هیئت‌مدیره جدید نگاه سلبی ندارد

[♱ ᴠɪᴄᴛᴏʀ ♱]

رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران می‌گوید: اتحادیه محل اتحاد است؛ هیئت‌مدیره جدید به دست‌اندرکاران کتاب نگاه سلبی ندارد و به دنبال استفاده از همه ظرفیت‌هاست.

قاچاق کتاب، حاشیه‌های انتخابات اتحادیه ناشران، موضع اتحادیه نسبت به گرانی کاغذ، و واسپاری امور نمایشگاه بین‌المللی کتاب‌ تهران به تشکل‌های نشر موضوعاتی بود که در گفت‌وگوی ایسنا با هومان حسن‌پور - رئیس جدید اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران - مطرح شد. در ادامه بخشی از این گفت‌وگو می‌آید و ادامه آن در روزهای آینده منتشر خواهد شد.


اگر کاغذ با دلار ۱۵ هزارتومانی هم وارد می‌شد، این‌قدر گران نبود
ما با افزایش چندبرابری نرخ کاغذ در طول سال مواجه بوده‌ایم و موضوعی که این‌ روزها به نظر می‌رسد آسیب بسیاری به بدنه نشر می‌زند همین گرانی کاغذ است. تاکنون اتحادیه ناشران موضعی نسبت به گرانی کاغذ نداشته است. می‌خواهم بدانم موضع اتحادیه در قبال این گرانی‌ها و حمایت از ناشران چیست؟
درباره کاغذ، این‌طور نبوده که عکس‌العملی نداشته باشیم. ما پیگیر قضایا بوده‌ایم. دولت در شرایطی قرار گرفت که باید خیلی از تصمیم‌ها را با هم می‌گرفت. ما پیشنهادهای زیادی به دولت و وزارت ارشاد ارائه دادیم، شاید در طی هفته‌های آینده کارهای جدیدی نیز انجام شود.
با کارهایی که تاکنون در زمینه کاغذ انجام شده، مشکلی نداریم. مشکل ما در بخش دیگری است و می‌خواهیم قیمت کاغذ را پایین بیاوریم زیرا احساس می‌کنیم تفاوت قیمتی که بین کاغذ واردشده و آن‌چه به ناشران عرضه می‌شود، وجود دارد خیلی فاجعه‌بار است. کاغذ با نرخی وارد می‌شود که سال گذشته وارد می‌شد؛ با ارز ۴۲۰۰ تومان، نه با دلار ۱۵ و ۱۶ هزارتومانی. حتی اگر با دلار ۱۵ هزارتومانی هم وارد می‌شد نباید با این قیمت به دست ناشر می‌رسید. این‌ چیزی است که ما سعی داریم با آن برخورد کنیم.
با این قضایا برخوردهای کلیشه‌ای و شعارگونه می‌شود. مشخص است که ما می‌خواهیم قیمت‌ها را پایین بیاوریم. سازوکار دسترسی به این قضیه را نیز داریم پیگیری می‌کنیم که ان‌شاءالله به نتیجه خواهیم رسید.

ناشر چه قیمتی روی کتاب‌ها بزند؟!
 پیشنهادهای شما به وزارت ارشاد و دولت چه بوده است؟
ما به تازگی جلسه‌ای داشتیم و شاید تصمیم‌های خوبی از طرف ارشاد گرفته شود.
 تخصیص کاغذ را وزارت ارشاد انجام می‌دهد اما ما می‌گوییم صنف باید در تخصیص کاغذ نقش ‌ایفا کند، زیرا می‌داند به چه کسی کاغذ بدهد و به چه کسی ندهد؛ یعنی آمار تخصصی‌تری دارد. از طرف دیگر در توزیع کاغذ بویژه در بخش مصرف، ما شدیدا به کنترل نیاز داریم. باید مطمئن شویم کاغذی که به ناشر داده می‌شود به صورت کتاب چاپ می‌شود. توزیع متمرکزی که انجام می‌شود خوب است اما آن‌چه در حوزه توزیع متمرکز انجام می‌شود بسیار کم است؛ ۲۰۰هزار تن کاغذ وارد کشور ما شده اما فقط ۱۵ هزار تن وارد توزیع متمرکز شده است که می‌توان از آن ردی گرفت. اگر این مسائل حل شود، فاصله غیرمنطقی‌ای را که بین قیمت تمام‌شده کالا و رسیدن به دست مصرف‌کننده ایجاد شده است، از بین می‌بریم. دلیل‌مان هم خیلی واضح است؛ ما با این شرایط نمی‌توانیم ادامه بدهیم، ناشران از نظر تهیه کاغذ در مضیقه هستند و اگر بتوانند کاغذی تهیه کنند نقدینگی‌ آن‌ها به شدت تخلیه می‌شود.
ناشری ممکن است  ۱۰ یا ۱۵ هزار بند در سال مصرف  کاغذ داشته باشد. باید این رقم را تقسیم‌ بر تعداد ۱۲ کنیم، زیرا چرخه اقتصادی بر اساس آن تعبیه شده است. اگر با این روش  بخواهیم به آن‌ها کاغذ بدهیم، می‌توانیم ۲۰۰۰ یا ۳۰۰۰ بند کاغذ به آن‌ها بدهیم. با این‌ کار ناشر نقدینگی خود را از دست می‌دهد و فلج می‌شود. از طرف دیگر تمام قسمت‌های تولید کتاب نقدی شده است، اگر قبلا لیتوگراف یا چاپخانه چک می‌گرفت الان نقدی شده در حالی که قیمت‌ها سه برابر شده است.  قیمت سلفون ساده هفت‌برابر شده است، قبلا سلفون سانتی ۳۰ تومان بود که حالا ۲۴۰ تومان شده، آن‌ هم اگر پیدا شود. قیمت مقوای گلاسه که مصرف روی جلد کتاب است چندبرابر شده است. الان برای کتاب ۱۰۰ صفحه‌ای مقوا درنظر بگیریم بدون هزینه چاپ و غیره ۱۶۰۰ تومان می‌شود. حالا ناشر چقدر بر روی کتاب قیمت بزند!؟ ناشر نمی‌تواند با این قیمت‌ها کتاب چاپ کند. حالا چطور ملت کتاب بخوانند؟ این‌ها موضوعاتی است که بر روی آن‌ها کار کرده و سازوکارهایش را هم از نظر فنی درنظر گرفته‌ایم.

