دیدنی های طبیعی و تاریخی و فرهنگی استان اصفهان

[×ThundeRBolT×]

اصفهان يكي از شهرهاي مبنايي براي كشور ايران در طول تاريخ بوده و هست اين شهر از معدود مراكز باستانشناسي ارزشمند جهاني و بسياري از آثار باستاني آن در ليست آثار بشري به ثبت رسيده است اگر از تاريخ اين شهر سخن به ميان آيد سرگذشت آن تا اعماق اساطير و افسانه ها ريشه دارد تاريخ اين شهر از يك سو به سليمان و نوح متصل و از سوي ديگر پايگاه نهضت كاوه آهنگر بر عليه ضحاك خونخوار معرفي مي گردد.

 

 

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

دائره المعارف باستاني تاريخ اصفهان را از قرن سوم پيش از ميلاد مسيح ذكر كرده است ولي دكتر لطف الله هنرفر در مقدمه كتاب آشنايي با شهر تاريخي اصفهان نوشته است موجوديت تاريخي اين شهر به هزاره سوم قبل از ميلاد هم مي رسد .

در هر حال نام اصفهان در ابتدا انزان بوده و سپس به گابيان يا گي تبديل شده است در دوران عيلاميان شعبه اي از مادها به سوي اصفهان رهسپار شدند وبا توجه به اين كه اصفهان تحت تسلط عيلاميان قرار داشت از پيشرفت آنها جلوگيري به عمل آمد.

در اين دوران جاده تجارتي كه خليج فارس را به ناحيه اصفهان مربوط مي ساخت به اين شهر اهميت خاصي مي بخشيد ياقوت حموي اصفهان را سواران ناميده كه مشتق از واژه هاي اسپهان و سپاه است احتمالا وجه تسميه اين شهر به دليل وجود پادگان نظامي در آن بوده است .

اردشير بابكان بنيانگذار سلسله ساساني اصفهان را به تصرف خود درآورد اين شهر كه محل فرمانروايي يكي از هفت خاندان بزرگ بود با ظهور اسلام در زمان خليفه دوم به تصرف مسلمانان درآمد و پس از اين كه اصفهان اسلام را پذيرفت براي مدتي جي ناميده شد. در قرن چهارم هجري مرداويج بنيانگذار سلسله زياري اصفهان را ضميمه تصرفات خود كرد .

ركن الدوله ديلمي دو محله مسلمان نشين شهرستان و يهوديه را به همديگر ملحق نمود اصفهان در دوره آل بويه و سلجوقيان پايتخت بوده است .

در سال 1000 هجري قمري به دستور شاه عباس اول پايتخت صفويان از قزوين به اصفهان انتقال يافت. خيابانهاي وسيع و ميدانهاي بزرگ مساجد و كاخهاي سلطنتي بخشي از سيماي شهر اصفهان در اين دوران است. تحقيقات باستان شناسي و كاوشهاي علمي حاكي است يكي از نخستين نواحي مراكز تمدن و مسكن انسانهاي ماقبل تاريخ در اطراف كاشان قرار دارد .

 

جاذبه ها فرهنگی و طبیعی

 

ميدان امام (ميدان نقش جهان)

در محل اين ميدان (قبل از آن که شهر اصفهان به پايتختی صفويه انتخاب شود)، باغ وسيعی به نام نقش جهان وجود داشت. در دوره شاه عباس اول آن باغ را تا حدود امروزی آن وسعت دادند و در اطراف آن مشهورترين و عظيم ترين بناهای تاريخی اصفهان را که از آن روز شهره آفاق اند، مانند: مسجد جامع عباسی (مسجد امام)، مسجد شيخ لطف الله، عمارت عالی قاپو، و سردر قيصريه، را به وجود آوردند. اين ميدان يکی از بزرگ ترين ميدان های جهان و در دوره شاه عباس و جانشينان او محل بازی چوگان، رژه قشون، جشن و چراغانی و محل نمايش های مختلف بوده است. دو دروازه ی سنگی چوگان، از آن دوره، هنوز در شمال و جنوب ميدان از عظمت ديرين آن حکايت می کنند.

