مشخصه صوت از نگاه موسيقيايي

[سعيد شاهيني]

صدا از نظر یک موسیقیدان و تا آنجا که در بحث تئوری موسیقی به بررسی آن پرداخته میشود , دارای 4 مشخصه میباشد:
1 - نواک (زیر و بمی )
2 - دیرند
3 - شدت
4 - طنین و رنگ


نواک

روشن است که صداهای موسیقایی میتوانند در سطوح مختلف زیر و بمی حاصل شوند , مثلا میدانیم صدای اصلی مردان از صدای زنان یا کودکان "کلفت" تر و بم تر است و صدای کودان نسبت به مردان "نازک" تر و زیرتر است.
در سازهای سیمی سیمهای کوتاه تر (و سبک تر) زیرتر و سیم های بلندتر بم تر صدا میدهند
در ساز های بادی (لوله های صوتی) هر قدر لوله درازتر باشد صوت حاصل از آن بم تر است و بلعکس.
در خط موسیقی , نشانه ای که نواک صوت را بیان میکند حامل نام دارد


دیرند

دیرند یعنی "زمانی" که هر صدای موسیقایی ادامه میابد.
روشن است که یک آهنگ موسیقایی از صداهایی تشکیل شده که غالبا ارزش هی متفاوت زمانی دازند .
در خط موسیقی دیرند ها متفاوت با اشکال مختلف نمود پیدا میکنند.


شدت

صداهای موسیقی ممکن است نسبت به یکدیگر ضعیف تر و یا قوی تر باشند.
در خط موسیقی برای نشان دادن مقدار شدت نت ها نشانه هایی که غالبا حروف القبای لاتین هستند بهره میگیریم.

طنین و رنگ

صدا ها از نظر طنین و رنگ (شخصیت صوتی) هم میتوانند با یکدیگر متفاوت باشند.
در واقع به علت رنگ صدای هر ساز است که ما صدای ساز های مختلف را از هم تمییز میدهیم.

-----------------
کلمه های "زیر" و "بم" در زبان موسیقی به ترتیب با واژه های "بالا" و "پایین" مصطلح شده اند.
جالب است که به "زیر" (که به معنای پایین است) در موسیقی "بالا" و به "بم" ( = بام , به معنی بالا) پایین گفته میشود