19-01-2013، 9:53
محمود حسابی 1
محمود حسابی
سید محمود حسابی
دکتر سید محمود حسابی در جوانی
۱۲۸۱
تهران
زادروز
۱۳۷۱
ژنو
درگذشت
آرامگاه تفرش
ملیت ایرانی
پیشه فیزیکدان
[1]
پدر فیزیک ایران
پروفسور حسابی
لقب
مذهب اسلام
سید عباس معزالسلطنه
گوهرشاد حسابی
والدین
[3][2]
جایزهها مدال لژیون دونور
وبگاه
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
http://www.hessaby.com
، بنیانگذار
[4]
فیزیکدان، سناتور، وزیر آموزش و پرورش
[6][5]
4]) معروف به پروفسور حسابی ]
سید محمود حسابی ( ۱۲۸۱ تهران - ۱۲ شهریور ۱۳۷۱ ژنو
و از سلسله سادات تفرش بود.
[7]
فیزیک دانشگاهی ایران
زندگی
پدرش (سید عباس معزالسلطنه) و مادرش (گوهرشاد حسابی) هر دو اهل تفرش و از سادات تفرش بودند. او چهار سال اول دوران کودکیاش را در تهران
سپری نمود. در هفت سالگی تحصیلات ابتدایی خود را در بیروت با تنگدستی و مرارتهای دوری از میهن، در مدرسه کشیشهای فرانسوی آغاز کرد. در همان
زمان تعلیمات مذهبی و ادبیات فارسی را نزد مادرش فرا میگرفت. او قرآن و دیوان حافظ را از حفظ میدانست. او همچنین بر کتب بوستان، گلستان سعدی،
شاهنامه فردوسی، مثنوی مولوی و منشات قائم مقام فراهانی اشراف کامل داشت. حسابی با شعر و موسیقی سنتی ایران و موسیقی کلاسیک غرب به خوبی
آشنا بود. او در نواختن ویولن و پیانو مهارت داشت. وی در چند رشته ورزشی نیز موفقیتهایی کسب کرد، از جمله کسب مدرک نجات غریق در رشته شنا در
محمود حسابی در ۱۲ شهریور سال ۱۳۷۱ هجری شمسی در بیمارستان دانشگاه ژنو درگذشت. آرامگاه (خانوادگی) وی در
[3][2]دوران نوجوانی در بیروت.
[2][3][1]شهر تفرش قرار دارد.
محمود حسابی 2
تحصیلات
شروع تحصیلات متوسطه او مصادف با آغاز جنگ جهانی اول و تعطیلی مدارس فرانسوی زبان بیروت بود. از این رو به مدت دو سال در منزل به تحصیل
پرداخت. پس از آن در کالج آمریکایی بیروت به تحصیلات خود ادامه داد. در سن هفده سالگی لیسانس ادبیات، و در سن نوزده سالگی لیسانس بیولوژی را
اخذ نمود. پس از آن در رشته مهندسی راه و ساختمان از دانشکده فرانسوی مهندسی در بیروت فارغالتحصیل شد. در آن دوران با اشتغال در نقشه کشی و
راهسازی، به امرار معاش خانواده کمک میکرد. او همچنین در رشتههای پزشکی، ریاضیات و ستاره شناسی به تحصیلات دانشگاهی پرداخت.
حسابی در دانشگاه سوربن فرانسه، در رشته فیزیک به تحصیل و تحقیق پرداخت. در سال ۱۹۲۷ میلادی در سن بیست و پنج سالگی دانشنامه دکترای
برخی مدعیاند محمود حسابی تنها
[8][1][3][2]با درجه عالی دریافت نمود. ،« حساسیت سلولهای فتوالکتریک » فیزیک خود را، با ارائه رسالهای تحت عنوان
در حالی که رضا منصوری معتقد است حسابی آلبرت آینشاین را تنها یکبار در دیداری عمومی ملاقات
[9]
[2]
شاگرد ایرانی آلبرت اینشتین بودهاست
[7]کردهاست و عکس مربوط به ملاقات حسابی با او، مربوط به کورت گودل، ریاضیدان معروف است.
مناصب سیاسی
وی در سال ۱۹۵۷ به عنوان سناتور انتخابی تهران وارد مجلس چهارم سنا شد. وی هچنین وزیر آموزش و پرورش کابینه محمد مصدق در سالهای
[4]۱۹۵۲ بودهاست. -۱۹۵۱
فعالیتهای شغلی و اجتماعی
[10]
حسابی با وجود امکان ادامه تحقیقات در خارج از کشور، به ایران بازگشت و به پایهگذاری علوم نوین و تاسیس دارالمعلمین و دانشسرای عالی،
[3][2]دانشکدههای فنی و علوم دانشگاه تهران، نگارش دهها کتاب و جزوه و راه اندازی و پایه گذاری فیزیک و مهندسی نوین پرداخت.
