در فاصله سال‌های 85-1375، مجموعاً 12148148 نفر محل سكونت خود را ترك كرده و در محلی غیر از محل اقامت قبلی خود ساكن شده‌اند. از این تعداد، محل اقامت قبلی 11783772 نفر (00/97 درصد) داخل كشور و 260495 نفر (14/2 درصد) خارج از كشور بوده است و 103881 نفر (86/0 درصد) نیز محل اقامت قبلی خود را اظهار نكرده‌اند.
در مجموع 11783772 نفر كه طی سال‌های 1375 تا 1385 محل اقامت خود را در داخل كشور تغییر داده‌اند، 4774041 نفر (51/40 درصد) در بین استان‌های كشور و 7009731 نفر (49/59درصد)درداخل‌استان‌های‌محل زندگی خود جابجا شده و محل سكونت جدید انتخاب كرده‌اند.
همچنین از مجموع 7009731 نفر كه طی سال‌های 1375 تا 1385 محل اقامت خود را در محدوده استان محل زندگی تغییر داده‌اند، محل اقامت قبلی 3898043 نفر (61/55 درصد) شهرستان محل سرشماری و 3111690 نفر (39/44 درصد) شهرستان‌های دیگر استان محل سرشماری بوده است.
بررسی مهاجران برحسب منشاء شهری یا روستایی نشان می‌دهد، از مجموع 11783772 نفر كه طی سال‌های 1375 تا 1385 محل اقامت خود را در داخل كشور تغییر داده‌اند، محل اقامت قبلی 8389676 نفر (20/71 درصد) نقاط شهری (منشاء شهری) 3394096 نفر (80/28 درصد) نقاط روستایی (منشاء روستایی) بوده است.
از مجموع 8389676 نفر مهاجران كه محل اقامت قبلی خود را شهر اعلام كرده‌اند 6385665 نفر (11/76 درصد) به سایر شهرها (مهاجران شهر به شهر) و 2004011 نفر (89/23 درصد) نقاط روستایی (مهاجران شهر به روستا) وارد و ساكن شده‌اند.
همچنین از مجموع 3394097 نفر كه محل اقامت قبلی خود را روستا اعلام كرده‌اند، 2330054 نفر (65/68 درصد) به شهر (مهاجران روستا به شهر) و 1064043 نفر (35/31 درصد) به سایر نقاط روستایی (مهاجران روستا به روستا) وارد و ساكن شده‌اند.
از مجموع 260495 نفر مهاجری كه محل اقامت قبلی خود را خارج از كشور اعلام كرده‌اند، 198159 نفر (07/76 درصد) به نقاط شهری و 62336 نفر (93/23 درصد) به نقاط روستایی كشور وارد و ساكن شده‌اند. (جداول شماره 1 و 2).
ب – مهاجرت داخل استانی:
در فاصله سال‌های 1375 و 1385 مجموعاً 7009733 نفر در داخل استان محل اقامت خود جابجا شده‌اند، كه این تعداد 7/57 درصد مهاجران طی ده سال مزبور را تشكیل می‌دهد.
بررسی مهاجران جابجا شده داخل استان‌ها برحسب محل اقامت قبلی نشان می‌دهد، 3898042 نفر (63/55 درصد) در شهرستان محل سرشماری، محل سكونت خود را تغییر داده‌اند و محل اقامت قبلی 3111690 (37/44 درصد) دیگر شهرستان‌های استان كل سرشماری بوده است.
از مجموع مهاجران جابجا شده در داخل استان محل سرشماری، 4188602 نفر (75/59 درصد) محل اقامت قبلی خود را شهر و بقیه 2821131 نفر (25/40 درصد) روستا اعلام داشته‌اند.از مجموع 4188602 نفر مهاجر داخل استانی كه محل اقامت قبلی خود را شهر اظهار كرده‌اند. 3024019 نفر (19/72 درصد) به سایر شهرهای استان محل زندگی خود (مهاجران شهر به شهر داخلی استانی) و 1164583 نفر (81/27 درصد) به نقاط روستایی (مهاجران شهر به روستا داخل استانی) وارد و ساكن شده‌اند.
