منطقه حفاظت شده جهان نما شش کردکوی

[×ThundeRBolT×]

تعریف: منطقه حفاظت شده به محدوده ای از منابع طبیعی کشور اعم از جنگل ، مرتع ، دشت ، آب و کوهستان اطلاق می شود که از لحاظ ضرورت حفظ و تکثیر نسل جانوران وحشی یا حفظ و احیا رستنی ها و وضع طبیعی آن دارای اهمیت خاصی بوده و تحت حفاظت قرار گیرد .

پیشینه : منطقه حفاظت شده جهان نما که نام آن از دهکده ییلاقی جهان نما اقتباس شده است در سال 1352 بر اساس مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست با وسعتی معادل 30650 هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد .

مشخصات جغرافیایی :
منطقه حفاظت شده جهان نما در استان گلستان و در ارتفاعات جنوب گرگان و جنوب شرقی کردکوی در سلسله جبال البرز بین 35 دقیقه و 36 درجه تا 42 دقیقه و 36 درجه عرض جغرافیایی و 8 دقیقه و 54 درجه تا 36 دقیقه و 05 درجه طول جغرافیایی قرار گرفته است .

این منطقه از شمال به شصت کلا ، زیارت و از شرق به چهار باغ ، و از طرف غرب به درازنو و از جنوب به رودخانه چهارباغ و رادکان محدود است .(( البته به دلیل محسوب شدن ارتفاعات و جنگل های بالاجاده در این محدوده مطلب مشهود را در این سامانه آوردیم))

تقریبا تمام نقاط منطقه حفاظت شده جهان نما کوهستانی است که از نظر زمین شناسی به دوران مزوزوییک ( کرتاسه و ژوراسیک ) تعلق داشته و آهک و دولومیت و شیل و ماسه سنگ از ویژگی های بارز نوع سنگ های آن است . خاک منطقه هم به طور عمده لیتسول و در برخی از مناطق آهکی است . ارتفاعات منطقه نیز از 600 متر در مرز شمالی وتا 3064 متر در ضلع جنوب شرقی از سطح دریا متغیر است که از معروف ترین ارتفاعات منطقه می توان به زبله ولنده کوه در شرق ، ترکت در شمال ، چلستان و شاهپسند در مرکز و دوکالی در غرب منطقه حفاظت شده اشاره کرد . دره های عمیق و چشمگیری در این منطقه وجود دارد که میتوان دره ترکت در شمال ، دره های سرخ کشه ، سفید دره در جنوب و دره مغزی در جنوب غربی نام برد .

منابع آبی:

در این منطقه حدود 70 چشمه آبی وجود دارد که مهمترین و پر آب ترین آنها عبارتند از ک اسبوم گاه ، مارسنگ ، زیارت ف قل قله ، قلعه سرک و ارا در شرق ، الدیگاه و موزی کش در شمال ، تالو ، مراد چشمه ، زرشکوه ، خوش دشتی ، حاجی آباد و ... در جنوب ، شاه پسند ( به تعداد زیادی ) در مرکز و تاجین دشت و مغزی در غرب .

همچنین علاوه بر رود خانه ی چهار باغ که سر تا سر مرز جنوبی منطقه حفاظت شده را طی می کند می توان رودخانه های زیارت ، سفید دره ، ترکت و مغری نام برد.

از نظر اقلیمی نیز منطقه حفاظت شده جهان نما سرد و نیمه خشک و سرد و خشک محسوب می شود.

بر اساس آمار های 15 ساله متوسط بارندگی در شاهکو 270 میلی متر ، رادکان 280 میلی متر، جهان نما 440 میلی متر و بارکلا 282 میلی متر گزارش شده است.

دمای متوسط سالیانه در حدود 6 تا 7 درجه سانتی گراد است . متوسط حد اکثر 18 درجه سانتی گراد ، متوسط حداقل 12 درجه سانتی گراد و حداقل مطلق 20- درجه سانتی گراد است.

موجودات زنده :

الف ) گیاهان:
جامعه ی گیاهی ( فلور ) منطقه حفاظت شده جهان نما با توجه به ارتفاع و نوع خاک بسیار متنوع است که به سه دسته پوشش علفزار Grassland ، پوشش بوته زار Bushland و پوشش سوزنی برگان Woodland evergreen تقسیم میشوند که از مهمترین گونه های پهن برگ و سوزنی برگ و علفی می توان به طور خلاصه گونه های زیر را نام برد :

1. راش 2. آزاد 3. زرشک 4. ممرز 5. سرخ دار 6. کلاه میر حسن

7. نمدار 8. گل گاو زبان 9. کچف 10. ارس 11. درمنه 12. گون

13. فستوکا 14. گل گندم و ... .

