مدرسه شوکتیه

[×ThundeRBolT×]

شماره ثبت ملی: 1371    

قدمت: قاجار     

نشانی اثر: بیرجند- خیابان منتظری3- کوچه پست قدیم

 

 

 

 

 

این بنا به سبک تک ایوانی و در دو طبقه ساخته شده و بزرگترین حسینیه تاریخی بیرجند محسوب می‌شود. عناصر معماری آن شامل: دو سر در ورودی با تزیینات مقرنسکاری، هشتی‌ها، دالانهای منتهی به صحن، صحن، حوض‌خانه، ایوان، گنبدخانه و حجره‌ها و رواق‌های اطراف صحن است.

مهمترین بخش شوکتیه ایوان آن است که دارای طاق کلیل دو گلویی است که بر روی دهانه‌ای عریض ایجاد شده است. این بنـا در سال 1312 ه. ق به فرمان اسماعیل خان‌شوکت‌الملک اول به منظور برگزاری مراسم عزاداری محرم ساخته شد و در سال 1326 ه. ق پس از تاسیس دارالفنون تهران و رشدیه تبریز با ابتکار محمد ابراهیم خان شوکت‌الملک دوم جهت تاسیس نخستین مدرسه جدید بیرجند انتخاب شد. در حال حاضر از این اثر تنها به عنوان حسینیه استفاده می‌شود.

---

مدرسه علمیه علیا

شماره ثبت ملی: 1321    

قدمت: صفوی   

نشانی اثر: جنوب شرق فردوس، محوطه باستانی تون

 

نام واقف این مدرسه میر علی بیک است که در اواخر دوره صفویه آن را تعمیر کرده و تا پیش از زلزله مورد استفاده طلاب بوده است. معماری این مدرسه در نوع خود کم نظیر است. پشت ایوان ورودی، هشتی واقع شده که در ضلع شرقی هشتی مدرس (محل تدریس) به شکل هشت ضلعی و پوشش گنبدی و در ضلع غربی آن، مسجد (نمازخانه) با تزئینات زیبای مقرنس واقع شده است. ورودی حیاط مدرسه در اضلاع شمال شرقی و شمال غربی هشتی می‌باشد و در مرکز حیاط، گودال باغچه‌ای هشت ضلعی قرار دارد. مدرسه دارای چهار ایوان، و در سه ضلع آن حجره‌های طلاب ساخته شده‌اند.

---

مدرسه علمیه میان‌ده

شماره ثبت ملی: 11667 

قدمت: زندیه   

نشانی اثر: بشرویه- خیابان حسینیه، محله میانده

 

حوزه علمیه در سال 1130 ه. ق توسط حاج عبدالغنی بشروی بنا گردیده است. این بنا در مرکز محله میانده و روبروی مسجد میانده واقع شده است. بر اساس وقف نامه تاریخ ساخت این بنا را 1170 هجری قمری یعنی دوره افشاریه ذکر نموده اند. ورودی مدرسه علمیه در گوشه شمالی و درون ایوان واقع شده که به صورت نیم گنبدی پوشیده شده است و تزیینات زیبای گچ بری شامل مقرنس و رسمی بندی دارد. حیاط مدرسه مستطیل شکل بوده و دارای دو ایوان بزرگ تابستانه و زمستانه است و طرفین فرعی مدرسه را ده حجره پشت ایوانچه‌های مقابل خود، برای اسکان طلاب قرار گرفته است.