همچنین از مجموع 2821131 نفر مهاجر استانی كه محل اقامت قبلی خود را روستا اعلام داشته‌اند، 1874868 نفر (45/66 درصد) به نقاط شهری استان محل زندگی خود (مهاجران روستا به شهر داخل استانی) و 946263 نفر (55/33 درصد) به دیگر نقاط روستایی استان محل زندگی خود (مهاجران روستا به روستا داخل استانی) وارد و ساكن شده‌اند. (جداول شماره 1، 2 و 3).
ج – مهاجرت بین استانی:
در فاصله سال‌های 1375 و 1385 مجموعاً 4774041 نفر در بین استان‌های كشور جابجا شده‌اند كه از این تعداد 1438406 نفر به استان تهران وارد و ساكن شده‌اند.
بعد از استان تهران بیشترین واردشدگان به ترتیب به استان خراسان رضوی 305305 نفر و استان اصفهان 299943 نفر بوده است و استان كهگیلویه و بویراحمد با 28647 نفركمترین واردشدگان را داشته است. (جدول شماره 5).
از مجموع واردشدگان به استان تهران بیشترین تعداد از استان آذربایجان‌شرقی بوده است چرا كه طی ده سال 85-1375 تعداد 172629 نفر از استان مزبور به استان تهران مهاجرت كرده‌اند كه 12 درصد از كل مهاجران وارد شده به استان تهران را تشكیل می‌دهند. همچنین این بررسی نشان می‌دهد، خارج‌شدگان از استان آذربایجان‌شرقی نیز عمدتاً به استان تهران مهاجرت كرده‌اند به‌طوری‌كه از مجموع 302157 نفر كه طی ده سال مورد بررسی محل اقامت خود را در استان آذربایجان‌شرقی ترك گفته‌اند 13/57 درصد به استان تهران مهاجرت كرده‌اند و بقیه (87/42 درصد) به 29 استان دیگر مهاجرت كرده‌اند.
بررسی استان‌های كشور از نظر مهاجرپذیری و مهاجرفرستی نشان می‌دهد كه 12 استان از 30 استان كشور به ترتیب استان‌های تهران، اصفهان، یزد، مازندران، خراسان رضوی، گلستان، گیلان، قم، بوشهر، سمنان، مركزی و قزوین مهاجرپذیر بوده‌اند، یعنی رقم خالص مهاجرت در آنها مثبت است، در بین این استان‌ها، استان تهران با 615027 نفر دارای بیشترین رقم خالص مهاجرت و استان قزوین با 1824 نفر كمترین رقم خالص مهاجرت را داشته است. (جدول شماره 5).
در حالی‌كه 18 استان دیگر مهاجرفرست بوده‌اند یعنی رقم خالص مهاجرت در آنها منفی است.
دربین‌استان‌های‌مهاجرفرست‌به ترتیب استان‌های آذربایجان‌شرقی، كرمانشاه، خوزستان، همدان، سیستان‌وبلوچستان،لرستان‌وكردستان‌بیش از سایر استان‌ها به سایر نقاط كشور مهاجر فرستاده و كمتر مهاجرپذیرفته‌اند. به‌طوری‌كه ارقام مربوط به خالص مهاجرت در استان‌های مزبور به‌ترتیب143733-، 119128-، 108212-، 89504-، 71332-، 68790-، 58889- نفر است. (جدول‌شماره5).
از مجموع مهاجران خارج شده از استان‌های كشور طی سال‌های 1375 و 1385 بیشترین تعداد مربوط به استان تهران (823379 نفر) است كه این تعداد مهاجر خارج شده از این استان غیرمنتظره است و این در حالی است كه طی مدت مزبور بیشترین تعداد مهاجران نیز به همین استان وارد و ساكن شده‌اند. (جدول شماره 5).
