کارنامه ایران از دهلی تا گوانگجو

[poya]

شانزدهمین دوره بازی های آسیایی از روز جمعه رسماً در گوانگجوی چین گشایش می یابد. 45 کشور در 42 رشته ورزشی حضور خواهند داشت و هنوز برآورد دقیقی از تعداد ورزشکاران حاضر در این مسابقات در دسترس نیست. دوره گذشته این بازی ها که در دوحای قطر برگزار شد، 9520 ورزشکار از 45 کشور حضور داشتند و در 39 رشته ورزشی به رقابت پرداختند.
این دومین دوره بازی های آسیایی است که در چین برگزار می شود. پیشتر در سال 1990 نیز چینی ها در پکن میزبانی بازی ها را بدست آورده بودند. چینی ها اما حضور خود در صحنه ورزش جهان را تا حدودی مدیون ایران اند، زمانی که هفتمین دوره بازی های آسیایی در تهران به نخستین حضور بین المللی کاروان ورزشی چین در رخدادی به این گستردگی انجامید.
بازی های آسیایی 1974 تهران، هنوز نیز یکی از با شکوه ترین دوره های مسابقات بوده که در خاطره تاریخی ورزش جهان باقی مانده است. به لحاظ سازماندهی بازی ها به ورزشگاه ها استفاده از تکنولوژی روز، امنیت مثال زدنی و حضور چینی ها برای نخستین بار کاملاً متمایز از سایر دوره ها ارزیابی می شود.
در بازی های آسیایی تهران، کاروان ورزشی ایران با 36 مدال طلا پس از ژاپن و بالاتر از چین و کره جنوبی و شمالی و اسرائیل در رتبه دوم آسیا ایستاد و امروز در بهترین شرایط به رتبه ششم چشم دوخته است.
در آن دوره از هر شش مدال طلای توزیع شده سهم ایران بیش یک مدال طلا بود که اگر قرار باشد این نسبت حفظ شود ورزش ایران در بازی های گوانگجو باید حداقل 80 مدال طلا بدست آورد تا به جایگاه 36 سال پیش خود باز گردد.
ایران در بازی های آسیایی دوحا 11 مدال طلا کسب کرد و در رتبه ششم کشورهای آسیایی ایستاد.
در مجموع 46 کشور آسیایی که تاکنون در تاریخ بازی های آسیایی حضور داشته اند، تنها سه کشور نتوانسته اند مدالی را بدست آورند که عبارتند از بوتان، مالدیو و تیمور شرقی.
در جدول کلی مدال های بازی های آسیایی، چین با 991 مدال طلا، ژاپن با 862 مدال طلا، کره جنوبی با 541 مدال طلا و ایران با 118 مدال طلا و هندوستان با 114 مدال طلا پنج کشور نخست قاره پهناور هستند.
بازی های آسیایی در 1951 پایه گذاری شد اما پیش از آن بازی هایی در سطحی کوچکتر در سال هایی که تا 1913 به دورتر برمی گردد میان ورزشکارانی از امپراتوری ژاپن، جزایر فیلیپین و چین در مانیل برگزار شده بود.
بازی های غرب آسیا هم البته در سال 1934 در دهلی نو میان کشورهایی چون سیلان، افغانستان و شبهه قاره هند برپا شد اما با برخورد به دوره جنگ جهانی دوم به پایان راه رسید.
در نخستین دوره بازی های آسیایی که در 1951 در دهلی نو شکل گرفت، 11 کشور با 489 ورزشکار در شش رشته ورزشی شنا، شیرجه و واترپلو همچنین دو و میدانی، بسکتبال، دوچرخه سواری، فوتبال و وزنه برداری به رقابت پرداختند و در رده بندی کلی مدال ها ایران با 8 مدال طلا شش نفره و 2 برنز به عنوان سومی دست یافت. ژاپن با 24 طلا و هند با 15 طلا در رتبه های اول و دوم قرار گرفتند و سنگاپور و فیلیپین با 5 طلا پس از ایران 1954 بازی در مانیل فیلیپین برگزار شد، دوره ای که به سبب آشفته بازار سیاسی داخلی، ایران در رقابت ها غایب بود و کره جنوبی توانست جای ایران را پس از ژاپن و فیلیپین بگیرد کشورهایی که عناوین نخست و دوم جدول را از آن خود کرده بودند.