ب ) جانوران :

1. پستانداران :
با توجه به زیست گاه های منحصر به فردی که در منطقه حفاظت شده جهان نما وجود دارد می توان پستان داران بزرگ جثه ای مانند مرال ، شوکا ، خرس ، پلنگ ، گرگ ، قوچ و میش ، بز کوهی ( پازن ) ، گراز و پستان داران دیگر نظیر ، خرگوش ، کیسه دهان خاکستری ، پایکا ، انواع خفاش ها و حشره خور ها ، روباه ، راسو ، رودک ، گربه وحشی ، گربه جنگلی ، سیاه گوش و ... را در این منطقه مشاهده کرد .

2. پرندگان :
منطقه ی محافظت شده جهان نما به علت کوهستانی بودن و پوشش بوته ای و علفزار در کنار درخت رازتنک گونه های بسیار با ارزشی از پرندگان مختلف را در خود جای داده است که می توان به انواع پرندگان شکاری مانند : سار گپه ی جنگلی ، کور کور ، طرلان ، قرقی ، سار گپه ی پا بلند ، عقاب طلایی ، هما ، دال ، شاهی ، انواع جغد ، مرغ حق و ... اشاره کرد و همچنین از دیگر پرندگان این منطقه می توان کبک دری ، قرقاول ، کبوتر جنگلی ، بلدرچین ، کوکو ، قمری ، انواع دارکوب ها ، انواع چکاوک ها و بادخورک ها ، هدهد و زنبورخور ها و دم جنبانک ها ، سنگ چشم ها و سسک ها ، چرخ ریسک ها و سهره ها و کلاغ ها و ... را نام برد .

3. دوزیستان و خزندگان :
از دوزیستان و خزندگان که در منطقه ی حفاظت شده ی جهان نما زندگی می کنند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
قورباغه معمولی ، قورباغه جنگلی ، وزغ ، سمندر ، انواع آگاما ها و مارمولک ها ، انواع مار ها و افعی قفغازی ، همچنین در چشمه ها و رودخانه های منطقه ی حفاظت شده جهان نما ، سیاه ماهی ، سگ ماهی جویباری نیز مشاهده شده است .

جاذبه ها و مناطق منحصر به فرد:
از جاذبه ها و مناطق منحصر به فرد منطقه حفاظت شده جهان نما می توان صخره های زیبا و مرتفع شاه پسند و ... و امامزاده راضیه و مرضیه در مرز غربی و در ارتفاعات البرز و برج رادکان در غرب منطقه را نام برد .

تهدید ها :
1. وجود دام مازاد بر ظرفیت مراتع و چرای بی رویه و خارج از فصل و غیر مجاز

2. قطع درختان و جنگل زدایی که برای سوخت و ساز و تبدیل فراورده های لبنی دامداران و ترمیم ساختمان ها استفاده می شود.

3. تغییر کاربری اراضی و تبدیل آن به منطقه ی مسکونی

4. شکار بی رویه و غیر مجاز حیوانات و ...

منابع :

1- مجموعه قوانین و مقررات حفاظت محیط زیست ،1382
2-منطقه ی حفاظت شده ی جهان نما تدوین بهرام کیابی ، رمضانعلی قائمی ،1379

در انتها ازمسئول کتابخانه اداره کل محیط زیست استان گلستان کمال تشکر را دارم که این اطلاعات و کتب را در اختیار ما قرار داده تا به آگاهی اهالی روستای عزیزمان و همچنین تمامی عزیزانی که خواهان آشنایی با این منطقه و گونه های گیاهی و جانوری و وضعیت جغرافیایی آن هستند برسانیم و همچنین بنده به عنوان مسئول بخش علمی فرهنگی و هنری از دوست و همکار عزیزم حشمت کاتبی ‌مسئول بخش سازمانها و نهاد ها که زحمت نوشتن این مطلب را کشیدند کمال تشکر را دارم.

همچنین قابل ذکر است که در این مطلب تنها به معرفی منطقه حفاظت شده جهان نما که ارتفاعات و جنگل های بالاجاده نیز جزو آن است پرداخته ایم . به امید خدا در مطالب آینده به معرفی انواع گونه های گیاهی و جانوری از قبیل پرندگان خزندگان پستانداران و ... خواهیم پرداخت.