نتیجه‌گیری:
در این مطالعه كوشش شده است مهاجرت دوره‌های بین سال‌های 1365تا 1385 مورد بررسی قرار گیرد. آمار مورد نیاز از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن سال های 1365،1375 و 1385 حاصل شده است و با تكیه بر این آمار می‌توان قضاوت صحیح نسبت به این پدیده داشت.
- مطالعه مهاجرت دوره‌های بین سال‌های 1375 و 1385 نشان داد كه در فاصله سال‌های مزبور 12148148 نفر در كشور جابجا شده‌اند و یا از خارج كشور وارد شده‌اند.
- از این تعداد محل اقامت قبلی 11783772 نفر (97 درصد) داخل كشور 260495 نفر (14/2 درصد) خارج از كشور بوده است و 103881 نفر (85/0 درصد) نیز محل اقامت قبلی خود را اظهار نكرده‌اند.
- از مجموع 11713772 نفر مهاجرانی كه طی سال‌های 1375 و 1385 محل اقامت خود را در داخل كشور تغییر داده‌اند. 4774041 نفر در بین استان‌های كشور و 7009733 نفر در داخل استان‌های محل زندگی خود جابجا شده‌اند.
- از مجموع 4774041 نفر مهاجرانی كه طی سال‌های 1375 و 1385 در بین استان‌های كشور جابجا شده‌اند. بیشترین تعداد به استان تهران با 1438406 نفر و كمترین آن به استان كهكیلویه و بویراحمد با 28647 نفر وارد و ساكن شده‌اند.
- بررسی استان‌های كشور از نظر مهاجرپذیری و مهاجرفرستی نشان داد كه در سال 1385، 12 استان از 30 استان كشور به ترتیب تهران، اصفهان، یزد، مازندران، خراسان رضوی، گلستان، گیلان، قم، بوشهر، سمنان، مركزی و قزوین مهاجرپذیر بوده‌اند. یعنی رقم خالص مهاجرت در آنها مثبت است. در حالی كه 18 استان دیگر مهاجرفرست بوده‌اند یعنی رقم خالص مهاجرت در آنها منفی بوده است.
- بررسی نشان داد، بیشترین تعداد وارد شده به استان تهران از آذربایجان‌شرقی بوده است چرا كه طی ده سال 85-1375 مقدار 172629 نفر از استان مزبور به استان تهران مهاجرت كرده‌آند كه 12 درصد از كل مهاجران وارد شده به استان تهران را تشكیل می‌دهد.
- بررسی نشان می‌دهد كه خارج شدگان از استان آذربایجان‌شرقی نیز عمدتاً به استان تهران مهاجرت كردند به طوری كه از مجموع 302157 كه طی ده سال مورد بررسی محل اقامت خود در استان آذربایجان‌شرقی را ترك گفته‌اند 13/57 درصد به استان تهران و بقیه (86/42 درصد) به 29 استان دیگر مهاجرت كرده‌اند.
- مطالعه مهاجران برحسب محل اقامت قبلی نشان داد كه مهاجرت در ایران حالت پلكانی دارد. بدین مفهوم كه جریان مهاجرت عبارت است از مهاجرت به شهرهای داخل استان محل زندگی و از آنجا به شهرهای بزرگ و استان‌های دیگر صورت گیرد.
مدیركل دفتر آمارهای جمعیت ،نیروی كار و سرشماری- مركز آمار ایران
مقدمه:
مهاجرت و چگونگی توزیع مجدد جمعیت در داخل كشور یكی از اساسی‌ترین عواملی است كه سیاست‌گذاران اقتصادی – اجتماعی جامعه برای كنترل جمعیت و جهت دادن به جابجایی‌های جمعیتی و نیز هدایت جمعیت به سوی قطب‌های اقتصادی به آن توجه دارند. در زمینه‌های بررسی‌های دموگرافیك نیز، تحقیق درباره تغییرات حاصل از مهاجرت در جمعیت هر منطقه بسیار ضروریست.
