سارگون دوم

[SɪʟᴠᴇʀMɪɴᴅ]

سارگون دوم یا سارگن دوم امپراتور آشور (۷۲۲–۷۰۵ ق‌م) و بنیان‌گذار سلسله سارگن. در زمان سارگن دوم، دولت آشور که قدرتمند شده بود، پیشروی خود را به داخل فلات ایران ادامه داد. قدیمی‌ترین مطلب مربوط به شهر تبریز، در کتیبه سارگن دوم پادشاه آشور آمده‌است که آن را شهری بزرگ، آباد و دارای باروی تو در تو وصف کرده‌است.

شهر ایزیرتا (یا ایزیرتو) که سقز کنونی باشد، قبل از اولین اتحاد اتحادیه قبایل ماد به عنوان پایتخت ماننا شناخته می‌شده‌است. گفته شده که این شهر با نام ایزیرتا در زمان نخستین اتحادیهٔ ماد، پایتخت مادها بود. سرکردگان ماد در اطراف این شهر استحکاماتی برای خود ساختند که از آن جمله زیویه و قپلانتوی کنونی را می‌توان نام برد.

دخالت در ماننا
ایرانزو مؤسس سلالهٔ ماننا و پدر اولوسونو در سال - ۷۱۶ پ. م. - در گذشت. در آن سال پسر بزرگ او آزا بر سریر سلطنت نشسته بود متاتی فرمانفرمای زیکرتو و تلوسینا فرمانفرمای آندیا و بگداتو فرمانفرمای اوئیش دیش که مانند دیاکو حکّام منصوب از طرف ماننا بودند، علیه آزا خروج کردند. ظاهراً اتهام ویژهٔ آزا این بود که با سارگن دوم عقد اتحاد بسته است. آزا دستگیر و کشته شد و جنازهٔ او را در کوه اوآئوش افکندند. سارگن دوم بیدرنگ مداخله کرد و موفق به دستگیر کردن باگداتو گشت و فرمان داد پوست از تنش برکنند و لاشهٔ او را در معرض تماشای ماننائیان قرار داد و پسر دیگر ایرانزو را که اولوسونو نام داشت بر تخت سلطنت نشاند. مع‌هذا اولوسونو که در میان افراد و دار و دستهٔ ضد آشوری محصور بود بیدرنگ از آشور جدا شد و کوشید تا با اورارتو عقد اتحاد ببندد. وی ۲۲ دژ را که در منطقهٔ هم‌مرز با آشور قرار داشت به روسا پادشاه اورارتو داد و فرمانفرمایان درّه‌های بخش علیای زاب کوچک «ایّتی» فرمانفرمای آلابریا و «آشورله» فرمانفرمای کارالا را به اقدام علیه آشور وادار کرد.

تصرف ماننا و ماد در منبع دیگر
سارگن دوم پادشاه آشور به سرزمین ماد تاخت و مادها شکست خوردند ایزیرتا، زیویه و آدامائیت را ویران کرد. پس از شکست دیاکو شاه ماد از سارگن دوم فرزند و جانشین او، فرورتیش، قدرت رهبری مادها را به دست گرفت و در ۶۷۳–۶۷۲ پ. م. در برابر آشوری‌ها قیام کرد. در سالنامه‌های سارگن دوم آمده‌است که در بین سال‌های ۷۲۱–۷۰۵ پ. م. گروه‌هایی از آشوری‌ها در فلات ایران و سرزمین ماد اسکان داده شده‌اند. همچنین سارگن دوم در کتیبه‌ای دیگر از تسلیم شدن شاه ماننا سخن می‌گوید و از بخشیده شدن او خبر می‌دهد:

در مقابل اولسنو شاه ماننا میز مهمانی را بگستراندم، تخت و مقام سلطنتی او را نسبت به مقام پدرش بلند مرتبه تر کردم، سرکردگان ماننا را برابر و همردیف با سرکردگان آشور بر سر سفره مهمانی نشاندم، در مقابل خدای آشور و خدایگان سرزمین خودشان به درازی حکمرانی من دعای خیر کردند.

محتوای این کتیبه نشانگر آن است که در آن مقطع زمانی ماننا متحد آشور به‌شمار می‌رفت.

سارگن دوم در سال ۷۱۴ پ. م و بعد از مطیع ساختن ایالت پارسوا به منطقه ماننایی سوری گاش که در دست اورارتو بود، حمله کرد. با اینکه شاهان پیشین آشور همیشه ماد را مورد حمله و تجاوز قرار می‌دادند ولی سارگن دوم بنا به اتحادی که با اولسنو ماننا بسته بود با وی به صورت یک دوست و متحد رفتار می‌کرد و به قولی که به شاه ماننا داده بود عمل کرده و اراضی غربی ماننا را که در مدت نزدیک به یک سده در اختیار اورارتو بود گرفت و در اختیار دولت ماننا قرار داد. سارگن دوم که با این عمل شاه ماننا را مدیون خود ساخته بود، چند ماه بعد در حمله به ماد مرکزی شاه ماننا به آشور در اشغال ماد مرکزی کمک کرد.

دیاکونوف اسامی ۲۶ مکان جغرافیایی و ۲۶ نفر از حاکمان ایالت پارسوای ماد (منطقه اردلان امروزی) را که آشوریان در کتیبه‌های سارگن دوم ذکر کرده‌اند را در کتاب تاریخ ماد (ص ۵۱۶–۵۱۷) ذکر کرده‌است.

سناخریب از (۷۰۴–۶۸۱ پیش از میلاد) جانشین پدرش سارگن دوم شد.

جنگ‌های سارگن دوم
۷۲۱ (پیش از میلاد)؛ سارگن دوم پادشاه آشور بر اسرائیل چیره شد.
۷۲۰ (پیش از میلاد)؛ پایان محاصره انطاکیه از سوی آشوریان.
دهه ۷۱۰ (پیش از میلاد)؛ انطاکیه و صیدون بر آشور شوریدند.
۷۱۷ (پیش از میلاد)؛ برپایی پایتخت تازه آشور از سوی سارگن دوم.
۷۱۷ (پیش از میلاد)؛ پیروزی سارگن دوم در جنگ با هیتی‌ها.
نفوذ به اراضی مرکز ایران
رابطهٔ بعضی از قلاع واقع در دامنه‌های جنوبی جبال گیزیل بوندا و دامنه‌های الوند در نتیجهٔ تحولات ذکر شده با ماننا قطع شد و متصرفات آشور در این میان فاصل بود و مرابطات استقلال طلبان اراضی دریاچه اورمیه و کرانهٔ دریای کاسپین با ماد شرقی نیز دشوار گشت. ساکنان قلعهٔ خارخار خداوند ده خویش را که کی بابا نام داشت اخراج کردند و از تالتا شاهک الی پی تقاضا کردند که ایشان را به تابعیت خویش بپذیرد. چنان‌که پیشتر گفته شد الی پی در میان پادشاهی‌های کوچک ماد جنوبی از همه مهم‌تر بود و حایل میان آشور و عیلام به‌شمار می‌رفت.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
http://s16.picofile.com/file/8412196742/MIDIYA4.jpeg