حضور صنف در تخصیص کاغذ بسیار مهم است
شرایط کشور به ‌گونه‌ای است که به کمک همه‌جانبه نیاز دارد. با صنایع دیگر کاری نداریم و نمی‌گوییم به صنعتی کمک کنید یا نکنید، ممکن است جایی مصرف دارویی وجود داشته باشد، ما چرا باید بگوییم ندهید؟! نباید چنین حرفی بزنیم، به خودمان اجازه نمی‌دهیم چنین حرفی بزنیم و این موضوع در تخصص ما نیست. ما می‌توانیم قسمتی را که به کتاب و نشر ربط دارد، پیگیری کنیم. کار باید تخصصی شود تا بتوان روی آن کار کرد تا این‌طور نشود که کاغذ با کیلویی فلان تومان وارد کشور شود، فلان قدر نرخ دولتی‌اش بشود، و آزادش بشود فلان قدر. ناشر زورش به کاغذی که با ارز دولتی با سود کار محاسبه می‌شود، نمی‌رسد و نمی‌تواند هزینه‌هایش را بدهد.
ناشرانی که به‌طور روتین کتاب چاپ می‌کنند یا کاغذ در انبار دارند یا این‌که بر اساس نیازشان کاغذ می‌خرند. گرانی کاغذ به هر دو ضربه می‌زند؛ ناشری که کاغذ انبارش به حدی می‌رسد باید کاغذ جایگزین کند و ناشری که برای چاپ کتاب به کاغذ نیاز دارد، اما کاغذ گیر نمی‌آورد اگر کاغذ باشد باید نقدینگی خود را خالی کنند. در واقع به‌دست آوردن کاغذ به قیمت از بین بردن نقدینگی‌اش تمام می‌شود؛ نقدینگی‌ای که چرخه اقتصادی‌اش را می‌چرخاند.
اگر صنف در تخصیص کاغذ تأثیر مستقیم داشته باشد، همچنین بر مصرف کنترل و نظارت داشته باشد، لزومی ندارد که اختصاص کاغذ را تا یک‌چهارم کاهش بدهیم. اگر ناشری ۲۰ بند کاغذ بخواهد می‌دهیم و می‌گوییم برو چاپ کن و ما شمارش می‌کنیم، مسئله‌ای نیست. فردا هم باز ۵۰ بند برای کتاب درخواست بده. در واقع  مدیریت مالی و اقتصادی ناشر را به‌هم نمی‌زنیم. ما آمادگی ارائه این کمک را داریم و در سطوح بالاتر نیز اعلام کرده‌ایم.
هیئت‌مدیره جدید نگاه سلبی ندارد
در انتخابات اتحادیه معمولا با حاشیه‌هایی روبه‌رو می‌شویم که شایسته صنف نشر نیست، اتحادیه ناشران چه تدابیری را برای جلوگیری از این موضوع در انتخابات‌های آینده خواهد داشت تا اتحادیه به حاشیه کشیده نشود؟
اگر به دنبال فرمول کلی بگردید پیدا نمی‌شود زیرا فرمول کلی نداریم. ما درباره بحث تعاملی صحبت می‌کنیم. در این زمینه باید فاکتورهایی  را که برای تعامل مهم است در نظر بگیریم که بحث مجزایی را می‌طلبد. اما می‌توان موردی صحبت کرد که هربار بحث بر سر چه بوده است.
هیئت‌مدیره جدید که روی کار آمده به دنبال این است که از ظرفیت‌های صنف به نحو احسن استفاده کند. ما نسبت به دست‌اندرکاران نگاه سلبی نداریم و برای همه احترام  قائلیم. این‌طور هم نیست که همه باید هم‌نظر ما باشند، ممکن است کسانی هم‌نظر شما نباشند. نهاد صنفی، نامش رویش است و  کسی‌ که به آن‌جا می‌آید می‌خواهد اتحاد به دست بیاورد نه این‌که تفرقه ایجاد کند. کسی که وارد اتحادیه می‌شود یاد گرفته است که  کار گروهی انجام بدهد تا اتحاد درست شود و اگر جایی اختلاف‌نظر وجود دارد این اختلاف‌ها را به‌هم وصل کند. این اتصال به چه شکل است؟ بین نیروها و بخش‌های مختلف نقاط مشترک وجود دارد، باید روی این نقاط مشترک تأکید کرد؛ البته اگر این اتصال باعث نشود که اهداف و اصول اتحادیه زیر سوال برود، همچنین نباید طوری بشود که ما رفیق باشیم و فلان موضوع را نادیده بگیریم.  
اتحادیه برای کار گروهی آمده است و معنای دیگری جر این  ندارد.

