#جنگ#نرم

[○°łåmýå°○]

اشارات - بهار سال 1390 ، شماره 142 - تهدیدهای نرم علیه جمهوری اسلامی ایران؛ اهداف، ابعاد و راه های مقابله با آن
کلمات کلیدی ماشینی : تهدید نرم، اسلام، جمهوری اسلامی ایران، جمهوری اسلامی، رسانه، ایران، انقلاب اسلامی، انقلاب، اسلامی،
پیش گفتار
دیرباز، هرگاه قدرتی قصد سرنگونی حکومتی را داشت، اگر توان نظامی و قدرت لشکرکشی نداشت یا جنگ را امکان پذیر نمی دید، می کوشید با روش های گوناگونی غیر از تهاجم نظامی به هدف خود برسد. امروزه نیز به دلیل پیشرفت های شگرف دانش بشری، به وجود آ مدن نسل جدیدی از رسانه ها، رشد چشمگیر تکنولوژی، گسترش جوامع آزادی خواه و نیز افزایش قدرت دولت ها در مقابله با تهاجم نظامی دشمن، رویکرد حکومت های استعماری جهان به تهدیدات نرم و جنگ نرم، بیش از پیش شده است.

دشمنان انقلاب اسلامی به ویژه امریکا نیز تهدیدات نرم علیه ایران را راهبردی امنیتی معرفی کرده اند. نمونه ای از این تهدیدات در حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری بر همگان آشکار شد. آگاهی از وجود چنین تهدیدی و نیز آشنایی با شیوه های به کار گرفته شده و نیز شناسایی اهداف دشمن در تهدید نرم، سبب افزایش بصیرت سیاسی در همگان می شود و آنان را با راه های مقابله با آن آشنا می سازد.

1. ضرورت دشمن شناسی از دیدگاه قرآن
دشمن شناسی، از دیدگاه اسلام اهمیت بسیاری دارد، چنان که واژه «عدو» به معنای دشمن و مشتقات آن بارها در قرآن کریم آمده و به صورت های گوناگون در آیات متعدد به کار رفته است.

قرآن کریم در آیات مختلفی، دشمنان مسلمانان و فعالیت های آنان علیه مسلمانان را شناسانده است.

الف) دشمنان درونی
خطر دشمن درونی از دشمن بیرونی بیشتر است؛ چرا که انسان هرگاه دشمن را رو در روی خود ببیند، بی شک، از خود دفاع می کند، ولی از آنجا که دشمن درونی پنهان است، انسان از او غافل می شود. از این رو، دشمن درونی ضربه ها و آسیب های جدی تر و شدیدتری وارد می کند. از جمله مهم ترین دشمنان درونی انسان، نفس اماره و شیطان است که در آیاتی به آن اشاره شده است.

نفس اماره
وَ ما أُبَرِّی نَفْسی إِنّ النّفْسَ َلأَمّارَةٌ بِالسّوءِ إِلاّ ما رَحِمَ رَبّی. (یوسف: 53)

و من نفس خود را تبرئه نمی کنم؛ چرا که نفس بی شک، به بدی امر می کند، مگر کسی را که خدا رحم کند.

شیطان
إِنّ الشّیطانَ کانَ لِْلإِنْسانِ عَدُوّا مُبینًا. (اسراء: 53)

زیرا شیطان همواره برای انسان دشمنی آشکار است.

ب) دشمنان بیرونی
از جمله مهم ترین دشمنان بیرونی مسلمانان کافران و منافقان هستند:

کافران
یا أَیهَا الّذینَ آمَنُوا لاتَتّخِذُوا عَدُوّی وَ عَدُوّکمْ أَوْلِیاءَ تُلْقُونَ إِلَیهِمْ بِالْمَوَدّةِ وَ قَدْ کفَرُوا بِما جاءَکمْ مِنَ الْحَقّ یخْرِجُونَ الرّسُولَ.... (ممتحنه: 1-2)

ای کسانی که ایمان آورده اید! دشمن من و دشمن خودتان را به دوستی مگیرید [، چنان که] که با آنها اظهار دوستی کنید و حال آنکه بی شک، به آن حقیقت که برای شما آمده است، کافرند [و] پیامبر [خدا] و شما را [از مکه] بیرون می کنند.

منافقان
وَ إِذا رَأَیتَهُمْ تُعْجِبُک أَجْسامُهُمْ وَ إِنْ یقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ کأَنّهُمْ خُشُبٌ مُسَنّدَةٌ یحْسَبُونَ کلّ صَیحَةٍ عَلَیهِمْ هُمُ الْعَدُوّ فَاحْذَرْهُمْ قاتَلَهُمُ اللّهُ أَنّی یؤْفَکونَ. (منافقون: 4)

و چون آنان را ببینی، هیکل هایشان تو را به تعجب وا می دارد و چون سخن گویند، به گفتارشان گوش فرا می دهی، گویی آنان شمعک هایی پشت بر دیوارند (که پوک شده و درخور اعتماد نیستند). هر فریادی را به زبان خویش می پندارند. خودشان دشمنند. از آنان بپرهیز! خدا بکشدشان! تا کجا [از حقیقت] انحراف یافته اند.

