بازی آنلاین
آپلود عکس
03-02-2012، 15:59
جوجه‌تیغی
جوجه‌تیغی (علمی: از خانوادهٔ Erinaceidae) جانور کوچکی از دسته پستانداران است. جوجه تیغی را نباید با خارپُشت (تشی) که از خانوادهٔ دیگری است اشتباه گرفت. جوجه‌تیغی کوچکتر و همه چیز خوار و از راسته حشره خوارها است (نام انگلیسی:hedgehog ) و خارپُشت از لحاظ جثه بزرگتر بوده وجونده (نام انگلیسی:porcupine)( خارپشت کوهی -تشی) می‌باشد . این دو جانور جزء یک خانواده نبوده و کاملا با هم متفاوتند اما در فارسی عامیانه هر دو به یک نام خوانده میشوند. اولی در آمریکا واسترالیا به صورت بومی وجود ندارد و دومی در سراسر دنیا پراکنده است.
جوجه‌تیغی تقریباً در تمام مناطق دنیا موجود است، همچنین در ایران و به‌ویژه در مناطق گرمسیر به ویژه استان هرمزگان زیاد است وبه گویش محلی هرمزگانی به آن زُزُه می‌گویند، این جانور به‌وسیلهٔ خارهای که برپشتش قرار دارد از خود دفاع میکند. البته نوع دیگر نیز تقریباً شبیه به جوجه‌تیغی در منطقهٔ جنوب ایران وجود دارد أما از جوجه‌تیغی بزرگتر است همچنین از ناحیه شکل نیز با جوجه‌تیغی اختلاف واضحی دارد، و خار پشتش از خار پشت جوجه‌تیغی بلندتر است، در مناطق هرمزگان به این جانور شُوگـَرد (شَب گَرد) می‌گویند كه همان ( تشی) أست. به طور کلی هنگام احساس خطرحیواناتی که جثه کوچک دارند فرار میکنند .بیشتر آنها خود را به صورت گلوله در میآورند بعضی با پرتاب کردن خارهایی از پشتشان به سوی مهاجم از خود دفاع و حمایت میکنند. بر خلاف باور عمومی تیغ این جانور سمی نیست.
جوجه تیغی پستانداران کوچکی هستند که ۱۶ گونه از آنها در ۵ طبقه در قسمت های اروپا، اسیا، افریقا و نیوزلند شناخته شده اند. جوجه تیغی ها در طی ۱۵ ملیون سال گذشته تغییرات زیادی کرده اند. مانند بسیار از پستانداران اولیه آنها شب زی هستند، در انگلیسی به آنها hedgehog گفته میشود و برخی قوم ها آن را urchin هم می گویند و آن غیر از خارپشت یا porcupine است.
مشخصات فیزیکی
پشت جوجه تیغی ها توسط خارهایی پوشیده شده است، که به عنوان موی آنها عمل میکند و سمی نیست بر خلاف خارپشت ها که خارهایش به سختی از بدن صدمه دیده خارج می شود.
دفاع طبیعی جوجه تیغی ها پرتاب خارهای پشتش است اما از این نوع دفاع در آخرین مرحله استفاده میکنند. ابتدا سعی میکند که فرار کند یا مهاجم را مجبور به فرار نماید که البته میزان استفاده از خارها و یا روش های دیگر بستگی به گونه جوجه تیغی دارد.
همه جوجه تیغی ها ذاتا شب زی هستن البته با توجه به گونه های مختلف برخی از آنها چندین بار در روز بیدار می شوند. جوجه تیغی ها زمان زیادی از روز را زیر علف ها، صخره ها یا درون گودال به خواب می گذرانند.
بیشتر گونه ها بر اساس عادت با کندن زمین برای خود پناهگاه درست می کنن، اغلب گونه های وحشی خواب زمستانی دارند که مدت خوابشان با توجه به دما، نژاد و فراوانی غذا متفاوت است.
جوجه تیغی ها ۵ انگشت با ناخن های کوچک در پنجه جلویی دارند و در پنجه عقبی ۴ انگشت با ناخن های بلند دارند.
جوجه تیغی ها واقعا پر سر و صدا هستند آنها برای ارتباط برقرار کردن فقط خر خر یا خس خس نمیکنند بلکه گاهی با صدای بلند جیغ می زنند ( که این موضوع هم بستگی به گونه و نژاد انها دارد)
جوجه تیغی ها بعضی اوقات کار عجیبی انجام می دهند که به اصطلاح به آن مسح کردن یا روغن مالی کردن می گویند. هنگامی که حیوان بوی خاصی را استنشاق می کند، شروع میکند به لیس زدن گاز گرفتن منشا بو، و سپس بزاق عطر گرفته خود را به خارهایش می مالد. هیچ دلیل علمی برای این کار جوجه تیغی یافت نشده است اما برخی می گویند که اون این کار را برای استتار و هم بو شدن با محیط اطراف انجام میدهد.
جوجه تیغی ها یک نوع پادزهر طبیعی بر علیه سم مار در بدنشان دارند که بخاطر پروتئین خاصی است که در سیستم عضلانی حیوان وجود دارد. جوجه تیغی هم زیستی مسالمت آمیزی با سایر حیوانات مانند گربه ها و سگ ها دارد. و در مقابل تهدید های اینگونه حیوانات درون خود می غلطد تا تهدید بر طرف شود.