اصولاً مهاجرت جمعیت ابعاد مختلفی دارد. از جمله آنكه، مهاجرت ممكن است در داخل یك كشور یا بین كشورهای مختلف باشد. چنانچه جابجایی جمعیت در داخل مرزهای سیاسی یك كشور انجام شود آنرا مهاجرت داخلی می‌نامند و اگر مبداء و مقصد مهاجرت دو كشور مختلف باشد مهاجرت بین‌المللی خوانده می‌شود.
مهاجرت از لحاظ زمان انجام آن نیز تقسیم‌بندی می‌شود. چنانچه فردی در محل دیگری غیر از محل تولد خود اقامت داشته باشد و هرچند ممكن است سال‌های طولانی از شروع اقامت وی در این محل گذشته باشد به‌هرحال مهاجر به حساب می‌آید. اینگونه مهاجرت‌ها را، مهاجرت طول عمر (Life Time Migration) می‌نامند.
اطلاعات مربوط به هریك از این مهاجرت‌ها كاربردهای خاص خود را دارد و طبیعی است كه اهمیت و نقش هركدام در كشورهای مختلف متفاوت است. به‌طوری‌كه آمار و اطلاعات حاصله از سرشماری‌های مختلف نشان می‌دهد، در كشور ایران مهاجرت عمدتاً جنبه جابجایی داخلی دارد و حجم مهاجرت‌های بین‌المللی زیاد نیست. برای شناخت وسعت و جهت حركت جمعیت و نیز ویژگی‌های دموگرافیك مهاجرین داخلی، مهمترین منبع آماری، اطلاعات حاصل از سرشماری‌های عمومی نفوس و مسكن است. در سرشماری سال های اخیر سؤالات مربوط به مهاجرت به نحوی طراحی شده است كه مهاجران در طول عمر و نیز مهاجران بین سال‌های سرشماری را به‌دست می‌دهد.
گزارش حاضر علاوه بر وضع مهاجرت به بررسی منشاء و مقصد حركت مهاجران طی سال‌های 1365 تا 1385 در هریك از استان‌های كشور پرداخته است.
به این ترتیب از طریق مقایسه مهاجران وارد شده با مهاجران خارج شده از هر استان امكان ارائه رقم خالص مهاجرت برای استان‌های كشور فراهم آمده است كه در اكثر بررسی‌های جمعیتی كاربردی مهم دارد.
مهاجران وارد شده طی سال‌های 1375 تا 1385:
در سرشماری سال 1385، آن دسته از اعضای خانوارهای معمولی ساكن، گروهی و مؤسسه‌ای (دستجمعی) كه طی ده سال قبل از سرشماری (85-1375) به شهر یا آبادی محل سرشماری وارد و اقامت گزیده‌اند به عنوان مهاجران وارد شده طی ده سال مزبور شناخته شده‌اند.
مبداء مهاجرت:
در این بررسی، محل اقامت قبلی مهاجران وارد شده طی سال‌های 1375 تا 1385 به هر شهر یا آبادی مبداء مهاجرت به شمار آمده است.
مقصد مهاجرت:
منظور، شهر یا آبادی است كه مهاجران به آن شهر یا آبادی وارد شده و در همانجا سرشماری شده‌اند.
خالص مهاجرت:
در هر شهر یا آبادی تفاوت بین مهاجران وارد شده و مهاجران خارج شده به عنوان خالص مهاجرت تعریف می‌شود. چنانچه در یك شهر یا آبادی تعداد مهاجران خارج شده بیش از مهاجران وارد شده است خالص مهاجرت با علامت – نشان داده می‌شود.
اهداف مطالعه:
هدف عمده این مطالعه شناخت استان‌های مهاجرپذیر و مهاجرفرست است. به همین منظور به بررسی منشاء و مقصد حركت مهاجران طی سال‌های 1375 تا 1385 در هریك از استان‌های كشور پرداخته می‌شود. تا از طریق مقایسه مهاجران وارد شده با مهاجران خارج شده از هر استان امكان ارائه رقم خالص مهاجرت برای هریك از استان‌های كشور فراهم آید تا استان مهاجرپذیر و مهاجرفرست مشخص شود.