طرح تاسیس دانشگاه تهران
مهدی خزعلی هنگام بازگفتن خاطره دیدارش با پروفسور محمود حسابی، به نقل از وی مینویسد: جهت تاسیس دانشگاه تهران با وساطت یکی از دوستان
دکتر و » : من عرض کردم «؟ دانشگاه بسازید که چه بشود » : وقت ملاقاتی از وزیر معارف وقت گرفتم، پس از توضیح طرح، وزیر معارف از من پرسید
متاثر «. تربیت دکتر و مهندس برای ما صد سال زود است » : و او پاسخ داد «. مهندسها که برای تحصیل به فرنگ میروند را در مملکت خودمان تربیت کنیم
از کوته فکری وزیر معارف از دفتر وزیر خارج شدم، دوستی که آزردگی مرا دید برای تسلی خاطر گفت من میتوانم از رضا شاه برایت وقت ملاقات بگیرم.
عرض کردم به جای آنکه جوانان ما به «؟ که چه شود » وقت ملاقات با رضا شاه تعیین شد، برای او طرح تاسیس دانشگاه تهران را شرح دادم و شاه پرسید
این جادهها و راه آهن را آلمانها » : و عرض کردم «؟ که چه شود » فرنگ بروند در مملکت خودمان دکتر و مهندس آموزش دهیم و رضا شاه باز پرسید
رضاشاه بسیار استقبال کرد و گفت بروید طرحتان را بنویسید به مجلس میگویم رای بدهد! و من از همان شب «... میسازند مهندسین خودمان بسازند و
شروع به نگارش طرح دانشگاه کردم. فردای آن روز از دربار به در خانهام آمدند، تعجب کردم که با من چه کار دارند، دیدم یکصد هزار تومان پول فرستادهاند
که اعلیحضرت فرمودهاند، کارتان را شروع کنید و طرحتان را نیز بنویسید. این همان مبلغ خرید زمین دانشگاه تهران بود و کار ساخت و ساز همزمان با
[11]نوشتن طرح آغاز شد.
افتخارات
[3][2]حسابی به دریافت بالاترین نشان فرانسه لژیون دونور نائل گردید.
خدمات
• اولین نقشه برداری فنی و تخصصی کشور (راه بندرلنگه به بوشهر)
• اولین راهسازی مدرن و علمی ایران (راه تهران به دربندسر)
•پایه گذاری دارالمعلمین عالی •
•پایه گذاری دانشسرای عالی •
•ساخت اولین رادیو در کشور •
•راه اندازی اولین آنتن فرستنده در کشور •
•راه اندازی اولین مرکز زلزله شناسی کشور •
•راه اندازی اولین رآکتور اتمی سازمان انرژی اتمی کشور •
• راه اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران
• محاسبه و تعیین ساعت رسمی ایران
•پایه گذاری اولین بیمارستان خصوصی در ایران، به نام بیمارستان گوهرشاد •
محمود حسابی 3
•شرکت در پایه گذاری فرهنگستان ایران و ایجاد انجمن زبان فارسی •
• تدوین اساسنامه طرح تاسیس دانشگاه تهران
• پایه گذاری دانشکده فنی دانشگاه تهران
• پایه گذاری دانشکده علوم دانشگاه تهران
•پایه گذاری شورای عالی معارف •
•پایه گذاری مرکز عدسی سازی اپتیک کاربردی در دانشکده علوم دانشگاه تهران •
• پایه گذاری بخش آکوستیک در دانشگاه و اندازه گیری فواصل گامهای موسیقی ایرانی به روش علمی
• پایه گذاری انجمن موسیقی ایران و مرکز پژوهشهای موسیقی
•پایه گذاری و برنامه ریزی آموزش نوین ابتدایی و دبیرستانی •
• پایه گذاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
•پایه گذاری مرکز تحقیقات اتمی دانشگاه تهران •
• پایه گذاری سازمان انرژی اتمی ایران
•پایه گذاری اولین رصدخانه نوین در ایران •
• پایه گذاری مرکز مدرن تعقیب ماهوارهها در شیراز
•پایه گذاری مرکز مخابرات اسدآباد همدان •
•پایه گذاری کمیته پژوهشی فضای ایران •
• ایجاد اولین ایستگاه هواشناسی کشور (در ساختمان دانشسرای عالی در نگارستان دانشگاه تهران)
• تدوین اساسنامه و تاسیس موسسه ملی استاندارد
•تدوین آیین نامه کارخانجات نساجی کشور و رساله چگونگی حمایت دولت در رشد این صنعت •
• پایه گذاری واحد تحقیقاتی صنعتی سغدایی (پژوهش و صنعت در الکترونیک، فیزیک، فیزیک اپتیک، هوش مصنوعی)
• راه اندازی اولین آسیاب آبی تولید برق (ژنراتور) در کشور
• ایجاد اولین کارگاههای تجربی در علوم کاربردی در ایران
•
[1]
ایجاد اولین آزمایشگاه علوم پایه در کشور
موزه دکتر حسابی
نوشتار اصلی:
اندک زمانی پس از مرگ حسابی در سال ۱۳۷۲ ، خانه او تبدیل به موزهای شد که در آن وسایل شخصی، مدارک علمی و تحصیلی، نشانها و تقدیرنامهها و
عکسهای قدیمی و متن نطقها و نوشتهها در آن به نمایش گذاشته شدهاست. این موزه در خیابان تجریش – خیابان مقصودبیک قرار دارد.