جیره غذایی
بر خلاف طبقه بندی های قدیمی، جوجه تیغی ها فقط حشره خوار نیستند بلکه بیشتر در تیره همه چیز خواران قرار می گیرند. غذاهای جوجه تیغی حشرات، حلزون، قورباغه، وزغ، مار، تخم پرندگان، لاشه حیوانات، قارچ، ریشه علف ها، خربزه و هندوانه می باشد. که بسته به گونه آنها متفاوت است.
جوجه تیغی ها گهگاه بعد از باران دنبال کرم خاکی می گردند. همچنین غذای اصلی جوجه تیغی های جنگلی که به نوع اروپایی مشهور هستند حشرات می باشند. که این موضوع در مورد همه صدق نمیکند. در مناطقی که جوجه تیغی های وحشتی زندگی میکنند معمولا آفات نباتی وجود ندارد و کنترل شده است. بعضی کشاورزان برای جذبه جوجه تیغی ها برایشان غذا می ریزند. همچنین انها پنیر، شیر، و محصولات لبنی را مصرف می کنند.
نوع خانگی آنها جوجه تیغی های چهار انگشته-Four-toed hedgehoog می توان از پنیر دولمه به عنوان مکمل غذایی استفاده کرد. غذای سگ و گربه از محصولات لبنی بهتر است اما هر دوی آنها چربی بالا و پروتئین کم دارند. به نظر می رسد که بهتر است مقدار کمی از انها در جیره غذاییشان قرار داده شود و اجازه داده شود که انها بیشتر در باغ غذای خود را تامین کنند.
تولید مثل و طول عمر
با توجه به گونه به طور متوسط دوران حاملگی از ۳۵ تا ۵۸ روز طول می کشد. و به طور متوسط گونه های بزرگتر ۳ تا ۴ و گونه های کوچیکتر ۵ تا۶ نوزاد بدنیا می آورند. مانند بسیاری از حیوانات این موضوع غیر طبیعی نیست که جوجه تیغی مذکر علاقه مند به کُشتن نوزاد های مذکر ست.
طول عمر جوجه تیغی ها ارتباط مستقیمی با اندازه انها دارد، گونه های بزرگتر ۴ تا ۷ سال در دنیای وحشی زندگی میکنند. (رکورد ۱۶ سال هم در برخی از آنها دیده شده است ) و گونه های کوچکتر ۲ تا ۴ سال در دنیای وحشی و ۴ تا ۷ سال در محیط حفاظت شده زندگی می کنند. جوجه تیغی ها کور مادرزاد هستند. برخی معتقدند که آنها بدون خار متولد می شوند اما تنها ساعتی پس از تولد خارها به راحتی قابل دیدن هستند.
جوجه تیغی های اهلی
اغلب جوجه تیغی های اهلی دو رگه هستند، و نژادی از جوجه تیغی های شمال آفریقا و جوجه تیغی های چهار انگشته هستند. که کوچکتر از گونه اروپای غربی می باشند. بعضی از جوجه تیغی های اهلی گونه گوش دراز و هندی می باشند.
جوجه تیغی باید در دمای ۲۲ تا ۲۹ درجه سانتی گراد نگه داری شود و به طور طبیعی، از دمای سرد دور نگه داشته شود.
امروزه برخی فروشگاهای حیوانات غذاهایی با فرمول مخصوص برای جوجه تیغی ها نیز عرضه میکند. که ترکیبی از سوسک، کرم، بچه موش … می باشد.
برخی از ایالات کانادا و آمریکا داشتن جوجه تیغی به عنوان حیوان خانگی غیر قانونی ست و نیاز به گواهینامه خاصی دارد، که چنین محدودیتی در برخی از کشورهای اروپایی به جز اسکاندیناوی وجود ندارد.
به نظر می رسد که خرید جوجه تیغی های اهلی به دلیل ظاهر مظلوم و سرزنده اش در سالهای اخیر افزایش پیدا کرده است . نگهداری آنها به عنوان حیوان خانگی مشکل است چرا که انها در مقابل تغییرات اب و هوایی و شرایط مقاومت کمی محیطی دارند.
بیماریها
انسان ها بیماری های مشترک زیادی با جوجه تیغی دارند شامل سرطان، بیماریهای ناشی از چاقی و قلبی عروقی. سرطان در میان جوجه تیغی ها بسیار شایع است.
پرورش جوجه تيغي (تشي)
ايران داراي تعداد زيادي بيماران تنفسي و جانبازان شيميايي است كه بايد روزانه از داروهاي شيميايي با عوارض خطرناك استفاده كنند ولي مي توان با پرورش تشي گوشت آن را در صورت نظارت و بررسي و موافقت كارشناسان جايگزين داروهاي شيميايي كرد. آيا اين اصلاح الگوي مصرف نيست . پس چرا وقتي شخصي براي گرفتن مجوز پرورش حيوانات وحشي داخلي مراجعه مي كند، با مخالفت شديد مسئولان مواجه مي شود. آيا درست است به متقاضي اجازه پرورش آهو را نمي دهند ولي اجازه پرورش كروكوديل نيل را مي دهند؟
تشي
تشي از خانواده جوندگان است كه وزن آن تا 30 كيلوگرم مي رسد و عمرش 15 سال است. اين حيوان گياهخوار بوده و دوره آبستني آن 112 روز مي باشد كه موقع زايمان بچه ها با مو و چشماني باز متولد مي شوند و تا 2 ماهگي شير مي خورند.