در 1958 که بازی ها به توکیو رفت ایران نیز حاضر بود. والیبالیست های ایران با محمود عدل، عبدالمومن کمال، سیاوش فرخی، محمد شریفزاده، حسینعلی امینی، اسماعیل اشتری، عباس تهرانی و کمال پروشیرازی نایب قهرمان آسیا شدند و در فینال ژاپن را که تا قهرمان المپیک توکیو نیز پیش رانده بود به شدت آزار دادند. در دو و میدانی محمود خلیق رضوی طلای 1500 متر را از آن خود کرد و در وزنه برداری منصوری، رهنوردی و پوژانی طلا گرفتند. در کشتی آزاد نیز غلامرضا تختی و امامعلی حبیبی و عباس زندی قهرمان آسیا شدند. کاروان ایران به این ترتیب با 7 طلا، 14 نقره و 11 برنز چهارم آسیا شد.
در دهه 1960 بازی های آسیایی دچار یک دوره فترت شد. ایران در 1962 جا کارتا شرکت نکرد. در 1966 بازی ها در بانگکوک برگزار شد و کاروان ایران با 118 ورزشکار در 12 رشته شرکت کرد اما تنها در کشتی و وزنه برداری توانست طلا بدست آورد. سه طلای عبدا... موحد، منصور مهدیزاده و افتخار فیلابی در کشتی و سه طلای محمد نصیری به پرویز جلایی و منوچهر برومند در وزنه برداری ایران را تا رتبه ششم آسیا بیشتر بالا نبرد. 8 نقره و 17 برنز نیز برای ایران در آن بازی ها رقم خورد که از جمله می توان به مدال نقره فوتبال اشاره کرد، تیمی که بازیکنانی چون عزیز اصلی، فرامرز ظلی، پرویز .... خانی، محمد رنجبر، جلال طالبی و همایون بهزادی را در ترکیب داشت. تیم ملی والیبال اینبار برنز گرفت. در دوچرخه سواری نیز تیم ایران سوم شد و مدال برنز هوشنگ بزرگزاده در تنیس روی میز و تقی اکبری در تنیس انفرادی قابل توجه بود. تیم تنیس ایران نیز با تقی اکبری، برادران نعمتی و عیسی خدایی برنز تیمی را از آن خود کرد.
در 1970 بانکوک، کاروان ایران 9 طلا گرفت که به غیر از طلای تیمور غیاثی در دو و میدانی بقیه مدال های طلای ایران از کشتی و وزنه برداری بدست آمد.
در 1974 بازی های آسیایی به این سوی آسیا آمد، ورزشگاه یکصد هزار نفری آزادی که آنزمان آریامهر خطاب می شد و برای ورزشکاران بسیاری کشورها، از جمله کره ای های جنوبی افسانه ای به نظر می رسید. دو سال پیش از آن در المپیک مونیخ گروگانگیری ورزشکاران اسرائیلی و کشته شدن آن ها توسط چریک های فلسطینی بازی ها را به یک تراژدی بدل کرده بود اما بازی های تهران با وجود اوج گیری جنگ اعراب و اسرائیل بی هیچ حادثه ای از این دست به پایان رسید. در عین حال کشورهای عربی، چین و پاکستان از رویارویی با اسرائیلی ها سرباز زدند.
در بازی های آسیایی تهران همچنین چینی ها پس از 22 سال در صحنه ورزش جهان حاضر شدند. آن ها در اعتراض به رسمیت شناخته شدن تایوان در مجامع جهانی، از المپیک هلسینکی در 1952 به این سو بازی های ورزشی بین المللی ورزشی را تحریم کرده بودند اما به دعوت ایران پاسخ مثبت دادند. رژه ورزشکاران چینی در آزادی چهره ورزش جهان را تغییر داد. با این حال چینی ها با 33 طلا پشت سر ایران در جدول رده بندی کلی مدال ها قرار گرفتند. ایران 36 طلا، 28 نقره و 17 برنز به دست آورد. ایران در فوتبال، واترپولو و شمشیربازی قهرمان آسیا شد. در دو و میدانی توسط جلال کشمیری در پرتاب ها دو طلا و در پرش ارتفاع توسط تیمور غیاثی به سه مدال طلا رسید. در بوکس، دلارام، آمبرسونیان و غلامرضا آنداوه برای ایران طلا گرفتند. در دوچرخه سواری جاده به غیر از طلای تیمی ایران، حسن آریانفر هم طلای انفرادی را از آن کشور کرد.
در شمشیربازی تیم های سابر و اپه مردان و فلوره زنان ایران قهرمان بازی ها شدند. تیم بانوان فلوره ایران را مهوش شفایی، گیتی محبی، ژیلا الماسی، مریم شریعت زاده و مریم آچاک تشکیل می دادند.
