زندگی نامه زنده یاد محمد علی سپانلو

[Emmɑ]

چکیده ای از زندگی نامه محمد علی سپانلو
نام کامل: محمد علی سپانلو

لقب: شاعر تهران

متولد: ۲۹ آبان ۱۳۱۹ در تهران

درگذشت: ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۴ در بیمارستان سجاد تهران

حرفه: شاعر، روزنامه نگار، منقد ادبی، مترجم و استاد دانشگاه

آرامگاه: قطعه نام آوران بهشت زهرا

تحصیلات: فارغ التحصیل کارشناسی حقوق از دانشگاه تهران



محمد علی سپانلو کیست؟
سپانلو شاعر، نویسنده و مترجم سرشناس ایرانی از اعضای کانون نویسندگان ایرانی بود که در سن ۷۵ سالگی در گذشت. او به شاعر تهران معروف است و اشعارش را با یک تجربه و دریافت کاملا شخصی (که ممکن است با دریافت بسیاری مشابه باشد) سروده است.



او از کلانشهر تهران به عنوان اسطوره ای مستقل از اسطوره های ملی، مذهبی و عرفانی ایرانی ساخته است. در سه مجموعه هیکل تاریک، خانم زمان و قایق سواری در تهران از اشعار محمدعلی سپانلو کلانشهر تهران، پایتخت کشور و زادگاه شاعر در حد یک اسطوره مطرح می شود. او تاریخچه و پیشینه این شهر را با حال و احوال مردم آن ترکیب کرده است.

سپانلو تهران را در مجموعه های نام برده شده «آسمان به دوش خوش اخلاق الکی خوشبخت» و «یک لات آسمان جل» توصیف می کند که اگرچه رنج می برد اما در زندگی پایدار است و گمان می کند که باید رنج ها را پذیرفت و از زندگی لذت برد.

او در مصاحبه ای با عباس صفاری گفته است:‌«گذشته در امروز حضور دارد و تناقضی که در تهران وجود دارد نظر من را جلب می کند. برای مثال شما از کوچه پس کوچه های تنگ و تاریک، از دری وارد یک مرکز تجاری می شوید که همهمه مردم در آنجا به گوش می رسد. کمی آن طرف تر چشمتان به چرتکه و ترازویی می افتد که برای حساب و کتاب استفاده می کنند و ما با شهری مانند یک نوستالژی زنده روبرو هستیم»



زندگی نامه محمد علی سپانلو
- دوران کودکی و دبستان محمد علی سپانلو
او در سال ۱۳۱۹ در خیابان ری شهر تهران به دنیا آمده است. پدرش کارمند بانک ملی بود و برای فرزندش داستان و اشعاری از شاهنامه و سعدی و نظامی می خواند. او از سال ۱۳۲۶ در دبستان کسایی مشغول به تحصیل شد و سپس به دبستان ادب رفت و در آنجا با احمدرضا احمدی هم شاگردی بود. او به لطف پدر خط بسیار خوبی داشت و شیفته ی کلاس انشا بود.



- دوران نوجوانی و دبیرستان محمد علی سپانلو
پس از دبستان او در ۱۳۳۲ وارد دبیرستان راضی در خیابان فرهنگ شد که در آن زبان فرانسوی به عنوان زبان خارجی تدریس می شد و از علت های انتخاب آن دبیرستان بود. او از این دوران کتابخوانی را به صورت حرفه ای شروع کرد و در سال ۱۳۳۵ در مسابقه ای که در رشته ادبیات به صورت کشوری میان مدارس برگزار شد مقام اول را کسب کرد. جایزه این مسابقه یک دیوان حافظ بود که محمد رضا شاه پهلوی آن را به سپانلو اهدا کرد. پس از کلاس دهم او مدرسه خود را به دارلفنون تغییر داد و در همان سال برنده مسابقه داستان نویسی مجله سخن شد و «دشت پندار» به قلم محمد سپانلو در این مجله چاپ شد.



- جوانی: دانشگاه و خدمت سربازی محمد علی سپانلو
سر انجام در سال ۱۳۳۸ از دارلفنون دیپلم گرفت و در کنکور شرکت کرد که نتیجه آن قبولی در دو رشته حقوق و ادبیات بود اما در نهایت رشته حقوق دانشگاه تهران را انتخاب کرد.