پرورش تشي به 2 صورت باز يا بسته انجام مي پذيرد.
پرورش در سيستم باز
در سيستم باز حيوان در داخل محيط گودي كه ديواره هاي آن به عمق 1 متر است قرار مي گيرد. در اين سيستم براي هر جفت از مولدين 15 متر مربع فضا لازم است. گرچه تغذيه حيوان از گياهاني كه در داخل محوطه رشد مي كنند صورت مي گيرد، ولي به غذاي كمكي نيز احتياج دارد و براي شرب آنها بهتر است از آب جاري استفاده شود. در اين سيستم حيوان فقط يك بار در سال و در موارد نادر 2 بار در سال توليد مثل مي كند. اين سيستم داراي بازدهي پاييني مي باشد ولي هزينه اوليه تاسيس سالن را ندارد.
پرورش در سيستم بسته
در اين سيستم، 2 نوع قفس طراحي شده است: قفس مولدين و قفس پرواربندي كه بچه ها بعد از 2 ماه از قفس مولدين به قفس پرواربندي انتقال داده مي شوند.
در قفس مولدين، هر قطعه تشي به فضاي 2 در 5 متر احتياج دارد كه داراي كفي بتوني مي باشد .
امكانات قفس
اولين مسئله مهم براي قفس مولدين ايجاد لانه است. لانه بايد به طول 1 متر وبه عرض نيم متر بوده و در عمق نيم متري زمين كار گذاشته و شيب آن نيز 30 درجه باشد. به علاوه لانه را بايستي در جوار يكي از ديوارها ساخت كه از بيرون دريچه اي براي دستيابي به داخل لانه و يك دريچه در داخل در ورودي قفس وجود داشته باشد كه در مواقع نظافت بسته شود. بستر لانه از كاه مي باشد كه به غير از 3 هفته بعد از زايمان هر هفته بايد عوض شود .
قفس پرواربندي
فرق اين قفس با قفس مولدين، انفرادي بودن آن است. علت انفرادي بودن لانه اين است كه حيوانات جوان مخصوصا نرها علاقه خاصي به جنگيدن وبازي كردن با هم را دارند و اگر در قفس جداگانه قرار نگيرند ممكن است پوست و تيغ حيوان آسيب ببيند .
نكته مهم اين كه هنگام ورود به قفس بايد از چكمه بلند و يا يك چوب به اندازه يك متر استفاده كرد و علت اين است كه تشي و يا هر گونه جوجه تيغي ديگري قدرت تيغ پرتاب كردن ندارد و فقط در مقابله با خطر خود را به صورت توده در آورده و به بدن شخص مهاجم مي كوبد كه اين امر باعث شكستن نوك تيغ ها و عفونت و در نهايت مرگ حيوان مهاجم مي شود.
دوره توليد مثل در سيستم بسته
در اين سيستم مي توانيم 4 بار در سال توليد توله داشته باشيم .يك راهكار براي پرورش تشي در فارم هاي كوچك در كشور ما تشي را به عنوان يك آفت مي شناسند و كشاورزان و باغداران وقتي با تشي مواجه مي شوند آن را از بين مي برند ولي مي توان با هماهنگي مسئولان ذي ربط اين حيوان را صيد كرده و پرورش داد و بعد از دوران توليد تعداد تعيين شده اي را به طبيعت بازگرداند و مازاد را راهي بازار كرد. با اين كار با كمترين مقدار سرمايه اوليه، هم اشتغال زايي كرده و هم جلوي انقراض نسل اين حيوان را مي گيريم.
ظروف غذايي حيوان
ظروف آب و غذاي حيوان بايد به گونه اي تعبيه گردد كه فقط سر حيوان وارد آن شود.زيرا به اين شكل آب و مواد غذايي آلوده نمي شود. نكته ديگر در مورد ظروف غذايي اين كه ظرف آب و غذا بايستي از هم فاصله داشته باشند زيرا تشي عادت دارد مقداري از غذاي داخل دهانش را وارد آب كند . تشي علاقه خاصي به نمك دارد به صورتي كه ديده شده است به چوب بري هايي كه از نيترات سديم استفاده مي كنند نزديك مي شود. در طبيعت اين حيوان نمك را از خاكهاي شور و گياهان آبي مثل زنبق به دست مي آورد و به همين دليل وجود يك سنگ نمك در داخل قفس براي بالا بردن ضريب توليد ضروري است. روشن كردن 2 الي 3 ساعت لامپ مادون قرمز نيز در افزايش بازدهي نقش به سزايي دارد.