ستایش از طرف رهبران جمهوری اسلامی
به نقل از روزنامه خراسان زمانی که آیتالله خمینی به اتاقی که عدهای از جمله حسابی در آن حضور داشتند، وارد شد ابتدا به سمت حسابی آمد و وی را
شما ۷ نسل خدمت ارزنده به این مرز و بوم داشتهاید و ۷ نسل استاد و دانشجو برای کشور تربیت کردهاید و صلاح » : دعوت به نشستن کرد و سپس گفت
۶۰ سال فیزیک » همچنین آیت الله خامنهای در سال ۱۳۶۶ ، طی پیامی به مراسم بزرگداشت حسابی با عنوان
[12]«. نیست که من پیش از شما بنشینم
در مقابل رضا منصوری
[13].« خدمتی که دکتر محمود حسابی به فرهنگ ایران نمودند کمتر از خدمتی نیست که ایشان به علم فیزیک کردند » : گفت « ایران
که در آن زمان رییس انجمن فیزیک ایران بودهاست، میگوید زمانی که انجمن در سال ۱۳۶۶ قصد برگزاری همایشی جهت تجلیل از پدر فیزیک دانشگاهی
ایران، حسابی، را داشتهاست به دلیل اینکه او سناتور انتصابی محمدرضا پهلوی بودهاست، از سوی حراست دانشگاه شیراز مورد تهدید قرار گرفته ولی با این
امروزه نام بسیاری دبیرستانهای نمونه ایران به نام او است.
[7]وجود این تهدید حداد عادل در بزرگداشت حسابی سخنرانی کردهاست.
محمود حسابی 4
شاگردان برجسته
پروفسور حسابی شاگردان برجسته زیادی را تربیت کردند. اما از میان همه آنها میتوان به دو چهره مشهور اشاره نمود که عبارتند از دکتر مصطفی چمران و
[15][14]پروفسور منوچهر جمالی.
برخوردهای اغراق آمیز و انتقاد از آن
اغراقهایی که در بیان مرتبه علمی حسابی و روابط وی با دانشمندان آن عصر در نشریات و کتابهای درسی مطرح شدهاست اعتراض برخی چهرههای
دانشگاهی را بر انگیختهاست.
طرح اعطای عنوان مرد علمی سال ۱۹۹۰ در رشته فیزیک از سوی مرکز بینالمللی زندگینامهها (کمبریج) به محمود حسابی، به دلیل بیاعتبار بودن
صادرکننده آن خدمات درخشان علمی حسابی را خدشهدار کرد.