پس از فارغ التحصیلی در این رشته از دانشگاه تهران در دی ماه ۱۳۴۲ به خدمت سربازی رفت و ابتدا چند ماهی در تهران و پادگان سلطنت آباد گذراند و سپس به انتخاب خود در فروردین ۱۳۴۳ به مرکز توپخانه اصفهان اعزام شد. در همان سال ها بود که با محمد حقوقی، هوشنگ گلشیری، احمد میرعلایی و ابولحسن نجفی آشنا شد و پس از شرکت در محفل آنها و شعر خوانی، اولین کتاب شهرش به نام آه... بیابان را چاپ و منتشر کرد. ادامه خدمت سربازی او در گرگان گذشت و سر انجام در خرداد ۱۳۴۴ این دوره نیز به پایان رسید.



- شروع به کار محمد علی سپانلو
پس از اتمام خدمت و بازگشت به تهران با سفارش مهرداد صمدی در رادیو به صورت روزمزد مشغول به کار شد و به ترجمه اخبار می پرداخت. همزمان با این شغل در مجله فردوسی به نقد و نوشتن مطالب مشغول بود. پس از مدتی سپانلو به علت کم بودن درامد رادیو آن را ترک کرد و به گروه صنعتی به شهر پیوست که این همکاری نه سال طول کشید.



او که از نخستین اعضای کانون نویسندگان ایران بود از سال هایی ۱۳۴۰ تا هنگامی که در گذشت حضور پیوسته و آرامی در عرصه ادبیات برای دستیابی به آزادبی بیان و تحقق اساسنامه کانون نویسندگان داشت. او خاطراتش از اولین فصل کانون نویسندگان را در شماره ۴ نشریه کلک منتشر کرده است و آخرین اثر او به نام «افسانه شاعر گمنام» در سال ۱۳۹۱ با بیش از ۳۰ صفحه سانسور توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است. سپانلو در این باره گفته است:‌«به ناچار بخش های مورد نظرم از این کتاب را حذف کردم تا بعد ها اگر این کتاب به صورت کامل منتشر شد، خوانندگان متوجه فشارها و سخت گییر های این دوره بشوند». وی در این اثر شاعری را به تصویر کشیده است که به دوران مغول می رود و زبان و وزن های متفاوتی را به کار گرفته است.

همچنین فعالیت های بسیاری در جهت معرفی ادبیات و فرهنگ ایران به مردم جهان داشته است و از معدود شاعران ایرانی است که توسط غربی ها نیز شناخته شده است و چند جایزه جهانی دریافت کرده است.



ازدواج و تشکیل خانواده محمد علی سپانلو
سپانلو پس از تمام شدن دانشگاه و دوران خدمت در ۱ مهر ۱۳۴۴ با پرتو نوری علا، شاعر و نویسنده ایرانی ازدواج کرد و یک سال بعد اولین فرزندشان به نام سندباد به دنیا امد. دومین کودک آنها نیز شهرزاد سپانلو خواننده موسیقی پاپ است که متولد ۱۲ تیر ۱۳۵۱ می باشد. پرتو نوری علا و محمد علی سپانلو در سال ۱۳۶۴ جدا شدند و کودکان نیز همراه مادرشان به آمریکا مهاجرت کردند.

او در خصوص این جدایی چنین گفته است:

ازدواج های بسیاری از ما پس از سال های انقلاب از بین رفت چرا که مرد ها خانه نشین شدند. این اتفاق به دلیل مسائل دهه شصت در خانواده ها رخ داد چرا که بسیاری از ما پیش از ان سرکار و بیرون از خانه مشغول فعالیت بودیم اما وقتی یک مرد خانه نشین می شود اعتبار خیلی چیزا ها را از دست می دهد.



فعالیت های هنری محمد علی سپانلو
همانطور که متوجه شدید محمد علی سپانلو فعالیت های بسیاری در عرصه های مختلف داشته است. او بیش از ۶۰ جلد کتاب را به صورت تالیف یا ترجمه منتشر کرده است و نقشی اساسی در ادبیات ایران دارد.



بازیگری از دیگر فعالیت های هنری اوست که در سال ۱۳۵۱ با فیلمی به نام آرامش در حضور دیگران با کارگردانی ناصر تقوایی شروع شده است. همچنین در فیلم هایی از جمله: شناسایی (محصول ۱۳۶۶ به کارگگردانی محمدرضا اعلامی) و ستارخان (محصول ۱۳۵۱ به کارگردانی علی حاتمی) و رخساره (محصول ۱۳۸۰ به کارگردانی امیر قویدل) به ایفای نقش پرداخته است.



گالری عکس های محمد علی سپانلو