صفر تا صد نمایشگاه باید در دست صنف باشد
بحثی که با نزدیک شدن به نمایشگاه مطرح می‌شود، واسپاری امور نمایشگاه به صنف است. مطلوب واسپاری‌ها چیست و واسپاری‌هایی که تاکنون انجام شده تا چه حد واقعی بوده است؟
واسپاری‌ یک الگوی نهایی دارد، آن‌ هم این‌ است که صنف امور نمایشگاه را به‌طور کامل (از صفر تا صد) در دست داشته باشد. البته اموری وجود دارد که در این صفر تا صد نمی‌گنجد، آن‌هم بخش حاکمیتی ماجرا است. اگر می‌گوییم امور نمایشگاه را صفر تا صد انجام دهیم منظورمان این‌ نیست  که نیروی انتظامی و آمبولانس هم می‌آوریم، این کار ما نیست. از صفر تا صد منظورمان این است که امور ناشران  و هزینه و درآمدها را خودگردانی کنند و این بار بر دوش دولت نباشد.
ما برای حرفه‌ای شدن  نیاز داریم اتصالات و وابستگی‌ها را از بین ببریم. بعد از استقرار هیئت‌مدیره جدید بر روی این موضوع کار کرده‌ایم و با توجه به بی‌زمانی‌ای که داشتیم تأثیرگذاری خوبی در این زمینه داشته‌ایم. اما مطلوب نهایی ما این است که صنف کار نمایشگاه را انجام دهد.
چیزی که شورای سیاست‌گذاری اعلام کرد، این‌که اتحادیه ناشران و آشنا این کار را انجام دهند، اتفاق خوبی بود تا دو نهاد فراگیر این امور را انجام دهند و از ظرفیت‌های خود استفاده کنند. این همکاری باید به افزایش و ارتقای کیفیت بدل شود.  
اما این‌که گفته می‌شود واسپاری‌ها صوری است، وقتی هزینه‌ای را دولت پرداخت می‌کند چه کار باید کرد؟  نکته این است که نمی‌شود هم هزینه کنی، هم همه کار را دیگری انجام دهد و در نهایت تو پاسخ‌گو باشی. یک‌سری  مسائل پارادوکس دارند. صنف باید مسئولیت بپذیرد و ان‌شاءالله در سال بعد این اتفاق بیفتد.

می‌خواهیم کتاب‌فروشی‌ها صدمه فاحشی نخورند
اما نکته مهم دیگر بحث نمایشگاه در صنف این است که حداقل صدمه به کتاب‌فروشان بخورد. اگر قرار باشد اجرای نمایشگاه کتاب، فروش کتاب‌فروشی‌ها را از بین ببرد نقض غرض می‌شود. متاسفانه نمایشگاه کتاب از شکل نمایشگاهی به فروشگاهی تبدیل شد و الان هم بدنه نشر طوری گرفتار آن است که نمی‌شود کاری برایش کرد. خیلی از ناشران بر روی نمایشگاه حساب باز می‌کنند. ما به دنبال راهکارهایی هستیم که کتاب‌فروشی‌ها صدمه فاحشی نخورند. چراغ هر کتاب‌فروشی‌ای که خاموش شود امکان فروش ۳۶۵ روز از بین می‌رود. ما نمی‌توانیم این حقیقت را نادیده بگیریم.
گفت‌وگوی ایسنا با هومان حسن‌پور درباره قاچاق کتاب در روزهای آینده منتشر خواهد شد.