رضا منصوری عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف و معاون سابق وزارت علوم در مصاحبهای میگوید مرحوم حسابی زمانی مقالهای میفرستد برای
مجلهای در پاریس در مورد آنچه در کتب درسی مدارس ما یا برپاکنندگان کتیبهای در دانشگاه اصفهان، آن را نظریهای بسیار عمیق و برتر از نظریههای
انیشتین تلقی کردهاند. منصوری ادعا کرد بنابر اسناد تاریخی این مقاله برای داوری به سینج، نسبیتدان معروف، داده میشود که داور به دلیل برخی
اشتباهات محاسباتی آن مقاله را برای چاپ نمیپذیرد.ویکیپدیا:اثباتپذیری
هادی اکبرزاده رییس انجمن فیزیک ایران نیز گفت بخشی از مطالبی که در مورد حسابی از جمله همکاری و ارتباط وی با انشتین مطرح میشود اغراقآمیز و
غیر واقعی است. دستیاران آینشتاین که وی با همه آنها مقاله و یا کتاب و بحثهای طولانی ثبت شده دارد شناخته شده هستند: پروفسور برگمن، پروفسور
لئوپولد اینفلد، پروفسور ناتان روزن، پروفسور بوریس پودولسکی، پروفسور دیوید بوهم و پروفسور آبراهام پایس. مقاله مشترک دکتر حسابی با آلبرت اینشتین
کجاست؟ وی همچنین گفت: انجمن فیزیک ایران در سالهای اخیر همواره با طرح این قبیل مطالب اغراقآمیز برخورد کرده و از جمله در دوره قبلی هیات
[16]
[7]مدیره انجمن طی نامهای به ریاست دانشگاه اصفهان به درج برخی مطالب غیرواقعی و اغراقآمیز در کتیبه یادبود حسابی اعتراض کردهاست.
ضیاء موحد استاد فلسفه و منطق و مدیر گروه منطق انجمن حکمت و فلسفه ایران درباره او میگوید: بعد از انقلاب، بچه های تندرو خیال می کردند
سناتورهای زمان شاه، حتماً نوکر انگلیس و آمریکا بوده اند و به همین دلیل، به دکتر حسابی خیلی توهین می شد. رضا منصوری و چند نفر دیگر برای اینکه
این وضع را عوض کنند، تصمیم گرفتند از دکتر حسابی تجلیل کنند.اما این تجلیل به دست پسر دکتر حسابی، آلوده شد. یعنی پسر دکتر حسابی درباره
پدرش چنان اغراق هایی کرد که رضا منصوری و دیگران درماندند که چه کار کنند! آنها می خواستند برای دکتر حسابی تجدید آبرویی بکنند ولی کارشان
زمینه ساز شکل گیری یک دکان شد. دکان نابغه تراشی! ما از خدا می خواستیم که دکتر حسابی یک نابغه فیزیک باشد. ولی این طور نبود. فیزیکدان هایی
که ما بعد از دکتر حسابی داشته ایم، سر و گردن ها از حسابی بالاترند. چه در خارج و چه در ایران، حتی کسانی که در همین ایران دکتری فیزیک گرفته اند،
[17]در علم فیزیک از حسابی بالاترند.
برخی عقاید در مورد زنان
[1]محمود حسابی در سال ۱۳۱۲ ، با تأسیس بیمارستان خصوصی گوهرشاد، کارکنان آن را به رعایت کامل حجاب ملزم کرد.
آلینوش طریان (نخستین استاد فیزیک زن ایران) در مصاحبهای گفتهاست که در سال ۱۳۲۶ پس از اتمام دوره تحصیلی لیسانس فیزیک در دانشگاه تهران،
تو یک زن هستی و تحصیل برای تو » از محمود حسابی، مدیر وقت گروه فیزیک دانشگاه تهران، درخواست بورس تحصیلی نمود، ولی حسابی با این دلیل که
[19][18]از اعطای بورس تحصیلی به نامبرده خودداری کرد. « تا همین مرحله هم زیاد است
[20]محمود حسابی احترام فراوانی برای همسر خود قائل بود. و هرگز او را با صدای بلند خطاب نمیکرد. ،« بنیاد پروفسور حسابی » به گفته وبگاه
آثار
آثار به جای مانده از محمود حسابی در زمینههای فیزیک، زبان فارسی و پژوهشهای فرهنگی شامل ۲۱ کتاب و مقالهاست. برخی از مهمترین آثار وی
[21]عبارتند از:
[24][23][22] . ۱- کتابهای فیزیک دبیرستان ۱۳۱۸
[25]. ۲- کتابی در تفسیر امواج دوبر در شش رساله، دانشگاه تهران ۱۹۴۶
[26]. ۳- مقاله ذرات پیوسته، در نشریه آکادمی علوم آمریکا ۱۹۴۷
۴- مقاله اثبات نظری بیشتر بودن جرم ذرات شارژ شده به وسیله نور نسبت به الکترون(پیشنهاد تفسیر قانون جاذبه عمومی نیوتون و قانون میدان الکتریکی
[27]. ماکسول)، گزارش نشریه انجمن فیزیک آمریکا ۱۹۴۸
[28] . ۵- مقاله مدل ذرات بینهایت گسترده، نشریه فیزیک فرانسه ۱۹۵۷
[29]. ۶- کتاب دیدگانی فیزیک دانشگاه تهران ۱۳۴۰
محمود حسابی
سید محمود حسابی
دکتر سید محمود حسابی در جوانی
۱۲۸۱
تهران
زادروز
۱۳۷۱
ژنو
درگذشت
آرامگاه تفرش
ملیت ایرانی
پیشه فیزیکدان
[1]
پدر فیزیک ایران
پروفسور حسابی
لقب
مذهب اسلام
سید عباس معزالسلطنه
گوهرشاد حسابی
والدین
[3][2]
جایزهها مدال لژیون دونور
وبگاه
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
http://www.hessaby.com
، بنیانگذار
[4]
فیزیکدان، سناتور، وزیر آموزش و پرورش
[6][5]
4]) معروف به پروفسور حسابی ]
سید محمود حسابی ( ۱۲۸۱ تهران - ۱۲ شهریور ۱۳۷۱ ژنو
و از سلسله سادات تفرش بود.