تشي به علت رشد دندانها علاقه زيادي به جويدن اجسام دارد. براي مقابله با اين امر مي توانيم جنس ظروف را به گونه اي انتخاب كنيم كه حيوان نتواند آنها را بجود و كار ديگر قرار دادن يك كنده درخت در داخل قفس است كه مي تواند به اين مسئله كمك كند.
شرايط محيطي
دماي مناسب براي پرورش تشي بين 20 الي 25 درجه سانتيگراد است كه اگر دما به پايين تر از 12 درجه برسد حيوان فعاليت خود را كم مي كند و تمايلي به توليد مثل ندارد. تهويه هوا بايد منظم انجام پذيرد زيرا اوره متصاعد شده از ادرار حيوان ممكن است مشكلات تنفسي ايجاد كند . تشي به جريانات هوا حساس است و باعث بيماري حيوان مي گردد.
تغذيه تشي
براي تغذيه تشي مي توان از انواع ضايعات كشاورزي و پس مانده صنايع غذايي استفاده كرد. تشي علاقه وافري به سيب زميني و ميوه جات دارد. گاها ديده شده حتي از خرما نيز تغذيه ميكند . البته در دوران شير دهي بايد كلسيم به جيره غذايي اضافه گردد تا حيوان مولد ضعيف نشود . هم چنين به جيره غذايي حيوانات جوان بايد از موادي كه پروتئين بالا دارند استفاده كرد تا به حداكثر رشد برسند. البته ما براي حيوانات جوان از سنگ نمك استفاده نمي كنيم. از نمك به عنوان چاشني غذايي استفاده مي كنيم. تشي هاي جوان به سنگيني آب بسيار حساس هستند.
نكته جالب
تشي هاي جوان معمولا بعد از تغذيه به صورت درازكش در كف قفس قرار مي گيرند كه باعث مي شود افراد تصور كنند كه حيوان بيمار است، ولي اين امر يكي از نشانه هاي سالم بودن حيوان مي باشد چون نشان مي دهد كه حيوان از كل ظرفيت معده خود استفاده كرده است.
حمل و نقل حيوان
براي حمل و نقل تشي بايد به وسيله يك چوب سر پهن، ضربات ملايمي به حيوان وارد آورد كه حيوان بعد از توده شدن به ظرف حمل ونقل انتقال پيدا كند. توجه كنيد كه به حيوان نبايد بدون محافظ دست زد، زيرا حيوان حتي در حالت توده نيز با برخورد با اجسام خودش را به جسم مي كوباند.
تشي ها بعد از 4 ماه به وزن 8 كيلو گرم مي رسند كه وزن ايده آل بازار است.
كشتار حيوان
به علت توده شدن حيوان دسترسي به رگهاي خوني سخت است و به همين سبب حيوان را به روي كمر خوابانده به صورتي كه چاك توده به سمت بالا باشد به وسيله يك چاقوي سر خم يكي از رگهاي گردني را زده و بعد از خروج خون، حيوان ضعيف شده و به راحتي باز مي شود و بعد رگهاي خوني قطع شده لاشه به قسمت پوست كني انتقال داده مي شود، در اين قسمت حيوان را به پشت مي خوابانيم. فقط بايد دقت كرد تيغ ها به سمت خواب خودشان قرار بگيرند تا به آنها آسيبي وارد نشود و بعد عمل پوست گيري انجام مي پذيرد. بايد موقع عمل پوست گيري به غدد مقعدي توجه كرد تا به آنها آسيبي وارد نشود زيرا در صورت بي دقتي به گوشت بو و طعم نا مطبوعي مي دهد. وقتي پوست همراه با تيغ ها جدا شد، تيغ ها را با دقت به گونه ايي كه به پوست آسيبي نرسد، جدا كرده و به مرحله دباغي انتقال مي دهيم . بعد از خالي كردن امعا و احشا كمر را شكانده و لاشه را از روي همان شكستگي در سرد خانه به مدت 4 تا 5 ساعت آويزان مي كنيم تا عمل خون گيري انجام پذيرد.
نكته
دباغي پوست حيوانات خاص مخصوصا در مقياس صنعتي حتي در كشورهايي كه مبدا پرورش حيوانات خاص هستند انجام نمي پذيرد. اين كار تنها در كارخانجات شركت الدا در كشور فرانسه انجام مي گيرد.
محصولات تشي
اولين محصول تشي گوشت آن است كه بعد ار عمل خون گيري با توجه به تقاضاي بازار بسته بندي و راهي بازار مي شود. از پوست تشي يكي از زيباترين و گرانترين چرم هاي دنيا به دست مي آيد. از تيغ و جمجمه تميز شده تشي به عنوان لوازم لوكس تزئيني استفاده مي شود از امعا و احشاي تشي مي توان براي تغذيه دام و طيور استفاده كرد.
بازار هدف
در پرورش حيوانات خاص مهمترين نكته پيدا كردن بازار هدف است. بازار هدف براي گوشت تشي كشورهاي آسياي شرقي مي باشد و در داخل همان طور كه گفته شد مي توان از آن به عنوان دارو استفاده كرد. بازار هدف براي چرم و تيغ و جمجمه، اروپا و آمريكاي لاتين است.
