ساز هاي چيني

[mohammadreza...]

آشنایی با ساز چینی ژوآب

ژواپ نوعی ساز زهی است که با نوک انگشت و یا مضراب نواخته می‌شود و بیش از 500 سال قدمت دارد

نواختن این ساز در کشور چین رواج دارد اما مورد علاقه مردم ملیت‌های اویغور، تاجیک و ازبک نیز هست.

در نتیجه تبادلات گسترده اقتصادی و فرهنگی ملیت‌های سین جیان و نواحی داخلی، اویغورها بر اساس آلات موسیقی موجود ملی خود انواع سازهای جدیدی خلق کردند و ژواپ یکی از این سازهاست که تاکنون رایج بوده است.

جنس این ساز از چوب است و شکل ظاهری آن بسیار غیر عادی است. بخش بالائی آن را بدنه باریک ساز با سر پیچیده تشکیل می‌دهد و در بخش پائینی آن یک جعبه تقویت کننده صدا به شکل نیم گوی قرار دارد.

ژواب انواع گوناگونی دارد ازقبیل: ژواب 3 تار، ژواب 9 تار و غیره. معمولا با تار اول ریتم‌ها نواخته می‌شود و بقیه سیم‌ها، سیم‌های تقویت کننده صدا هستند.

ژواب با کیفیت صوت رسا، روشن و خاص و قدرت عظیم بیان و تظاهر معمولا درتکنوازی، گروه نوازی و یا همراهی ترانه شرکت کاربرد دارد.

نوازنده ژواب در موقع اجرا چه نشسته و چه ایستاده، باید بدن خود را راست نگهدارد و ساز را جلو سینه خود گذاشته جعبه ساز را در وسط بازوی راست قرار داده و بلا فاصله دست چپ بین انگشت‌های شصت و نشانه، تیرساز را گرفته با انگشت‌ها روی سیم فشار دهد و صوت را انتخاب کند.

ژواب از نظر ظاهر و جنس انواع گوناگونی دارد و با اینکه مردم ملیت‌های اویغور، تاجیک و ازبک همه در منطقه خود مختار سین جیان اویغور زندکی می‌کنند ولی ساز ژواب در میان مردم هر ملیت شکل و حتی اسم خاص آن منطقه را دارد.

انواع ژواب در بین مردم ملیت اویغور به ژواب کاشغر، ژواب نوع جدید، ژواب دولان و ژواب چوپان تقسیم بندی می‌شود و هر نوع خصوصیات خود را دارد.

آشنایی با لیو چین، نوعی ساز چینی

لیو چین نوعی ساز زهی است که در زمره ساز.های پی با می.باشد و ازچوب درخت بید مجنون ساخته و شکل آن نیز شبیه برگ بید است.

این ساز همچنین لیو یه چین؛ یعنی ساز برگ بید هم گفته می.شود و ملقب به «پی با»ی بومی است.
لیو چین مدت طولانی در میان مردم استان.های شاندونگ، آن خویی و جیانگ سو کشور چین، برای همراهی در اپراهای محلی مورد استفاده قرار می.گرفته است.

ساز لیو چین از لحاظ شکل ظاهری، ساخت و طرز نوازندگی با «پی با» فرق ندارد. تنها تفاوت آن این است که درموقع نوازندگی از مضراب استفاده می.شود.

نوازنده باید راست بنشیند، سازرا جلو سینه خود نگهدارد و با دست چپ این ساز را گرفته و انگشت.هایش را بر زه فشار دهد و مضراب را وسط انگشت.های بزرگ و نشان دست راست بگیرد و به ساززنی بپردازد.

اواخر سال 1958وان حوی ژان نوازنده مشهور سازهای ملی چین با همکاری استادان کارخانه آلات موسیقی، موفق به تحقیق و ساخت نسل اول لیو چین تیپ جدید یعنی لیو چین سه تار شد.

پرده بندی یا دستان بندی آن از 7 تا به 24 افزایش یافت و کیفیت صوت نیز روشن.تر و صاف.تر شد. به دنبال آن، در سال.های دهه 70 میلادی نسل دوم لیوچین جدید یعنی لیوچین چهار تار صدای زیر ابداع شد.

تغییر عمده در ساز مزبور استفاده از ساقه بامبو به جای ساقه گیاه و استفاده از سیم فولادی به جای سیم الیاف ابریشمی بود که با این تغییر کارکردهای لیو چین از هر حیث به مراتب بهتر شد.

بعد از این تغییرات، ساز لیو چین که به مدت بیش از 200سال به عنوان ساز همراه کاربرد داشت، خود را به عنوان ساز تکنوازی معرفی کرد.