[7]
فیزیک دانشگاهی ایران
زندگی
پدرش (سید عباس معزالسلطنه) و مادرش (گوهرشاد حسابی) هر دو اهل تفرش و از سادات تفرش بودند. او چهار سال اول دوران کودکیاش را در تهران
سپری نمود. در هفت سالگی تحصیلات ابتدایی خود را در بیروت با تنگدستی و مرارتهای دوری از میهن، در مدرسه کشیشهای فرانسوی آغاز کرد. در همان
زمان تعلیمات مذهبی و ادبیات فارسی را نزد مادرش فرا میگرفت. او قرآن و دیوان حافظ را از حفظ میدانست. او همچنین بر کتب بوستان، گلستان سعدی،
شاهنامه فردوسی، مثنوی مولوی و منشات قائم مقام فراهانی اشراف کامل داشت. حسابی با شعر و موسیقی سنتی ایران و موسیقی کلاسیک غرب به خوبی
آشنا بود. او در نواختن ویولن و پیانو مهارت داشت. وی در چند رشته ورزشی نیز موفقیتهایی کسب کرد، از جمله کسب مدرک نجات غریق در رشته شنا در
محمود حسابی در ۱۲ شهریور سال ۱۳۷۱ هجری شمسی در بیمارستان دانشگاه ژنو درگذشت. آرامگاه (خانوادگی) وی در
[3][2]دوران نوجوانی در بیروت.
[2][3][1]شهر تفرش قرار دارد.
محمود حسابی 2
تحصیلات
شروع تحصیلات متوسطه او مصادف با آغاز جنگ جهانی اول و تعطیلی مدارس فرانسوی زبان بیروت بود. از این رو به مدت دو سال در منزل به تحصیل
پرداخت. پس از آن در کالج آمریکایی بیروت به تحصیلات خود ادامه داد. در سن هفده سالگی لیسانس ادبیات، و در سن نوزده سالگی لیسانس بیولوژی را
اخذ نمود. پس از آن در رشته مهندسی راه و ساختمان از دانشکده فرانسوی مهندسی در بیروت فارغالتحصیل شد. در آن دوران با اشتغال در نقشه کشی و
راهسازی، به امرار معاش خانواده کمک میکرد. او همچنین در رشتههای پزشکی، ریاضیات و ستاره شناسی به تحصیلات دانشگاهی پرداخت.
حسابی در دانشگاه سوربن فرانسه، در رشته فیزیک به تحصیل و تحقیق پرداخت. در سال ۱۹۲۷ میلادی در سن بیست و پنج سالگی دانشنامه دکترای
برخی مدعیاند محمود حسابی تنها
[8][1][3][2]با درجه عالی دریافت نمود. ،« حساسیت سلولهای فتوالکتریک » فیزیک خود را، با ارائه رسالهای تحت عنوان
در حالی که رضا منصوری معتقد است حسابی آلبرت آینشاین را تنها یکبار در دیداری عمومی ملاقات
[9]
[2]
شاگرد ایرانی آلبرت اینشتین بودهاست
[7]کردهاست و عکس مربوط به ملاقات حسابی با او، مربوط به کورت گودل، ریاضیدان معروف است.
مناصب سیاسی
وی در سال ۱۹۵۷ به عنوان سناتور انتخابی تهران وارد مجلس چهارم سنا شد. وی هچنین وزیر آموزش و پرورش کابینه محمد مصدق در سالهای
[4]۱۹۵۲ بودهاست. -۱۹۵۱
فعالیتهای شغلی و اجتماعی
[10]
حسابی با وجود امکان ادامه تحقیقات در خارج از کشور، به ایران بازگشت و به پایهگذاری علوم نوین و تاسیس دارالمعلمین و دانشسرای عالی،
[3][2]دانشکدههای فنی و علوم دانشگاه تهران، نگارش دهها کتاب و جزوه و راه اندازی و پایه گذاری فیزیک و مهندسی نوین پرداخت.