جوجه‌تیغی (علمی: از خانوادهٔ Erinaceidae) جانور کوچکی از دسته پستانداران است. جوجه تیغی را نباید با خارپُشت (تشی) که از خانوادهٔ دیگری است اشتباه گرفت. جوجه‌تیغی کوچکتر و همه چیز خوار و از راسته حشره خوارها است (نام انگلیسی:hedgehog ) و خارپُشت از لحاظ جثه بزرگتر بوده وجونده (نام انگلیسی:porcupine)( خارپشت کوهی -تشی) می‌باشد . این دو جانور جزء یک خانواده نبوده و کاملا با هم متفاوتند اما در فارسی عامیانه هر دو به یک نام خوانده میشوند. اولی در آمریکا واسترالیا به صورت بومی وجود ندارد و دومی در سراسر دنیا پراکنده است.
جوجه‌تیغی تقریباً در تمام مناطق دنیا موجود است، همچنین در ایران و به‌ویژه در مناطق گرمسیر به ویژه استان هرمزگان زیاد است وبه گویش محلی هرمزگانی به آن زُزُه می‌گویند، این جانور به‌وسیلهٔ خارهای که برپشتش قرار دارد از خود دفاع میکند. البته نوع دیگر نیز تقریباً شبیه به جوجه‌تیغی در منطقهٔ جنوب ایران وجود دارد أما از جوجه‌تیغی بزرگتر است همچنین از ناحیه شکل نیز با جوجه‌تیغی اختلاف واضحی دارد، و خار پشتش از خار پشت جوجه‌تیغی بلندتر است، در مناطق هرمزگان به این جانور شُوگـَرد (شَب گَرد) می‌گویند كه همان ( تشی) أست. به طور کلی هنگام احساس خطرحیواناتی که جثه کوچک دارند فرار میکنند .بیشتر آنها خود را به صورت گلوله در میآورند بعضی با پرتاب کردن خارهایی از پشتشان به سوی مهاجم از خود دفاع و حمایت میکنند. بر خلاف باور عمومی تیغ این جانور سمی نیست.
جوجه تیغی پستانداران کوچکی هستند که ۱۶ گونه از آنها در ۵ طبقه در قسمت های اروپا، اسیا، افریقا و نیوزلند شناخته شده اند. جوجه تیغی ها در طی ۱۵ ملیون سال گذشته تغییرات زیادی کرده اند. مانند بسیار از پستانداران اولیه آنها شب زی هستند، در انگلیسی به آنها hedgehog گفته میشود و برخی قوم ها آن را urchin هم می گویند و آن غیر از خارپشت یا porcupine است.
مشخصات فیزیکی
پشت جوجه تیغی ها توسط خارهایی پوشیده شده است، که به عنوان موی آنها عمل میکند و سمی نیست بر خلاف خارپشت ها که خارهایش به سختی از بدن صدمه دیده خارج می شود.
دفاع طبیعی جوجه تیغی ها پرتاب خارهای پشتش است اما از این نوع دفاع در آخرین مرحله استفاده میکنند. ابتدا سعی میکند که فرار کند یا مهاجم را مجبور به فرار نماید که البته میزان استفاده از خارها و یا روش های دیگر بستگی به گونه جوجه تیغی دارد.
همه جوجه تیغی ها ذاتا شب زی هستن البته با توجه به گونه های مختلف برخی از آنها چندین بار در روز بیدار می شوند. جوجه تیغی ها زمان زیادی از روز را زیر علف ها، صخره ها یا درون گودال به خواب می گذرانند.
بیشتر گونه ها بر اساس عادت با کندن زمین برای خود پناهگاه درست می کنن، اغلب گونه های وحشی خواب زمستانی دارند که مدت خوابشان با توجه به دما، نژاد و فراوانی غذا متفاوت است.
جوجه تیغی ها ۵ انگشت با ناخن های کوچک در پنجه جلویی دارند و در پنجه عقبی ۴ انگشت با ناخن های بلند دارند.
جوجه تیغی ها واقعا پر سر و صدا هستند آنها برای ارتباط برقرار کردن فقط خر خر یا خس خس نمیکنند بلکه گاهی با صدای بلند جیغ می زنند ( که این موضوع هم بستگی به گونه و نژاد انها دارد)
جوجه تیغی ها بعضی اوقات کار عجیبی انجام می دهند که به اصطلاح به آن مسح کردن یا روغن مالی کردن می گویند. هنگامی که حیوان بوی خاصی را استنشاق می کند، شروع میکند به لیس زدن گاز گرفتن منشا بو، و سپس بزاق عطر گرفته خود را به خارهایش می مالد. هیچ دلیل علمی برای این کار جوجه تیغی یافت نشده است اما برخی می گویند که اون این کار را برای استتار و هم بو شدن با محیط اطراف انجام میدهد.
جوجه تیغی ها یک نوع پادزهر طبیعی بر علیه سم مار در بدنشان دارند که بخاطر پروتئین خاصی است که در سیستم عضلانی حیوان وجود دارد. جوجه تیغی هم زیستی مسالمت آمیزی با سایر حیوانات مانند گربه ها و سگ ها دارد. و در مقابل تهدید های اینگونه حیوانات درون خود می غلطد تا تهدید بر طرف شود.
