خاتم سازی اصفهان

[L²evi]

 


خاتم سازی اصفهان

خاتم سازی نمونه ای صنايع دستي اصفهان

يكي از گونه هاي زيبا و هنرمندانه صنايع دستي در اصفهان خاتم سازی است.هنر خاتم سازی بي بديل وكم نظير در واقع هنر آرايش سطح اشياء چوبي به صورتي شبيه به موزائيك با مثلث هاي كوچك است.اين مثلث ها هرچه ظريف تر و طرح ها و اشكال هرچه منظم تر باشند،خاتم مرغوب تر خواهد بود.يكي ديگر از دلايل مرغوبيت و ارزشمند بودن خاتم بالا بودن كيفيت مواد اوليه است.

 

 

علاوه براصفهان خاتم سازان شيراز نيز در هنر خاتم سازی شهره هستند و خاتم هائي كه به وسيله هنرمندان اصفهان و شيراز تهيه مي شود، خريداران بسياري دارد. فرآورده های خاتم سازی شامل ظروف متنوع و مختلف مي باشند. در سال هاي اخير هنرمندان خاتم ساز با تشكيل شركت تعاوني خاتم سازان كه زير نظر سازمان صنايع دستي ايران فعاليت مي كند انسجام بهتري يافته و توليدات مرغوبتري را به گردشگران مخصوصاً خارجيان عرضه مي كنند.

 

تاریخچه ی خاتم و خاتم سازی

سابقه خاتم سازی در اصفهان به دوره سلجوقیان می رسد که از آنها آثاری باقی مانده است، از جمله درب شبستان مسجد جامع اصفهان و آثاری هم در جاهای دیگر مانند مسجد مصری در جهانباره بوده است.

هنرخاتم سازی درزمان صفویه به اوج خود می رسد که آثاری هم از زمان صفویه باقی مانده مثل درب مدرسة سلطانی چهارباغ که در بازار هنر قرار داردو این یکی از آثار مهم زمان صفویه است و دیگر مقبرة شیخ صفی الدین در اردبیل که استادانی از اصفهان در آن کار کرده اند و زمان قاجار روبه تحلیل رفته ولی باز هم آثاری از آن به جای مانده مانند درب مسجد سید اصفهان، و در زمان پهلوی اول استادانی از شیراز و اصفهان در سالن خاتم کاخ مرمر تمامی در و دیوار آن را خاتم کرده اند و کلیة اشیاء این اتاق مانند میز تحریر و جا لباسی و... که تمامی آنها با طراحی منظمی و زیبایی از استاد حسین کاشی تراش اصفهانی طراحی شده است و چند گروه دیگر نیز در کاخ مرمر مشغول به کار بوده اند.

 

 

خاتم سازی اصفهان
 

در زمان پهلوی دوم در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان هنر خاتم سازی ظریف به اوج زیبایی خود رسید و استادانی مانند آقای علی نعمت که سرآمد همه استادان بود با طراحی آقای عیسی بهادری خاتم را به حرکت در آورده و از آن شکل هندسی منظم به طرحهایی مانند گل و مرغ و حیوانات که در خاتم سازی بسیار مشکل بوده در آوردند و آثاری بسیار نفیس ساخته و به ملکه انگلیس و رئیس جمهور آمریکا آیزنهاور هدیه داده اند و دیگر آثاری از استادانی بزرگ به صورت صندوق روی مقبره های ائمه اطهار از جمله در نجف اشرف، کربلا،کاظمین،سامراء و مشهد مقدس ساخته شده که روح و روانشان شاد باد و سالن مجلس شورای ملی سابق که از خاتم تزئین شده بود.

 

استادانی در زمان پهلوی دوم برای پایدار ماندن خاتم سازی در اصفهان زحمت زیادی کشیدن از جمله استاد مهدی ناطق که جای تشکر وقدردانی دارد و استادانی در حاضر هستند که از هنرمندان این مرز و بوم هستند.

خاتم سازی

خاتم سازی ترکیبی است از چند ضلعی‌های منظم با تعداد اضلاع متفاوت که با استفاده از مواد اولیه شامل چوب های رنگی در رنگ‌های مختلف و مفتول برنج و انواع استخوان تشکیل می‌شود.

 

مواد اولیه در ساخت خاتم سازی

انواع چوب خاتم سازی: توسكا- كبوده- راش- گردو- بقم- عناب- نارنج و بعضي چوب هاي رنگ شده

استخوان ( استخوان و عاج فبل- استخوان شتر- استخوان اسب)

مفتول هاي فلزي ( برنج- آلومنيوم- نقره)

چسب( چسب چوب- سريشم)

 

وسايل و ابزار مورد نياز در خاتم سازی

وسایل خاتم سازی شامل چكش- گازانبور- دريل و مته- اره فلكه ي- دستگاه كاس زني- انواع سوهان- انواع رنده- پرس- دينام(ساب)- تيغ اره- ليسه- خط كش و گونيا- مقار و...