ستاره نوتروني تاييد كننده مدل‌هاي تئوريك!

[∆ MeRzaD ∆]

گروهي از دانشمندان "ام. آي. تي" براي اولين بار به صورت تجربي نشان دادند پلاسمايي كه از يك ستاره همسايه به سطح يك ستاره نوتروني برخورد مي‌كند، مي‌تواند انفجارات گرمايي هسته‌اي توليد كند


ستارگان نوتروني يا تپ اخترها (پالسارها) به طور مداوم ماده را از فضاي پيرامون خود مي‌مكنند و منجر به واكنش‌هاي بسيار خش گرمايي هسته‌اي مي‌شوند كه دانشمندان تاكنون تنها محاسبات تئوريك اين انفجارات را انجام داده بودند.

اكنون گروهي از دانشمندان موسسه تكنولوژي ماساچوست با رصد يك پالسار در خوشه كروي "ترزان 5" براي اولين بار توانستند اعتبار مدل‌هاي تئوريكي را كه براي اين پديده‌هاي خشن به كار مي‌روند تائيد كنند.

پالسار باقيمانده يك ابرنواختر است. فيزيكدانان نجوم از اين ستارگان نوتروني براي مطالعه رفتار ماده فوق چگال استفاده مي‌كنند.

"فوق چگال" حالتي از ماده است كه به فرض اگر خورشيد ما به صورت كره‌اي به قطر چند كيلومتر فشرده شود به وجود مي‌آيد.

مدل‌هاي تئوريك پيش بيني مي‌كنند كه در ستارگان نوتروني در جريان پديده‌اي با عنوان "فرايند بهم پيوستگي"، پلاسماي ستارگان همسايه جدا مي‌شود و با خشونت بسيار بالايي روي سطح پالسار فرود مي‌آيد و واكنش‌هاي گذاخت هسته همراه با انفجارات شديد را رقم مي‌زند. در فاز آزادسازي انرژي پالسارها مي‌توان مقادير بالايي پرتوهاي ايكس را از زمين ثبت كرد.

تيم "ام. آي. تي" به منظور دستيابي به نتايجي درباره تائيد اين تئوري، دوره‌هاي اوج پرتوهاي ايكس يك منظومه دوتايي از ستارگان را در مركز راه شيري كه بخشي از خوشه كروي ترزان 5 را مي‌سازند اندازه گيري كردند. اين پالس‌ها را تلسكوپ مدارگرد RXTE جمع آوري كرده بود.

سپس براساس الگوهاي مختلف ثبت شده توانستند نشان دهند كه شدت و كاهش پالس‌هاي پرتوهاي ايكس حاصل تغييراتي است كه در جريان پلاسمايي رخ مي‌دهد.

نتايح اين بررسي‌ها حاكي از آن است كه درمدت چرخش پالسار، اصطكاك ممكن ميان لايه‌هاي مختلف مي‌تواند روي ميزان اثربخشي گداخت هسته‌اي اثر بگذارد.

ستاره نوتروني واقع در ترزان 5 در هر ثانيه 11 دور مي‌زند كه اين به طور مطلوبي با مدل تئوريكي كه تاكنون دانشمندان براي ايجاد يك فرايند گرمايي هسته‌اي ارائه كرده بودند سازگار است.