منابع اطلاعات مورد نیاز:
مهمترین منبع اطلاعاتی مورد استفاده برای تعیین استان‌های مهاجرفرست و مهاجرپذیر طی سال‌های 85-1375 اطلاعات حاصل از سرشماری عمومی نفوس و مسكن سال 1385 است.
در سرشماری سال 1385، سؤالات مربوط به مهاجرت به نحوی طراحی شده است كه مهاجران بین سرشماری سال‌های 1375 و 1385 را به دست می‌دهد.
روش (متدولوژی):
برای تعیین استان‌های مهاجرپذیر و مهاجرفرست از رابطه (1) استفاده شده است.
(1) .............................................................. NMi=IMi-EMi
كه در آن:
NMi خالص مهاجرت
IMi مهاجران وارد شده طی سال‌های 1375 تا 1385 به استان i
EMi مهاجران خارج شده طی سال‌های 1375 تا 1385 از استان i
با استفاده از اطلاعات مربوط به مهاجرت برای هریك از استان‌های كشور مهاجران وارد شده برحسب استان محل اقامت قبلی و همچنین مهاجران خارج شده برحسب محل اقامت فعلی تعیین و از تفاضل این دو (مهاجران وارد شده و مهاجران خارج شده) خالص مهاجرت به منظور تعیین مهاجرپذیری و مهاجرفرستی با استفاده از رابطه (1) محاسبه شده است.
الف – مهاجرت طی سال‌های 1375 تا 1385:
بررسی روند مهاجرت طی سه دوره 65-1355، 75-1365 و 85-1375 نشان می‌دهد كه حجم مهاجرت در دوره 85-1375 نسبت به دوره 65-1355 دو برابر شده و نسبت تعداد مهاجران به جمعیت (میان دوره) از 14 درصد در دوره 65-1355 به 19 درصد در دوره 85-1375 افزایش یافته است.
در فاصله سال‌های 85-1375، مجموعاً 12148148 نفر محل سكونت خود را ترك كرده و در محلی غیر از محل اقامت قبلی خود ساكن شده‌اند. از این تعداد، محل اقامت قبلی 11783772 نفر (00/97 درصد) داخل كشور و 260495 نفر (14/2 درصد) خارج از كشور بوده است و 103881 نفر (86/0 درصد) نیز محل اقامت قبلی خود را اظهار نكرده‌اند.
در مجموع 11783772 نفر كه طی سال‌های 1375 تا 1385 محل اقامت خود را در داخل كشور تغییر داده‌اند، 4774041 نفر (51/40 درصد) در بین استان‌های كشور و 7009731 نفر (49/59درصد)درداخل‌استان‌های‌محل زندگی خود جابجا شده و محل سكونت جدید انتخاب كرده‌اند.
همچنین از مجموع 7009731 نفر كه طی سال‌های 1375 تا 1385 محل اقامت خود را در محدوده استان محل زندگی تغییر داده‌اند، محل اقامت قبلی 3898043 نفر (61/55 درصد) شهرستان محل سرشماری و 3111690 نفر (39/44 درصد) شهرستان‌های دیگر استان محل سرشماری بوده است.
از مجموع 8389676 نفر مهاجران كه محل اقامت قبلی خود را شهر اعلام كرده‌اند 6385665 نفر (11/76 درصد) به سایر شهرها (مهاجران شهر به شهر) و 2004011 نفر (89/23 درصد) نقاط روستایی (مهاجران شهر به روستا) وارد و ساكن شده‌اند.
همچنین از مجموع 3394097 نفر كه محل اقامت قبلی خود را روستا اعلام كرده‌اند، 2330054 نفر (65/68 درصد) به شهر (مهاجران روستا به شهر) و 1064043 نفر (35/31 درصد) به سایر نقاط روستایی (مهاجران روستا به روستا) وارد و ساكن شده‌اند.