طرح تاسیس دانشگاه تهران
مهدی خزعلی هنگام بازگفتن خاطره دیدارش با پروفسور محمود حسابی، به نقل از وی مینویسد: جهت تاسیس دانشگاه تهران با وساطت یکی از دوستان
دکتر و » : من عرض کردم «؟ دانشگاه بسازید که چه بشود » : وقت ملاقاتی از وزیر معارف وقت گرفتم، پس از توضیح طرح، وزیر معارف از من پرسید
متاثر «. تربیت دکتر و مهندس برای ما صد سال زود است » : و او پاسخ داد «. مهندسها که برای تحصیل به فرنگ میروند را در مملکت خودمان تربیت کنیم
از کوته فکری وزیر معارف از دفتر وزیر خارج شدم، دوستی که آزردگی مرا دید برای تسلی خاطر گفت من میتوانم از رضا شاه برایت وقت ملاقات بگیرم.
عرض کردم به جای آنکه جوانان ما به «؟ که چه شود » وقت ملاقات با رضا شاه تعیین شد، برای او طرح تاسیس دانشگاه تهران را شرح دادم و شاه پرسید
این جادهها و راه آهن را آلمانها » : و عرض کردم «؟ که چه شود » فرنگ بروند در مملکت خودمان دکتر و مهندس آموزش دهیم و رضا شاه باز پرسید
رضاشاه بسیار استقبال کرد و گفت بروید طرحتان را بنویسید به مجلس میگویم رای بدهد! و من از همان شب «... میسازند مهندسین خودمان بسازند و
شروع به نگارش طرح دانشگاه کردم. فردای آن روز از دربار به در خانهام آمدند، تعجب کردم که با من چه کار دارند، دیدم یکصد هزار تومان پول فرستادهاند
که اعلیحضرت فرمودهاند، کارتان را شروع کنید و طرحتان را نیز بنویسید. این همان مبلغ خرید زمین دانشگاه تهران بود و کار ساخت و ساز همزمان با
[11]نوشتن طرح آغاز شد.
افتخارات
[3][2]حسابی به دریافت بالاترین نشان فرانسه لژیون دونور نائل گردید.
خدمات
• اولین نقشه برداری فنی و تخصصی کشور (راه بندرلنگه به بوشهر)
• اولین راهسازی مدرن و علمی ایران (راه تهران به دربندسر)
•پایه گذاری دارالمعلمین عالی •
•پایه گذاری دانشسرای عالی •
•ساخت اولین رادیو در کشور •
•راه اندازی اولین آنتن فرستنده در کشور •
•راه اندازی اولین مرکز زلزله شناسی کشور •
•راه اندازی اولین رآکتور اتمی سازمان انرژی اتمی کشور •
• راه اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران
• محاسبه و تعیین ساعت رسمی ایران
•پایه گذاری اولین بیمارستان خصوصی در ایران، به نام بیمارستان گوهرشاد •
محمود حسابی 3
•شرکت در پایه گذاری فرهنگستان ایران و ایجاد انجمن زبان فارسی •
• تدوین اساسنامه طرح تاسیس دانشگاه تهران
• پایه گذاری دانشکده فنی دانشگاه تهران
• پایه گذاری دانشکده علوم دانشگاه تهران
•پایه گذاری شورای عالی معارف •
•پایه گذاری مرکز عدسی سازی اپتیک کاربردی در دانشکده علوم دانشگاه تهران •
• پایه گذاری بخش آکوستیک در دانشگاه و اندازه گیری فواصل گامهای موسیقی ایرانی به روش علمی
• پایه گذاری انجمن موسیقی ایران و مرکز پژوهشهای موسیقی
•پایه گذاری و برنامه ریزی آموزش نوین ابتدایی و دبیرستانی •
• پایه گذاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
•پایه گذاری مرکز تحقیقات اتمی دانشگاه تهران •
• پایه گذاری سازمان انرژی اتمی ایران
•پایه گذاری اولین رصدخانه نوین در ایران •
• پایه گذاری مرکز مدرن تعقیب ماهوارهها در شیراز
•پایه گذاری مرکز مخابرات اسدآباد همدان •
•پایه گذاری کمیته پژوهشی فضای ایران •
• ایجاد اولین ایستگاه هواشناسی کشور (در ساختمان دانشسرای عالی در نگارستان دانشگاه تهران)
• تدوین اساسنامه و تاسیس موسسه ملی استاندارد
•تدوین آیین نامه کارخانجات نساجی کشور و رساله چگونگی حمایت دولت در رشد این صنعت •
• پایه گذاری واحد تحقیقاتی صنعتی سغدایی (پژوهش و صنعت در الکترونیک، فیزیک، فیزیک اپتیک، هوش مصنوعی)
• راه اندازی اولین آسیاب آبی تولید برق (ژنراتور) در کشور
• ایجاد اولین کارگاههای تجربی در علوم کاربردی در ایران
•
[1]
ایجاد اولین آزمایشگاه علوم پایه در کشور
موزه دکتر حسابی
نوشتار اصلی:
اندک زمانی پس از مرگ حسابی در سال ۱۳۷۲ ، خانه او تبدیل به موزهای شد که در آن وسایل شخصی، مدارک علمی و تحصیلی، نشانها و تقدیرنامهها و
عکسهای قدیمی و متن نطقها و نوشتهها در آن به نمایش گذاشته شدهاست. این موزه در خیابان تجریش – خیابان مقصودبیک قرار دارد.