در 1978 که بار دیگر در بانکوک برگزار شد، ایران در گرماگرم انقلاب غایبی بزرگ بود. این آخرین دوره سلطه ژاپنی ها بر ورزش آسیا بود و از 1982 در دهلی نو این چینی ها بودند که گوی سبقت را از چشم بادامی های سرزمین خورشید تابان بربودند.
در 1982 نخستین کاروان ورزشی جمهوری اسلامی با 43 ورزشکار مرد در چهار رشته کشتی، وزنه برداری، دوچرخه سواری و فوتبال به بازی ها اعزام شدند و با چهار طلا به ایران بازگشتند. برادران محبی و رضا سوخته سرایی در کشتی و علی پاکیزه جم در وزنه برداری طلا گرفتند. جمهوری اسلامی ایران به این ترتیب در رتبه هفتم رنکینگ کلی مدال ها قرار گرفت. در 1986 سئول ایرانی ها پس از چین، کره جنوبی، ژاپن و کره شمالی پنجم شد. علی زنگی آبادی در دوچرخه سواری جاده قهرمان شد. ابراهیم قادری در تکواندو نشان زرین گرفت و مجید ترکان، عسگری محمدیان و علیرضا سلیمانی در کشتی فرنگی طلا گرفتند و رضا سوخته سرایی اینبار طلای سنگین وزن فرنگی را به گردن آویخت.
در 1990 پکن ایران از کره شمالی در رده بندی مدال ها عقب ماند و پنجم شد اما قهرمانی تیم ملی فوتبال بسیار شادی آفرین بود، تیمی را که علی پروین در پکن هدایت می کرد و کاپیتانی آنرا محمد پنجعلی بر عهده داشت. اویس ملاح، بهروز یاری و دیگر بار رضا سوخته سرایی در کشتی طلا گرفتند.
در هیروشیمای 94 فوتبال ایران توفیقی نیافت، اما کشتی با شش طلا و نیز طلای فریبرز عسگری در تکواندو و فرید خمامی در کاراته و ایوب پرتاقی در بوکس ایران را در رتبه ششم قرار داد، جایی که برای نخستین بار توسط قراقستان از آسیای میانه هم اندکی به عقب تر رانده شده بود.
در بانکوک 98 فوتبال ایران باز هم طلا گرفت، اینبار با منصور پورحیدری و تیمی از جام جهانی دیده ها. شاهین نصیری نیا هم پس از 16 سال وزنه برداری ایران را به مدال طلا رساند. قادر میزبانی در دوچرخه سواری طلا گرفت. علیرضا کتیرایی در کاراته و مهدی بیباک در تکواندو مدال زرین گرفتند و علیرضا حیدری، عباس جدیدی، علیرضا رضایی در کشتی آزاد و سبزه علی در سنگین وزن کشتی فرنگی طلای ناب گرفتند. ایران در مجموع 10 طلا، یازده نقره و 13 برنز هفتم شد. از دیگر مدال آوران ایران در این مسابقات می تان به حسین رضازاده که برنز سنگین وزن ورنه برداری را گرفت و نیز آرش میر اسماعیلی که در جودی منهای 67 کیلو گرم صاحب گردن آویز برنز شد هم اشاره کرد.
در پوسان 2002 ایران به مرتبه دهم سقوط کرد اما قهرمانی فوتبال چیز دیگری بود. شکست کره پر قدرت که در خاک خود و با اوج محبوبیت ناشی از چهارمی جهان با تیمی به یادگار از آن جام رویایی در برابر ایران جوان به زانو درآمد فراموش ناشدنی است. ایران را در آن بازی ها برانکو ایوانکویچ هدایت کرد.
در دوحای 2006 هم ایران توانست عنوان ششمی را پس از 12 سال زنده کند، اما کلیت نتایج ورزش ایران در این بازی ها چنگی به دل نزد. سه طلا در کاراته توسط حسن و حسین روحانی و نیز جاسم ویشگاهی، چهار طلا در کشتی توسط مراد محمدی، علیرضا بذری، رضا یزدانی و علیرضا حیدری همچنین طلای حسین رضا زاده در وزنه برداری و یوسف کرمی در تکواندو، علی مظاهری در بوکس و احسان حدادی در پرتاب دیسک همه دارایی های ورزش ما در آخرین المپیک آسیایی بود.