از مجموع 260495 نفر مهاجری كه محل اقامت قبلی خود را خارج از كشور اعلام كرده‌اند، 198159 نفر (07/76 درصد) به نقاط شهری و 62336 نفر (93/23 درصد) به نقاط روستایی كشور وارد و ساكن شده‌اند. (جداول شماره 1 و 2).
ب – مهاجرت داخل استانی:
در فاصله سال‌های 1375 و 1385 مجموعاً 7009733 نفر در داخل استان محل اقامت خود جابجا شده‌اند، كه این تعداد 7/57 درصد مهاجران طی ده سال مزبور را تشكیل می‌دهد.
از مجموع مهاجران جابجا شده در داخل استان محل سرشماری، 4188602 نفر (75/59 درصد) محل اقامت قبلی خود را شهر و بقیه 2821131 نفر (25/40 درصد) روستا اعلام داشته‌اند.از مجموع 4188602 نفر مهاجر داخل استانی كه محل اقامت قبلی خود را شهر اظهار كرده‌اند. 3024019 نفر (19/72 درصد) به سایر شهرهای استان محل زندگی خود (مهاجران شهر به شهر داخلی استانی) و 1164583 نفر (81/27 درصد) به نقاط روستایی (مهاجران شهر به روستا داخل استانی) وارد و ساكن شده‌اند.
همچنین از مجموع 2821131 نفر مهاجر استانی كه محل اقامت قبلی خود را روستا اعلام داشته‌اند، 1874868 نفر (45/66 درصد) به نقاط شهری استان محل زندگی خود (مهاجران روستا به شهر داخل استانی) و 946263 نفر (55/33 درصد) به دیگر نقاط روستایی استان محل زندگی خود (مهاجران روستا به روستا داخل استانی) وارد و ساكن شده‌اند. (جداول شماره 1، 2 و 3).
ج – مهاجرت بین استانی:
در فاصله سال‌های 1375 و 1385 مجموعاً 4774041 نفر در بین استان‌های كشور جابجا شده‌اند كه از این تعداد 1438406 نفر به استان تهران وارد و ساكن شده‌اند.
بعد از استان تهران بیشترین واردشدگان به ترتیب به استان خراسان رضوی 305305 نفر و استان اصفهان 299943 نفر بوده است و استان كهگیلویه و بویراحمد با 28647 نفركمترین واردشدگان را داشته است. (جدول شماره 5).
از مجموع واردشدگان به استان تهران بیشترین تعداد از استان آذربایجان‌شرقی بوده است چرا كه طی ده سال 85-1375 تعداد 172629 نفر از استان مزبور به استان تهران مهاجرت كرده‌اند كه 12 درصد از كل مهاجران وارد شده به استان تهران را تشكیل می‌دهند. همچنین این بررسی نشان می‌دهد، خارج‌شدگان از استان آذربایجان‌شرقی نیز عمدتاً به استان تهران مهاجرت كرده‌اند به‌طوری‌كه از مجموع 302157 نفر كه طی ده سال مورد بررسی محل اقامت خود را در استان آذربایجان‌شرقی ترك گفته‌اند 13/57 درصد به استان تهران مهاجرت كرده‌اند و بقیه (87/42 درصد) به 29 استان دیگر مهاجرت كرده‌اند.
بررسی استان‌های كشور از نظر مهاجرپذیری و مهاجرفرستی نشان می‌دهد كه 12 استان از 30 استان كشور به ترتیب استان‌های تهران، اصفهان، یزد، مازندران، خراسان رضوی، گلستان، گیلان، قم، بوشهر، سمنان، مركزی و قزوین مهاجرپذیر بوده‌اند، یعنی رقم خالص مهاجرت در آنها مثبت است، در بین این استان‌ها، استان تهران با 615027 نفر دارای بیشترین رقم خالص مهاجرت و استان قزوین با 1824 نفر كمترین رقم خالص مهاجرت را داشته است. (جدول شماره 5).
در حالی‌كه 18 استان دیگر مهاجرفرست بوده‌اند یعنی رقم خالص مهاجرت در آنها منفی است.