ستایش از طرف رهبران جمهوری اسلامی
به نقل از روزنامه خراسان زمانی که آیتالله خمینی به اتاقی که عدهای از جمله حسابی در آن حضور داشتند، وارد شد ابتدا به سمت حسابی آمد و وی را
شما ۷ نسل خدمت ارزنده به این مرز و بوم داشتهاید و ۷ نسل استاد و دانشجو برای کشور تربیت کردهاید و صلاح » : دعوت به نشستن کرد و سپس گفت
۶۰ سال فیزیک » همچنین آیت الله خامنهای در سال ۱۳۶۶ ، طی پیامی به مراسم بزرگداشت حسابی با عنوان
[12]«. نیست که من پیش از شما بنشینم
در مقابل رضا منصوری
[13].« خدمتی که دکتر محمود حسابی به فرهنگ ایران نمودند کمتر از خدمتی نیست که ایشان به علم فیزیک کردند » : گفت « ایران
که در آن زمان رییس انجمن فیزیک ایران بودهاست، میگوید زمانی که انجمن در سال ۱۳۶۶ قصد برگزاری همایشی جهت تجلیل از پدر فیزیک دانشگاهی
ایران، حسابی، را داشتهاست به دلیل اینکه او سناتور انتصابی محمدرضا پهلوی بودهاست، از سوی حراست دانشگاه شیراز مورد تهدید قرار گرفته ولی با این
امروزه نام بسیاری دبیرستانهای نمونه ایران به نام او است.
[7]وجود این تهدید حداد عادل در بزرگداشت حسابی سخنرانی کردهاست.
محمود حسابی 4
شاگردان برجسته
پروفسور حسابی شاگردان برجسته زیادی را تربیت کردند. اما از میان همه آنها میتوان به دو چهره مشهور اشاره نمود که عبارتند از دکتر مصطفی چمران و
[15][14]پروفسور منوچهر جمالی.
برخوردهای اغراق آمیز و انتقاد از آن
اغراقهایی که در بیان مرتبه علمی حسابی و روابط وی با دانشمندان آن عصر در نشریات و کتابهای درسی مطرح شدهاست اعتراض برخی چهرههای
دانشگاهی را بر انگیختهاست.
طرح اعطای عنوان مرد علمی سال ۱۹۹۰ در رشته فیزیک از سوی مرکز بینالمللی زندگینامهها (کمبریج) به محمود حسابی، به دلیل بیاعتبار بودن
صادرکننده آن خدمات درخشان علمی حسابی را خدشهدار کرد.
