بیـمآری ام اس علائم و علل درمان

[eɴιɢмαтιc]

ام اس چیست؟
بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا تصلب متعدد که به اختصار به آن ام اس گفته می شود یک بیماری مزمن دستگاه عصب مرکزی (مغز و نخاع) می باشد. در حال حاضر حدود دومیلیون نفر در سرتاسر دنیا دچار این بیماری هستند.
روند تشخیش:
اولین گام در روند تشخیص بیمار ام اس آن است که پزشک از بیمارش شرح حال کامل بگیرد و بفهمد که چه بیماریهایی در سایر افراد خانواده وجود دارد و اینکه اولین علائم بیماری از چه موقع شروع شده است. همچنین پزشک برای بیمار درخواست آزمایش خون می کند تا وجود بیماریهایی مثل دیابت و یا بیماری تیروئید را رد نماید زیرا علائم عصبی این بیماریها نیز می تواند شبیه بیماری ام اس باشد. سپس از بیمار نوار قلب گرفته می شود و آزمایشهایی نیز برای بررسی حافظه و قدرت تفکر بیمار انجام می شود تا تشخیص را بیشتر مسجل نماید. همینکه پزشک تقریباً مطمئن شد که مشکل بیمار در سیستم عصبی مرکزی اش می باشد، با استفاده از ام آر آی می توان تشخیص را قطعی نمود.
علل بروز ام اس:
گرچه امروزه پزشکان روشهای متعدد و قابل اطمینانی برای تشخیص بیماری ام اس در اختیار دارند، اما هنوز کسی نمی داند که علت ایجاد این بیماری چه چیزی است. بیشتر تحقیقات دانشمندان نشان می دهد که چندین عامل با همکاری یکدیگر موجب بروز این بیماری می شوند که عبارتند از:
اختلال در سیستم ایمنی بدن، وراثت و بعضی از عوامل محیطی مثل ابتلاء قبلی به عفونتهای ویروسی.
موقعیت محل جغرافیایی که افراد در آن زندگی می کنند و اثرات بعضی از هورمونها در بدن نیز بعنوان عواملی که می توانند باعث بروز بیماری شوند مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته اند.
درمان دارویی:
گرچه در حال حاضر هیچگونه درمان قطعی برای بیماران ام اس وجود ندارد، اما تحقیقات دانشمندان باعث پیدان شدن داروها و درمانهایی شده است که موجب کند شدن روند بیماری می شود و به بیمار کمک می کند که با علائم و مشکلات بیماری اش بهتر کنار بیاید.
درمان های مکمل:
داروهایی که برای درمان علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری ام اس استفاده می شوند در اکثر موارد تنها نوع درمان مورد نیاز نمی باشند.
بسیاری ازبیماران همچنین به فیزیوتراپی ، کاردرمانی، گفتاردرمانی ومشاوره روانپزشکی نیاز دارند.
- فیزیوتراپی:عد از یک حمله حاد ام اس از فیزیوتراپی برای به دست آوردن عملکرد اولیه عضلات استفاده می شود. انجام بعضی تمرینات ورزشی و استفاده از تحریکات الکتریکی برای افزایش قدرت و توانایی حرکات در این موارد توصیه می گردد.
- کاردرمانی: در کاردرمانی به بیمار کمک می شود که مشکلات موجود در انجام کارهای روزمره اش را به نحو مناسبی اصلاح نماید. به عنوان مثال به بیمار توصیه می شود که از وسایل خاصی مثل وسیله گرفتن مداد، شانه یا برس های مخصوص استفاده نماید. همچنین گاهی اوقات درمانگر به خانواده بیمار توصیه می کند که با ایجاد تغییراتی در خانه یامحل کار بیمار به وی کمک کنند تا راحت تر زندگی کند.
بسیاری از بیماران مبتلا به ام اس که دچار سرگیجه و یاضعف هستند نیاز به استفاده از توالتهای مخصوص، میله های مخصوص گرفتن و ریل های محافظ در حمام دارند.
-گفتار درمانی: بسیاری از بیماران مبتلا به ام اس نیاز به گفتار درمانی دارند زیرا اختلال در صحبت کردن طبیعی آنها باعث می شود که کلماتی که بکار می بردند نامفهوم بوده و یا اینکه فاصله بین کلمات طولانی شده و بریده بریده حرف بزنند.
متخصصین گفتار درمانی مشکل خاص هر بیمار را ارزیابی نموده و به او کمک می نمایند تا یاد بگیرند طوری حرف بزند که فهمیدن آن راحت تر باشد. همچنین برخی از تمرینات گفتاردرماین برای بیمارانی که مشکل بلع دارند نیز سودمند است.
- مشاوره روانپزشکی: اشکال درکنار آمدن بابیماریهایی مثل ام اس منجر به بروزافسردگی و سایر اختلالات روانی می شود. بنابراین بیمارنیاز به مشاوره باروانپزشک و درصورت لزوم استفاده از دارو برای رفع این مشکلات خواهد داشت .
زندگی با ام اس:
به غیراز احتمال از دست دادن شغل بخاطر محدودیتهای حرکتی که دراین بیماری وجود دارد، بیماران مبتلا به ام اس مجبورهستند که تغییرات زیادی رادرنحوه زندگی خودایجاد کنند. بسیاری از افرادوقتی تشخیص داده شده که مبتلا به ام اس هستند، دست ازفعالیتهای روزمره و طبیعی خودبرمی دارند درحالیکه متخصصین معتقدند که ایجاد روحیه مثبت، انجام فعالیتهای ورزشی منظم درهوای خنک و تقویت ارتباطات شخصی بیمار باافرادخانواده و دوستانش میتوانند عوامل مهمی درکنارآمدن با بیماری و سبب ایجاد وضعیت بهتر در زندگی بیمار باشند.