دربین‌استان‌های‌مهاجرفرست‌به ترتیب استان‌های آذربایجان‌شرقی، كرمانشاه، خوزستان، همدان، سیستان‌وبلوچستان،لرستان‌وكردستان‌بیش از سایر استان‌ها به سایر نقاط كشور مهاجر فرستاده و كمتر مهاجرپذیرفته‌اند. به‌طوری‌كه ارقام مربوط به خالص مهاجرت در استان‌های مزبور به‌ترتیب143733-، 119128-، 108212-، 89504-، 71332-، 68790-، 58889- نفر است. (جدول‌شماره5).
نتیجه‌گیری:
در این مطالعه كوشش شده است مهاجرت دوره‌های بین سال‌های 1365تا 1385 مورد بررسی قرار گیرد. آمار مورد نیاز از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن سال های 1365،1375 و 1385 حاصل شده است و با تكیه بر این آمار می‌توان قضاوت صحیح نسبت به این پدیده داشت.
- مطالعه مهاجرت دوره‌های بین سال‌های 1375 و 1385 نشان داد كه در فاصله سال‌های مزبور 12148148 نفر در كشور جابجا شده‌اند و یا از خارج كشور وارد شده‌اند.
- از این تعداد محل اقامت قبلی 11783772 نفر (97 درصد) داخل كشور 260495 نفر (14/2 درصد) خارج از كشور بوده است و 103881 نفر (85/0 درصد) نیز محل اقامت قبلی خود را اظهار نكرده‌اند.
- از مجموع 11713772 نفر مهاجرانی كه طی سال‌های 1375 و 1385 محل اقامت خود را در داخل كشور تغییر داده‌اند. 4774041 نفر در بین استان‌های كشور و 7009733 نفر در داخل استان‌های محل زندگی خود جابجا شده‌اند.
- از مجموع 4774041 نفر مهاجرانی كه طی سال‌های 1375 و 1385 در بین استان‌های كشور جابجا شده‌اند. بیشترین تعداد به استان تهران با 1438406 نفر و كمترین آن به استان كهكیلویه و بویراحمد با 28647 نفر وارد و ساكن شده‌اند.
- بررسی استان‌های كشور از نظر مهاجرپذیری و مهاجرفرستی نشان داد كه در سال 1385، 12 استان از 30 استان كشور به ترتیب تهران، اصفهان، یزد، مازندران، خراسان رضوی، گلستان، گیلان، قم، بوشهر، سمنان، مركزی و قزوین مهاجرپذیر بوده‌اند. یعنی رقم خالص مهاجرت در آنها مثبت است. در حالی كه 18 استان دیگر مهاجرفرست بوده‌اند یعنی رقم خالص مهاجرت در آنها منفی بوده است.
- بررسی نشان داد، بیشترین تعداد وارد شده به استان تهران از آذربایجان‌شرقی بوده است چرا كه طی ده سال 85-1375 مقدار 172629 نفر از استان مزبور به استان تهران مهاجرت كرده‌آند كه 12 درصد از كل مهاجران وارد شده به استان تهران را تشكیل می‌دهد.
- بررسی نشان می‌دهد كه خارج شدگان از استان آذربایجان‌شرقی نیز عمدتاً به استان تهران مهاجرت كردند به طوری كه از مجموع 302157 كه طی ده سال مورد بررسی محل اقامت خود در استان آذربایجان‌شرقی را ترك گفته‌اند 13/57 درصد به استان تهران و بقیه (86/42 درصد) به 29 استان دیگر مهاجرت كرده‌اند.
- مطالعه مهاجران برحسب محل اقامت قبلی نشان داد كه مهاجرت در ایران حالت پلكانی دارد. بدین مفهوم كه جریان مهاجرت عبارت است از مهاجرت به شهرهای داخل استان محل زندگی و از آنجا به شهرهای بزرگ و استان‌های دیگر صورت گیرد.
![[-]](http://www.flashkhor.com/forum/images/collapse.gif "[-]")