جیره غذایی
بر خلاف طبقه بندی های قدیمی، جوجه تیغی ها فقط حشره خوار نیستند بلکه بیشتر در تیره همه چیز خواران قرار می گیرند. غذاهای جوجه تیغی حشرات، حلزون، قورباغه، وزغ، مار، تخم پرندگان، لاشه حیوانات، قارچ، ریشه علف ها، خربزه و هندوانه می باشد. که بسته به گونه آنها متفاوت است.
جوجه تیغی ها گهگاه بعد از باران دنبال کرم خاکی می گردند. همچنین غذای اصلی جوجه تیغی های جنگلی که به نوع اروپایی مشهور هستند حشرات می باشند. که این موضوع در مورد همه صدق نمیکند. در مناطقی که جوجه تیغی های وحشتی زندگی میکنند معمولا آفات نباتی وجود ندارد و کنترل شده است. بعضی کشاورزان برای جذبه جوجه تیغی ها برایشان غذا می ریزند. همچنین انها پنیر، شیر، و محصولات لبنی را مصرف می کنند.
نوع خانگی آنها جوجه تیغی های چهار انگشته-Four-toed hedgehoog می توان از پنیر دولمه به عنوان مکمل غذایی استفاده کرد. غذای سگ و گربه از محصولات لبنی بهتر است اما هر دوی آنها چربی بالا و پروتئین کم دارند. به نظر می رسد که بهتر است مقدار کمی از انها در جیره غذاییشان قرار داده شود و اجازه داده شود که انها بیشتر در باغ غذای خود را تامین کنند.
تولید مثل و طول عمر
با توجه به گونه به طور متوسط دوران حاملگی از ۳۵ تا ۵۸ روز طول می کشد. و به طور متوسط گونه های بزرگتر ۳ تا ۴ و گونه های کوچیکتر ۵ تا۶ نوزاد بدنیا می آورند. مانند بسیاری از حیوانات این موضوع غیر طبیعی نیست که جوجه تیغی مذکر علاقه مند به کُشتن نوزاد های مذکر ست.
طول عمر جوجه تیغی ها ارتباط مستقیمی با اندازه انها دارد، گونه های بزرگتر ۴ تا ۷ سال در دنیای وحشی زندگی میکنند. (رکورد ۱۶ سال هم در برخی از آنها دیده شده است ) و گونه های کوچکتر ۲ تا ۴ سال در دنیای وحشی و ۴ تا ۷ سال در محیط حفاظت شده زندگی می کنند. جوجه تیغی ها کور مادرزاد هستند. برخی معتقدند که آنها بدون خار متولد می شوند اما تنها ساعتی پس از تولد خارها به راحتی قابل دیدن هستند.
جوجه تیغی های اهلی
اغلب جوجه تیغی های اهلی دو رگه هستند، و نژادی از جوجه تیغی های شمال آفریقا و جوجه تیغی های چهار انگشته هستند. که کوچکتر از گونه اروپای غربی می باشند. بعضی از جوجه تیغی های اهلی گونه گوش دراز و هندی می باشند.
جوجه تیغی باید در دمای ۲۲ تا ۲۹ درجه سانتی گراد نگه داری شود و به طور طبیعی، از دمای سرد دور نگه داشته شود.
امروزه برخی فروشگاهای حیوانات غذاهایی با فرمول مخصوص برای جوجه تیغی ها نیز عرضه میکند. که ترکیبی از سوسک، کرم، بچه موش … می باشد.
برخی از ایالات کانادا و آمریکا داشتن جوجه تیغی به عنوان حیوان خانگی غیر قانونی ست و نیاز به گواهینامه خاصی دارد، که چنین محدودیتی در برخی از کشورهای اروپایی به جز اسکاندیناوی وجود ندارد.
به نظر می رسد که خرید جوجه تیغی های اهلی به دلیل ظاهر مظلوم و سرزنده اش در سالهای اخیر افزایش پیدا کرده است . نگهداری آنها به عنوان حیوان خانگی مشکل است چرا که انها در مقابل تغییرات اب و هوایی و شرایط مقاومت کمی محیطی دارند.
بیماریها
انسان ها بیماری های مشترک زیادی با جوجه تیغی دارند شامل سرطان، بیماریهای ناشی از چاقی و قلبی عروقی. سرطان در میان جوجه تیغی ها بسیار شایع است.
پرورش جوجه تيغي (تشي)
ايران داراي تعداد زيادي بيماران تنفسي و جانبازان شيميايي است كه بايد روزانه از داروهاي شيميايي با عوارض خطرناك استفاده كنند ولي مي توان با پرورش تشي گوشت آن را در صورت نظارت و بررسي و موافقت كارشناسان جايگزين داروهاي شيميايي كرد. آيا اين اصلاح الگوي مصرف نيست . پس چرا وقتي شخصي براي گرفتن مجوز پرورش حيوانات وحشي داخلي مراجعه مي كند، با مخالفت شديد مسئولان مواجه مي شود. آيا درست است به متقاضي اجازه پرورش آهو را نمي دهند ولي اجازه پرورش كروكوديل نيل را مي دهند؟
تشي
تشي از خانواده جوندگان است كه وزن آن تا 30 كيلوگرم مي رسد و عمرش 15 سال است. اين حيوان گياهخوار بوده و دوره آبستني آن 112 روز مي باشد كه موقع زايمان بچه ها با مو و چشماني باز متولد مي شوند و تا 2 ماهگي شير مي خورند.