ام اس و حاملگی:
یک کارشناس ارشد داخلی جراحی پرستاری با بیان اینکه ام اس تاثیر سوء بر زایمان زودرس یا سقط جنین ندارد، اظهارداشت: این بیماری برحسب فرم آن پس از دوران بارداری تشدید یا پیشرفت می کند.
فاطمه نظری افزود: اینکه گفته می شود علت ام اس یک ویروس است هنوز در حد یک فرضیه است. بر این اساس بر اثر ورود یا بروز عفونت ویروسی سیستم ایمنی

بدن آن را به عنوان عامل غیرخودی(آنتی ژن) می شناسد و علیه آن آنتی بادی تولید و به میلیین (غشای سلول عصبی) آسیب وارد می کند.

وی گفت: ام اس بیماری مزمن التهابی سیستم اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) و یک بیماری خودایمنی (اتوایمیون) است که بدن براثر نقص سیستم ایمنی علیه ماده سفید میلیین آنتی بادی و در نتیجه پلاکهایی را تولید می کند.

نظری ادامه داد: پلاکهای ایجاد شده اختلالاتی در مسی پالسهای عصبی ایجاد می کند که به صورت علایم و نشانه های بیماری تظاهر می کند این علایم بسته به محل درگیر متفاوت است.

وی با بیان اینکه شایعترین محلهای درگیر در ام اس راهها و کیسمای بینایی، اطراف بطن های مغزی و جسم پینه ای (کورپوس کالوزوم) است، گفت: راههای نخاعی و مخچه ای از دیگر مسیرهای گرفتار است.
این عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری مامایی، استرسهای روحی روانی و حتی هیجانات مثبت را از عوامل عودکننده ام اس عنوان کرد و افزود: عفونتها، جراحی، آپاندیسیت و زایمان از عواملی است که باعث عود این بیماری می شود.

بارداري و زايمان در MS:
دکتر رعنا باقري فرد
نتايج دو بررسي اطلاعات با ارزشي در مورد تأثير متقابل بارداري و MS به دست داده است.
اسکلروزمولتيپل (MS) ترجيحاً خانمها را در سنين باروري گرفتار ميکند.
در مورد تأثير بارداري بر فعاليت اين بيماري و به عکس، آثار MS برپيامدهاي بارداري مدارک پراکنده بوده و توافق اندکي وجود دارد. اما نتايج دو بررسي جديد اطلاعات مهمي در مورد اين مسأله به دست داده است.
طي يک بررسي سطح مقطعي، D’hooge وهمکاران به صورت گذشته نگر آثار زايمان را بر پيشرفت ناتواني در 330 خانم مبتلا به MS (متوسط پيگيري پس ازتشخيص 18 سال) مورد بررسي قرار دادند که به صورت دورهيي ارزيابيهايمعمولي پي شناسيک مي شدند.
بيماران در 4 دسته طبقهبندي شدند:

· بدون فرزند
· تولد کودک قبل از شروع MS
· تولد کودک پس از آغاز MS
· تولد کودک پيش از شروع MS و پس از آن
پيامد اوليه عبارت بود اززمان شروع بيماري تا امتياز6 مقياس وضعيت ناتواني گسترش يافته (EDSS).
خانمهايي که پس از شروع MS به امتياز6 مقياس EDSS رسيده بودند طولانيتر از خانمهايي بودند که سير بيماري در آنها کوتاهتر بود (متوسط زمان پيشرفت 22 تا 23 در برابر13تا 15سال). اما، جوانتر بودن در شروع بيماري تاحدي مسوول اين همراهي بود.
از سال 2003 تا 2006،تعداد 10.000 مورد بستري مامايي خانمهايي که دچار MS بودند اتفاقافتاده است که از اين تعداد، 7697 مورد زايمان داشتهاند.
به طور متوسط، خانمهاي دچار MS، سالمندترازخانمهاي سه گروه ديگر بودهاند.
در آناليز تطبيق داده شده از نظر نژاد و سن مادر مشاهده شد که احتمال زايمان با سزارين درخانمهاي مبتلا به MS بالاتر و ميزان محدوديت رشد درون رحمي (IUGR) نسبت به خانمهاي سالم 70% بالاتر است (که هردومورد ازنظر آماري قابل توجه است) ولي نرخ نابسامانيهاي هيپرتانسيو بارداري و پارگي زودرس غشاها مشابه بود.
با وجودي که اين دو بررسي گذشته نگر است ولي يافتهها اطمينان بخش واميدوار کننده ميباشد.
اولين گزارش ازمشاهدات قبلي مبني بر تأخير پيشرفت ناتواني در MS با بارداري حمايت ميکند.
نتايج پژوهش اخير حاکي از وجود تأثير متقابل پيچيده ميان هورمون استريول بارداري و کاهش فعاليت پيش التهابي است که با تعداد ضايعات فعال در MRI،عودها وبهبود توان ميلينسازي مجدد اکسونها اندازهگيري ميشود.

(Neurology 1999;52:1230)
با وجودي که مکانيسم اين آثار به خوبي مشخص نشده است ولي يافتههاي حاضر را ميتوان به مدارک موجود افزود وبه تسکين ترسي کمک کرد که درمورد تشديد پيشرفت بيماري در اثر بارداري وجود دارد. تفسير يافتههاي افزايش بيش از حد احتمال انجام زايمان با سزارين و IUGR در بيماران مبتلا به MS بدون اطلاع از پيامدهاي زايمان دشوار است.
طي بررسيهاي پيشين گزارش شد که فقط 3 تا 4% کاهش وزن تولد وجود داشته و پيامدهاي سلامتي ناگوار قابل تشخيصي در نوزاد خانمهاي مبتلا به MS ديده نشده است.
به نظر نميرسد آثار پايدار MS برپيامدهاي بارداري به صورتي ناگوار بر سلامت کودک تأثير داشته و يا به طور مستقيم بر سلامت مادر اثر بگذارد.
افزون براين، تاکنون در سورويلانس پس از عرضه در بازار ناتالي زوماب (Tysalori) در اوايل بارداري، که البته دراين بررسيها به طور گسترده مورد بررسي نبوده است، هيچ نوع ناهنجاري جنيني گزارش نشده است.
اما، معمولاً توصيه ميشود که پيش ازتلاش براي باردار شدن تمامي داروهاي تعديل کنندهي ايمني و ايمونوساپرسيو MS قطع شود.
بيماري هر بيمار وپويايي خانواده منحصر به فرد است اما اکنون طبيب درمشاوره و حمايت از بيماران مبتلا به MS که مايل به بچهدار شدن هستند ميتواند مطمئنتر عمل کند. Kelly و همکاران ازاطلاعات حاصل از بزرگترين دادههاي اوليهي بيماران بستري درآمريکا براي ارزيابي پيامدهاي مامايي خانمهاي مبتلا به MS، صرع يا ديابت مليتوس بارداري وشاهدان سالم استفاده کردهاند.