مرجفان1 و مجرمان
لَئِنْ لَمْ ینْتَهِ الْمُنافِقُونَ وَ الّذینَ فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فِی الْمَدینَةِ لَنُغْرِینّک بِهِمْ ثُمّ لا یجاوِرُونَک فیها إِلاّ قَلیلاً. (احزاب: 60)

اگر منافقان و کسانی که در دل هایشان مرضی هست و شایعه افکنان در مدینه، [از کارشان] بازنایستند، تو را سخت بر آنان مسلط می کنیم تا جز [مدتی] اندک در همسایگی تو نپایند.

1. مرجف: شایعه پراکنی و ایجادکننده رعب و وحشت.

2. شناخت شناسی تهدید نرم
الف) مفهوم تردید نرم
واژه تهدید نرم، از جمله واژگانی است که در سال های اخیر کاربرد یافته است. برای بیان مفهوم این واژه، نخست باید تاریخچه تهدید را مرور کنیم.

تهدید با ویژگی ها و ابعاد و حدودش، در گذر زمان، تحولات قابل توجهی داشته است. در زمان های گذشته بیشترین شکل تهدید، از نوع تهدید سخت بود. به این معنا که کشور تهدیدکننده به تعرض به کشور دیگر و از بین بردن تمامیت ارضی آن و نیز از بین بردن زیرساخت های نظامی و اقتصادی آن کشور اقدام می کرد. ابزار این نوع تهدید، همان ابزار نظامی خشونت آمیز بود.

در گذر زمان، جنس این تهدید سخت بر اثر عوامل و دلایل گوناگون به تدریج دگرگون شد و جای ابزارهای خشونت آمیز را ابزارهای غیرنظامی و غیرخشونت آمیز گرفت، به گونه ای که تهدیدهای فرهنگی با چهره های پنهان و با بهره گیری از رو ش های پیچیده تا جایی پیش رفت که امروزه امکان لشکرکشی و کشورگشایی را امکان پذیر کرده است.1

به عبارت دیگر در تهدید نرم، کشور مهاجم می کوشد بدون استفاده از ابزارهای خشن، اعمال قدرت کند و مدیریت افکار عمومی کشور مورد تهاجم را در راه نیل به اهداف خود بر عهده گیرد.

امروزه حتی قدرت های بزرگ نیز با داشتن لشکرها و تجهیزات نظامی پیشرفته، برای متحمل نشدن هزینه ها و پی آمدهای تهدید سخت یا همان تهاجم نظامی، جز در مواردی ویژه و استثنایی، از اعمال قدرت نرم برای سرنگونی کشور مورد تهاجم استفاده می کنند.

در نگاهی کلی می توان تهدید نرم را چنین تعریف کرد:

تهدید نرم، مجموعه اقداماتی است که باعث دگرگونی هویت فرهنگی و الگوهای رفتاری مورد قبول یک نظام سیاسی شود. تهدید نرم، نوعی سلطه در ابعاد سه گانه حکومت، اقتصاد و فرهنگ است که از طریق استحاله الگوهای رفتاری در این حوزه ها، ایجاد شده است و نمادها و الگوهای نظام سلطه جایگزین آنها می گردد.2

1. تهدید نرم و راهبردهای مقابله، صص 97 و 98.

2. حسین عبدی، جنگ نرم، ص 27.

ب) ویژگی های تهدید نرم
ـ در تهدید نرم، کشور مهاجم بدون لشکرکشی فیزیکی، اراده خود را بر ملتی تحمیل می کند.

ـ روش های به کار گرفته شده در تهدید نرم، روش های نرم افزاری است.

ـ تغییرات حاصل از تهدید نرم نیز درونی، آرام، ذهنی و تدریجی است.

ـ تهدید نرم، همراه با آرامش از راه رسانه ها، احزاب، تشکل های صنعتی و با به کار گیری شیوه القا و اقناع صورت می گیرد.

تهدید نرم اعتباری است؛ یعنی ممکن است پدیده ای زمانی تهدید به شمار آید، ولی زمانی دیگر، عنصر معمولی جامعه باشد.1

ـ تهدید نرم دو پیکارگاه دارد؛ یکی قلب و دیگری مغز. تصرف قلب ها و ذهن ها هدف منازعات نرم است.

ـ در تهدید نرم، عامل تهدید به دنبال فراهم کردن الگوهای اقناعی است و می کوشد مخاطب را به گونه ای تحت تأثیر قرار دهد که اولویت های خود را مطابق خواسته های عامل تهدید فهم و درک کند.2

ـ تهدید نرم همراه با نمادسازی است. این امر با بهره گیری از نمادهای تاریخی یا مذهبی صورت می گیرد.

ـ تهدید نرم، پایدار و با دوام است و اگر دشمن موفق به تصرف افکار و دل ها شود، به راحتی نمی توان آن را بازپس گرفت.

تهدید نرم، تردید آفرین است. با ایجاد تردید و ناامیدی شروع می شود و به تردید در باورها و عقاید سیاسی می انجامد.

ـ تهدید نرم، پر تحرک و جاذبه دار است و افراد، خواسته یا ناخواسته به استخدام کارگزاران اصلی جنگ نرم درمی آیند.3