پرورش تشي به 2 صورت باز يا بسته انجام مي پذيرد.
پرورش در سيستم باز
در سيستم باز حيوان در داخل محيط گودي كه ديواره هاي آن به عمق 1 متر است قرار مي گيرد. در اين سيستم براي هر جفت از مولدين 15 متر مربع فضا لازم است. گرچه تغذيه حيوان از گياهاني كه در داخل محوطه رشد مي كنند صورت مي گيرد، ولي به غذاي كمكي نيز احتياج دارد و براي شرب آنها بهتر است از آب جاري استفاده شود. در اين سيستم حيوان فقط يك بار در سال و در موارد نادر 2 بار در سال توليد مثل مي كند. اين سيستم داراي بازدهي پاييني مي باشد ولي هزينه اوليه تاسيس سالن را ندارد.
پرورش در سيستم بسته
در اين سيستم، 2 نوع قفس طراحي شده است: قفس مولدين و قفس پرواربندي كه بچه ها بعد از 2 ماه از قفس مولدين به قفس پرواربندي انتقال داده مي شوند.
در قفس مولدين، هر قطعه تشي به فضاي 2 در 5 متر احتياج دارد كه داراي كفي بتوني مي باشد .
امكانات قفس
اولين مسئله مهم براي قفس مولدين ايجاد لانه است. لانه بايد به طول 1 متر وبه عرض نيم متر بوده و در عمق نيم متري زمين كار گذاشته و شيب آن نيز 30 درجه باشد. به علاوه لانه را بايستي در جوار يكي از ديوارها ساخت كه از بيرون دريچه اي براي دستيابي به داخل لانه و يك دريچه در داخل در ورودي قفس وجود داشته باشد كه در مواقع نظافت بسته شود. بستر لانه از كاه مي باشد كه به غير از 3 هفته بعد از زايمان هر هفته بايد عوض شود .
قفس پرواربندي
فرق اين قفس با قفس مولدين، انفرادي بودن آن است. علت انفرادي بودن لانه اين است كه حيوانات جوان مخصوصا نرها علاقه خاصي به جنگيدن وبازي كردن با هم را دارند و اگر در قفس جداگانه قرار نگيرند ممكن است پوست و تيغ حيوان آسيب ببيند .
نكته مهم اين كه هنگام ورود به قفس بايد از چكمه بلند و يا يك چوب به اندازه يك متر استفاده كرد و علت اين است كه تشي و يا هر گونه جوجه تيغي ديگري قدرت تيغ پرتاب كردن ندارد و فقط در مقابله با خطر خود را به صورت توده در آورده و به بدن شخص مهاجم مي كوبد كه اين امر باعث شكستن نوك تيغ ها و عفونت و در نهايت مرگ حيوان مهاجم مي شود.
دوره توليد مثل در سيستم بسته
در اين سيستم مي توانيم 4 بار در سال توليد توله داشته باشيم .يك راهكار براي پرورش تشي در فارم هاي كوچك در كشور ما تشي را به عنوان يك آفت مي شناسند و كشاورزان و باغداران وقتي با تشي مواجه مي شوند آن را از بين مي برند ولي مي توان با هماهنگي مسئولان ذي ربط اين حيوان را صيد كرده و پرورش داد و بعد از دوران توليد تعداد تعيين شده اي را به طبيعت بازگرداند و مازاد را راهي بازار كرد. با اين كار با كمترين مقدار سرمايه اوليه، هم اشتغال زايي كرده و هم جلوي انقراض نسل اين حيوان را مي گيريم.
ظروف غذايي حيوان
ظروف آب و غذاي حيوان بايد به گونه اي تعبيه گردد كه فقط سر حيوان وارد آن شود.زيرا به اين شكل آب و مواد غذايي آلوده نمي شود. نكته ديگر در مورد ظروف غذايي اين كه ظرف آب و غذا بايستي از هم فاصله داشته باشند زيرا تشي عادت دارد مقداري از غذاي داخل دهانش را وارد آب كند . تشي علاقه خاصي به نمك دارد به صورتي كه ديده شده است به چوب بري هايي كه از نيترات سديم استفاده مي كنند نزديك مي شود. در طبيعت اين حيوان نمك را از خاكهاي شور و گياهان آبي مثل زنبق به دست مي آورد و به همين دليل وجود يك سنگ نمك در داخل قفس براي بالا بردن ضريب توليد ضروري است. روشن كردن 2 الي 3 ساعت لامپ مادون قرمز نيز در افزايش بازدهي نقش به سزايي دارد.
