☑✑ ڪتابـפֿــآنـہ☣

[L²evi]

 تایپڪـ معر؋ـے ڪتــآبهــآ

..............................................................

معرفی کتاب : مدرن یا امروزی شدن فرهنگ ایران دکتر فاضلی
دکتر نعمت ­الله فاضلی، انسان­شناس و دانش ­آموخته ­ی مدرسه ­ی مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن و دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی است. «مدرن یا امروزی شدن فرهنگ ایران» نام کتابی است که ایشان به ایران و فرهنگ ایرانیان هدیه کرده ­اند. ساختار کتاب از یک مقدمه ­ی مختصر و علمی و دو بخش اصلی به صورت زیر تشکیل شده است:
 بخش اول: ابداع مجدد یا امروزی شدن سنت­ها
         فصل اول: امروزی شدن خانه
         فصل دوم: امروزی شدن روستا
         فصل سوم: امروزی شدن مسجد
         فصل چهارم: امروزی شدن باورهای عامیانه
         فصل پنجم: امروزی شدن نوروز
بخش دوم: رسانه ­ای و فنّاورانه شدن فرهنگ ایران
         فصل اول: امروزی شدن فرهنگ ایران از راه دیجیتال
         فصل دوم: امروزی شدن از راه فنّاوری
         فصل سوم: امروزی شدن آموزش و پرورش
         فصل چهارم: رسانه­ ای شدن فوتبال در ایران

مقدمه ­ی نویسنده تصویری گویا و منسجم از چیستی مسئله و متن را پیش روی خواننده می­ گذارد. استاد فاضلی مدرنیته (تجددطلبی، نوگرایی، امروزی شدن، غربی شدن) را با توجه به زمینه­ی موضوع آن لحاظ کرده و هدف خود را تجویز نسخه برای مدرن شدن یا نشدن جامعه ایران نمی داند بلکه با ارائه ­ی تصویر و توضیحی مردم ­نگارانه لحظاتی از تحول ایران را در کانونی ­ترین دغدغه مولدان فرهنگی (مدرن شدن یا سنتی ماندن) کوشیده است تا به پرسش­های زیر پاسخ دهد:
-         مدرن یا امروزی بودن یعنی چه؟
-         امروزی شدن چگونه رخ می­دهد؟
-         چه نسبتی بین سنت و امروزی شدن وجود دارد؟
-         جامعه، فرهنگ و مردم ایران به چه میزان و در چه زمینه ­هایی امروزی شده یا در وضعیت گذار به سر می­برد؟
-         چرا در برخی زمینه­ ها فرآیندهای امروزی شدن با مقاومت بیشتری مواجه شده است؟
-         چه عواملی بر امروزی شدن یا نشدن جامعه ایران تأثیرگذار بوده است؟
-         ایران به طرف کدام آینده در حرکت است: آینده ­ی امروزی شده­تر یا سنتی تر؟ (ص 4 و 5)
فرضیه و اعتقاد استاد فاضلی آن است که ایران در مسیر مدرن شدن موفق بوده و طی یک سده ­ی اخیر نوعی مدرنیته­ بومی-ایرانی و البته نه در مرحله­ ی کمال و بلوغ شکل گرفته و توسعه یافته است. در تعریف ایشان، مدرنیته به منزله­ ی یک «فرآیند» و نه یک «محصول» دیده شده است. (ص 8) حال آنکه دیگر کشورهای مسلمان با وجود تلاشهای زیاد، دستاوردی اندک داشته و در مرحله ­ی ماقبل مدرن مانده­­ اند. (ر.ک: 8 و 9)
حاکمیت عقل، حاکمیت فرد، حاکمیت مردم، حاکمیت آزادی، حاکمیت سرمایه و نفی حاکمیت دین در نظام سیاسی عنصر اصلی مدرنیه­ی غربی را تشکیل می­دهند. بسیاری از محققان غربی تحقق حاکمیت مردم (دموکراسی) و آزادی (لیبرالیسم) را به منزله ­ی مهم­ترین پایه­ های مدرنیته، در تمام کشورهای غربی ناممکن می­دانند و بر این اساس نگارنده می­ کوشد تا از منظر انسان­شناسی پاسخی متفاوت به نظریه­ی «مدرنیته ­ی ناقص» در ایران بیان کند. (ر.ک: ص 10 و 11)
«تفاوت این دیدگاه با دیگر تئوری­های مدرنیته در دو نکته ­ی اساسی نهفته است:
نخست آنکه در تئوری-های جامعه ­شناختی و فلسفی، مدرن بودن مستلزم نفی انکار سنت است. ... در حالی که رویکرد انسان­شناختی مدرنیته بومی به جای تقابل و تضاد، تعامل و همبستگی درونی میان این دو را مبنای دست­یابی به مدرن شدن می­شناسد ... .
تفاوت دوم به تلقی مدرنیته به منزله امری مختلف و متکثر در نگاه انسان­شناختی مواجه هستیم. ... در انسان­شناسی گفته می­شود که در واقعیت تجربی جهان، ما با «مدرنیته­ ها» مواجه هستیم نه یک الگوی جهانی و فراگیر از آن.» (ص 12 و 13)
نثر کتاب بسیار روان و شواهد فراوانی که در فرآیند مدرن شدن ایران از آن استفاده شده اثر حاضر را خواندنی و درس ­آموز کرده است.
مهربان خدای دانا امثال ایشان را زیاد کناد!
مشخصات کتابشناختی:
-         فاضلی، نعمت ­الله، مدرن یا امروزی شدن فرهنگ ایران، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1387، 383 صفحه، 50000 ریال.
پیوندهای مفید درباره­ی کتاب یاد شده:
-         آشنایی با دکتر نعمت­الله فاضلی.
-         معرفی دیگری از همین کتاب از ایسکانیوز.
-         نقد کتاب مدرن یا امروزی شدن فرهنگ ایران.