نمايش وحدت و همدلي ورزشي در گوانگجو
شهر گوانگجو مركز استان گوانگ دونگ در جنوب چين اول جولاي سال ۲۰۰۴ موفق شد ميزباني شانزدهمين دوره بازي‌هاي آسيايي را از آن خود كند.
اين شهر علاوه بر انكه ثروتمندترين شهر در ثروتمندترين استان چين محسوب مي شود، به شهر گل نيز شهرت دارد و از اين شهر به عنوان يكي از شهرهاي مسير جاده ابريشم دريايي ياد مي‌شود.
مارس سال ۲۰۰۹ كشتي چوبي كوكاچين به عنوان نماد بازي‌هاي آسيايي و جاده ابريشم دريايي از كويت سفرش را آغاز كرد و به عنوان سفير صلح و دوستي و ارتباطات فرهنگي آسيا و جهان از سوي نزديك به ۳۰ كشور و منطقه مورد استقبال قرار گرفت.
مردم آسيا سعي كرده‌اند با استفاده از بازي‌هاي آسيايي كه از سال ۱۹۵۱ ميلادي برگزار شد همكاري و برابري ميان كشورها را افزايش دهند و اين رقابت ها همواره بازي‌هاي صلح و دوستي و همكاري بوده است.
قاره آسيا نزديك به دو سوم از جمعيت جهان را در خود جاي داده است و بازي هاي آسيايي بزرگترين رويداد ورزشي و نماد وحدت در اين قاره محسوب مي‌شود.
نگاهي به موضوعات بازي‌هاي آسيايي چون صلح و دوستي در بازي‌هاي سال ۱۹۶۲ و يا وحدت، پيشرفت و دوستي در سال ۱۹۹۰ در پكن و همچنين برابري آسيا در ۱۹۹۴ در ژاپن نشان مي‌دهد آسيايي‌ها همواره به صلح و دوستي و وحدت و پيشرفت اهميت ويژه‌هاي قائل شده اند.
در بازي‌هاي آسيايي سال ۲۰۰۰ در بوسان كره جنوبي دو كره تيم‌هاي ورزشي خود را دوشادوش يكديگر به ميدان فرستادند تا شعار وحدت ، صلح و دوستي را واقعيت ببخشند.
كشورهاي آسيايي اين بار نيز با فرستاده هيئت‌هاي بزرگ ورزشي به اين رقابت ها نشان دادند قاطعانه از چنين رقابت‌هايي حمايت مي‌كنند.
در شانزدهمين دوره بازي‌هاي آسيايي كه دوازدهم نوامبر در شهر گوانگجو چين برگزار مي‌شود، بيش از ۱۰ هزار ورزشكار از ۴۵ كشور و منطقه آسيا حضور دارند.
همچنين بيشتر از چهار هزار مقام ورزشي اين تيم‌ها را همراهي مي‌كنند و نزديك به ۱۰ هزار خبرنگار نيز براي پوشش رقابت‌ها به گوانگجو خواهند رفت.
در استان گوانگ دونگ در جنوب چين بيشتر از ۷۰ استاديوم و مكان ورزشي يا جديد ساخته شده و يا بازسازي شده است. باتلاش دولت محلي كيفيت هواي شهربهبود يافته و محيط زيست نيز تغييرات مطلوبي را شاهد بوده و از ۵۰ ميليون گلدان براي تزيين گوانگجو مركز استان استفاده شده است. نزديك به ۶۰۰ هزار نيروي داوطلب خدمات رساني به ورزشكاران و هيئت‌هاي ورزشي و تماشاگران را در رقابت‌ها برعهده دارند.
براي غني تر شدن بازي‌ها و حضور گسترده تر آسيايي‌ها، در اين دوره از رقابت‌ها ۱۴ رشته ورزشي غير المپيك مانند حركات موزون ورزشي و مسابقات قايق اژدها افزوده شده است.
بسياري از گروه‌هاي هنري وفرهنگي ازآسيا و حتي كشورهاي جهان براي اجراي برنامه‌هاي خود به بازي‌ها دعوت شده‌اند تا به گفته مسوولان ورزشي اين اقدام موجب تقويت ارتباطات فرهنگي آسيا با كشورهاي ديگر جهان شود.
روزنامه ورزش چين دراين‌باره مي‌نويسد: ورزش قدرت خلاق براي تغيير درجهان وحلال منازعات و درگيري هاست. ورزش است كه بر موانع زباني و جغرافيايي فائق مي‌آيد و وحدت و دوستي ملت‌هاي آسيا را تقويت مي‌كند.