رضا منصوری عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف و معاون سابق وزارت علوم در مصاحبهای میگوید مرحوم حسابی زمانی مقالهای میفرستد برای
مجلهای در پاریس در مورد آنچه در کتب درسی مدارس ما یا برپاکنندگان کتیبهای در دانشگاه اصفهان، آن را نظریهای بسیار عمیق و برتر از نظریههای
انیشتین تلقی کردهاند. منصوری ادعا کرد بنابر اسناد تاریخی این مقاله برای داوری به سینج، نسبیتدان معروف، داده میشود که داور به دلیل برخی
اشتباهات محاسباتی آن مقاله را برای چاپ نمیپذیرد.ویکیپدیا:اثباتپذیری
هادی اکبرزاده رییس انجمن فیزیک ایران نیز گفت بخشی از مطالبی که در مورد حسابی از جمله همکاری و ارتباط وی با انشتین مطرح میشود اغراقآمیز و
غیر واقعی است. دستیاران آینشتاین که وی با همه آنها مقاله و یا کتاب و بحثهای طولانی ثبت شده دارد شناخته شده هستند: پروفسور برگمن، پروفسور
لئوپولد اینفلد، پروفسور ناتان روزن، پروفسور بوریس پودولسکی، پروفسور دیوید بوهم و پروفسور آبراهام پایس. مقاله مشترک دکتر حسابی با آلبرت اینشتین
کجاست؟ وی همچنین گفت: انجمن فیزیک ایران در سالهای اخیر همواره با طرح این قبیل مطالب اغراقآمیز برخورد کرده و از جمله در دوره قبلی هیات
[16]
[7]مدیره انجمن طی نامهای به ریاست دانشگاه اصفهان به درج برخی مطالب غیرواقعی و اغراقآمیز در کتیبه یادبود حسابی اعتراض کردهاست.
ضیاء موحد استاد فلسفه و منطق و مدیر گروه منطق انجمن حکمت و فلسفه ایران درباره او میگوید: بعد از انقلاب، بچه های تندرو خیال می کردند
سناتورهای زمان شاه، حتماً نوکر انگلیس و آمریکا بوده اند و به همین دلیل، به دکتر حسابی خیلی توهین می شد. رضا منصوری و چند نفر دیگر برای اینکه
این وضع را عوض کنند، تصمیم گرفتند از دکتر حسابی تجلیل کنند.اما این تجلیل به دست پسر دکتر حسابی، آلوده شد. یعنی پسر دکتر حسابی درباره
پدرش چنان اغراق هایی کرد که رضا منصوری و دیگران درماندند که چه کار کنند! آنها می خواستند برای دکتر حسابی تجدید آبرویی بکنند ولی کارشان
زمینه ساز شکل گیری یک دکان شد. دکان نابغه تراشی! ما از خدا می خواستیم که دکتر حسابی یک نابغه فیزیک باشد. ولی این طور نبود. فیزیکدان هایی
که ما بعد از دکتر حسابی داشته ایم، سر و گردن ها از حسابی بالاترند. چه در خارج و چه در ایران، حتی کسانی که در همین ایران دکتری فیزیک گرفته اند،
[17]در علم فیزیک از حسابی بالاترند.
برخی عقاید در مورد زنان
[1]محمود حسابی در سال ۱۳۱۲ ، با تأسیس بیمارستان خصوصی گوهرشاد، کارکنان آن را به رعایت کامل حجاب ملزم کرد.
آلینوش طریان (نخستین استاد فیزیک زن ایران) در مصاحبهای گفتهاست که در سال ۱۳۲۶ پس از اتمام دوره تحصیلی لیسانس فیزیک در دانشگاه تهران،
تو یک زن هستی و تحصیل برای تو » از محمود حسابی، مدیر وقت گروه فیزیک دانشگاه تهران، درخواست بورس تحصیلی نمود، ولی حسابی با این دلیل که
[19][18]از اعطای بورس تحصیلی به نامبرده خودداری کرد. « تا همین مرحله هم زیاد است
[20]محمود حسابی احترام فراوانی برای همسر خود قائل بود. و هرگز او را با صدای بلند خطاب نمیکرد. ،« بنیاد پروفسور حسابی » به گفته وبگاه
آثار
آثار به جای مانده از محمود حسابی در زمینههای فیزیک، زبان فارسی و پژوهشهای فرهنگی شامل ۲۱ کتاب و مقالهاست. برخی از مهمترین آثار وی
[21]عبارتند از:
[24][23][22] . ۱- کتابهای فیزیک دبیرستان ۱۳۱۸
[25]. ۲- کتابی در تفسیر امواج دوبر در شش رساله، دانشگاه تهران ۱۹۴۶
[26]. ۳- مقاله ذرات پیوسته، در نشریه آکادمی علوم آمریکا ۱۹۴۷
۴- مقاله اثبات نظری بیشتر بودن جرم ذرات شارژ شده به وسیله نور نسبت به الکترون(پیشنهاد تفسیر قانون جاذبه عمومی نیوتون و قانون میدان الکتریکی
[27]. ماکسول)، گزارش نشریه انجمن فیزیک آمریکا ۱۹۴۸
[28] . ۵- مقاله مدل ذرات بینهایت گسترده، نشریه فیزیک فرانسه ۱۹۵۷
[29]. ۶- کتاب دیدگانی فیزیک دانشگاه تهران ۱۳۴۰