امروزه لیو چین در نمایش.های موسیقایی چین کاربردهای فراوانی دارد. در ارکستر ملی، نوازنگان با لیو چین که ازگروه آلات موسیقی سیمی صدای زیر و دارای تاثیر ویژه صوتی است، ریتم.های اصلی بخش صدای زیر را اجرامی.کنند و گاهی هم قطعات پر زوق و برق آهنگ را که نوازندگان بامهارت از پس آن بر.می.آیند، می.نوازند.

همچنین لیو چین تاثیرات صوتی کاندولین (نوعی ساز غربی) را دارد و در هماهنگی با ارکستر سمفونیک خیلی توجه مخاطبان را جلب می.کند.

آشنایی با ساز چینی سیون

سیون از جمله آلات موسیقی بادی کشور چین است که حدود 7 هزار سال قدمت دارد. این ساز در تاریخ موسیقی چین عمدتا در موسیقی دربار سلسله‌ها کاربرد داشته است

در موسیقی دربار چین 2 نوع سیون رواج داشت و اغلب با یک ساز بادی بامبوئی به نام تسی یکجا نواخته می‌شود.

ظاهر این ساز در واقع از نوعی وسیله شکاری تقلید شده است. در قدیم مردم با پرتاب توپ گلی و یا سنگی که یک طرف آن به طناب وصل شده بود، به شکار پرندگا ن و حیوانان می‌پرداختند.

چون این توپ‌ها توخالی بودند، هنگام پرتاب به دلیل وزش باد صدایی از آن به گوش می‌رسید. بعدها مردم برای تفریح در سوراخ‌های این توپ‌ها فوت می‌کردند و رفته رفته این وسیله شکار به آلت موسیقی تبدیل شد.

سیون در ابتدا از سنگ و یا استخوان و بعدها با سفال ساخته می‌شد و ظاهری بیضی شکل، گرد و ماهی شکل داشت.

بالای این ساز یک دهانه بادی وجود دارد و ته آن مسطح است، در دو طرف آن سوراخ‌های صوتی تعبیه شده است.

در قدیم سیون فقط یک سوراخ داشت و به تدریج با چند سوراخ نیز ساخته شد. در اواخر قرن سوم قبل از میلاد نیز سیون 6 سوراخی بوجود آمد.

سیون اصلاح شده از نظر حجم صوت و دانگ صدا از سیون قدیمی خیلی یهتر است.

این ساز در تک نوازی، گروه نوازی و همراهی موسیقی کاربرد دارد. سیون سفالین با 9 سوراخ نشانه تجدید حیات سیون قدیمی چین است.

ساز با نقشه سر اسب

ساز با سر اسب از آلات موسیقی زهی ملیت مغول است. تاریخ آن ساز دیرینه است و در اوائل قرن ۱۳ این ساز در بین مردم مغول رواج گسترده پیدا کرد و در نواحی مختلف اسم، شکل، کیفیت صوت و طرز نوازندگی آن متنوع بود .ساز با نقشه سر اسب ،یک وسیله تقویت کننده صدا به شکل ذوزنقه دارد وروی بدنه ساز سر اسب حکاکی می‌شود. این سرمنشا اسم این ساز می‌باشد. زه آن از چند ده دم موی اسب تهیه می‌شود و دو انتهای آن با سیم الیاف ابریشمی بسته می‌گردد. هنگام اصطکاک بین کمان دم موی اسب با زه دم موی اسب صوت بسیار شنیدنی ،شیرین و کلفتی ایجاد می‌شود که ازدیگر سازهای سیمی چینی و خارجی متمایز است. ساز با نقشه سر اسب (ما تو چین) در ابتدا به علت ضعف حجم صوت فقط برای اجرا در چادرهای مغولی یا اطاق مناسب بود و بعد از اصلاح ،دامنه صوت توسعه یافته وبه دلیل استفاده از زه نیلونی بجای زه دم اسب، حجم صوت زیادتر شده و کوک آن چهار درجه بالا رفته است. ساز "ما تو چین " اصلاح شده هم کیفیت صوت قبلی خود را حفظ کرده و هم شفافیت و وضوح بیشتری یافته است و کاملا برای نوازندگی روی صحنه و بیرون از سالن مناسب می‌باشد و یکی از سازهای تک نوازی عمده موسیقی ملت مغول است. در ضمن سازندگان آلات موسیقی همچنین موفق به تحقیق و تهیه "مانوچین "بزرگ و متوسط شده‌اند. شیوه نواختن این دو ساز جدید با شیوه اجرای ویولن سل و ویلون با صدای بم یکسان است .این مجموعه "ماتو چین‌ها" ارکستر ملی چین را تکمیل کرده است. با این حال، سازهای جدید "ما تو چین " از نظر تزئین کماکان خصوصیات ملی مغول را حفظ نموده است. روی بدنه ساز نقش و نقار ملی ظریف وبی پیرایه و ساده ترسیم می‌شود و ظاهرا یک شی بسیار زیبا در میان هنرهای دستی را نمایندگی می‌کند.