تشي به علت رشد دندانها علاقه زيادي به جويدن اجسام دارد. براي مقابله با اين امر مي توانيم جنس ظروف را به گونه اي انتخاب كنيم كه حيوان نتواند آنها را بجود و كار ديگر قرار دادن يك كنده درخت در داخل قفس است كه مي تواند به اين مسئله كمك كند.
شرايط محيطي
دماي مناسب براي پرورش تشي بين 20 الي 25 درجه سانتيگراد است كه اگر دما به پايين تر از 12 درجه برسد حيوان فعاليت خود را كم مي كند و تمايلي به توليد مثل ندارد. تهويه هوا بايد منظم انجام پذيرد زيرا اوره متصاعد شده از ادرار حيوان ممكن است مشكلات تنفسي ايجاد كند . تشي به جريانات هوا حساس است و باعث بيماري حيوان مي گردد.
تغذيه تشي
براي تغذيه تشي مي توان از انواع ضايعات كشاورزي و پس مانده صنايع غذايي استفاده كرد. تشي علاقه وافري به سيب زميني و ميوه جات دارد. گاها ديده شده حتي از خرما نيز تغذيه ميكند . البته در دوران شير دهي بايد كلسيم به جيره غذايي اضافه گردد تا حيوان مولد ضعيف نشود . هم چنين به جيره غذايي حيوانات جوان بايد از موادي كه پروتئين بالا دارند استفاده كرد تا به حداكثر رشد برسند. البته ما براي حيوانات جوان از سنگ نمك استفاده نمي كنيم. از نمك به عنوان چاشني غذايي استفاده مي كنيم. تشي هاي جوان به سنگيني آب بسيار حساس هستند.
نكته جالب
تشي هاي جوان معمولا بعد از تغذيه به صورت درازكش در كف قفس قرار مي گيرند كه باعث مي شود افراد تصور كنند كه حيوان بيمار است، ولي اين امر يكي از نشانه هاي سالم بودن حيوان مي باشد چون نشان مي دهد كه حيوان از كل ظرفيت معده خود استفاده كرده است.
حمل و نقل حيوان
براي حمل و نقل تشي بايد به وسيله يك چوب سر پهن، ضربات ملايمي به حيوان وارد آورد كه حيوان بعد از توده شدن به ظرف حمل ونقل انتقال پيدا كند. توجه كنيد كه به حيوان نبايد بدون محافظ دست زد، زيرا حيوان حتي در حالت توده نيز با برخورد با اجسام خودش را به جسم مي كوباند.
تشي ها بعد از 4 ماه به وزن 8 كيلو گرم مي رسند كه وزن ايده آل بازار است.
كشتار حيوان
به علت توده شدن حيوان دسترسي به رگهاي خوني سخت است و به همين سبب حيوان را به روي كمر خوابانده به صورتي كه چاك توده به سمت بالا باشد به وسيله يك چاقوي سر خم يكي از رگهاي گردني را زده و بعد از خروج خون، حيوان ضعيف شده و به راحتي باز مي شود و بعد رگهاي خوني قطع شده لاشه به قسمت پوست كني انتقال داده مي شود، در اين قسمت حيوان را به پشت مي خوابانيم. فقط بايد دقت كرد تيغ ها به سمت خواب خودشان قرار بگيرند تا به آنها آسيبي وارد نشود و بعد عمل پوست گيري انجام مي پذيرد. بايد موقع عمل پوست گيري به غدد مقعدي توجه كرد تا به آنها آسيبي وارد نشود زيرا در صورت بي دقتي به گوشت بو و طعم نا مطبوعي مي دهد. وقتي پوست همراه با تيغ ها جدا شد، تيغ ها را با دقت به گونه ايي كه به پوست آسيبي نرسد، جدا كرده و به مرحله دباغي انتقال مي دهيم . بعد از خالي كردن امعا و احشا كمر را شكانده و لاشه را از روي همان شكستگي در سرد خانه به مدت 4 تا 5 ساعت آويزان مي كنيم تا عمل خون گيري انجام پذيرد.
نكته
دباغي پوست حيوانات خاص مخصوصا در مقياس صنعتي حتي در كشورهايي كه مبدا پرورش حيوانات خاص هستند انجام نمي پذيرد. اين كار تنها در كارخانجات شركت الدا در كشور فرانسه انجام مي گيرد.
محصولات تشي
اولين محصول تشي گوشت آن است كه بعد ار عمل خون گيري با توجه به تقاضاي بازار بسته بندي و راهي بازار مي شود. از پوست تشي يكي از زيباترين و گرانترين چرم هاي دنيا به دست مي آيد. از تيغ و جمجمه تميز شده تشي به عنوان لوازم لوكس تزئيني استفاده مي شود از امعا و احشاي تشي مي توان براي تغذيه دام و طيور استفاده كرد.
بازار هدف
در پرورش حيوانات خاص مهمترين نكته پيدا كردن بازار هدف است. بازار هدف براي گوشت تشي كشورهاي آسياي شرقي مي باشد و در داخل همان طور كه گفته شد مي توان از آن به عنوان دارو استفاده كرد. بازار هدف براي چرم و تيغ و جمجمه، اروپا و آمريكاي لاتين است.
![[-]](http://www.flashkhor.com/forum/images/collapse.gif "[-]")