 

 

خانه طباطبائی ها کاشان:
قدمت عمارت طباطبايی براساس كتيبه موجود در شاه نشين اين عمارت، به سال 1298 هـ.ق برمی ‌گردد. اين عمارت دارای دو بخش مجزا و در اصل دو خانه مستقل است. 
مهم ‌ترين مجموعه فضايی اين عمارت، جبهه جنوبی با ارتفاعی بلندتر از ساير قسمت‌های بناست و قوسی نيم دايره بر فراز ايوان ميانه خود دارد كه بالاترين نقطه در خط آسمان كلب بنا را تشكيل می ‌دهد

خانه بروجردی های کاشان :
خانه بروجردی (در كوی سلطان ميراحمد)يكی از نمونه‌های تكامل يافته ساختمان‌های كاشان است كه شكل و حجم و پوشش آن نيز در ميان ساير خانه‌ها نمونه است. اين خانه را كه تقريبا يک قرن پيش حاج سيد جعفر نطنزی يكی از بازرگانان و ملاكين بزرگ كاشان برای سكونت خود بنا كرده است

خانه تهامی كاشان
فضاهای عمارت تهامی در دو طبقه واقع شده‌اند که سطح طبقه اول پايين ‌تر از سطح معبر عمومی مجاور خانه است و حياط اصلی به صورت گودال باغچه‌ای درآمده كه در هر چهار طرف آن فضاهای گوناگونی ساخته شده‌اند. 
مهم ‌ترين مجموعه فضايی خانه در جبهه جنوب خاوری آن واقع است. در وسط اين جبهه يک تالار پنج دری با دو فضای كوچک متصل به آن وجود دارد. تزيينات ظريف و پر كار گچ بری رنگی و آينه كاری زينت بخش سقف و ديوارهای تالاری است که در اين قسمت بنا قرار دارد. بادگيری بلند نيز در گوشه جنوبی اين جبهه و دو سرداب بزرگ در جبهه جنوب خاوری و شمال باختری اين عمارت قرار دارد و ورودی بنا نيز در جبهه جنوب خاوری با سر در و دو هشتی متصل به يكديگر واقع شده است

 

مجموعه خانه تاریخی عامری ها یکی از قدیمی ترین خانه های کاشان است که قدمت آن به دوران زندیه می رسد. البته وضعیت فعلی این بنا مربوط به دوران قاچار بوده که به وسیله سهام السلطنه عامری بازسازی گردیده است.

این مجموعه دارای هفت حیاط است که چهار حیاط به صورت بیرونی، اندرونی، مهمان خانه، حیط خدمه و سوارکاران نظامی مورد استفاده قرار می گرفته و در سه حیاط دیگر نیز بستگان نزدیک سهام السلطنه سکونت داشته اند. این خانه دارای حمام اختصاصی زنانه و مردانه جدا از هم می باشد

 

عمارت عالی قاپو
اين قصر که در عهد صفويه «دولتخانه مبارکه نقش جهان» و «قصر دولتخانه» نام داشت، نمونه منحصر به فردی از معماری کاخ های عهد صفوی است که در اوايل قرن يازدهم هجری، به امر شاه عباس اول، ساخته شده است. شاه صفوی، سفيران و شخصيت های عاليقدر را در اين کاخ به حضور می پذيرفت. بعد از او هم، جانشينان وی در همين کاخ و در ملحقات آن، مانند عمارت حوضخانه و تالار مرواريد، مهمانان خود را به حضور می پذيرفتند

 

كاخ چهل ستون اصفهان
چهل ستون از جمله بناهايی است که اصفهان ملقب به نصف جهان بخش مهمی از شهرت خود را مديون آن است. ساخت اين کاخ که ابتدا جهان نما نام داشته است در دوره شاه عباس اول و در وسط باغ چهل ستون (باغ جهان نما) كه بالغ بر 67000 متر مربع مساحت داشته آغاز و در دوره شاه عباس دوم به پايان رسيده است. طبق كتيبه داخل قصر سال 1057 هـ . ق به عنوان تاريخ بنای اين کاخ نقش بسته است و بعد از مدتی تغييراتی كلی در آن داده شد. در اين کاخ قسمت های ديدنی و جالب توجه زيادی از جمله، ‌ستون‌های عظيم، تالارهای هجده ستون، تالار آيينه، شيرهای سنگی چهار گوشه حوض مركزی تالار و ازاره‌ های مرمری منقش اطراف كه معرف صنعت حجاری دوره صفويه است،

کاخ هشت بهشت 
عمارت تاريخی هشت بهشت نمونه ‌ای از كاخ ‌های محل سكونت آخرين سلاطين دوره صفوی است كه در دوره شاه سليمان (1080 هـ . ق) بنا شده و در مسير خيابان تاريخی چهارباغ قرار دارد. امروزه تنها بخش کوچکی در حدود 5000 متر از باغ وسيع و زيبای هشت بهشت بر جای مانده اما قصر تاريخی آن هنوز اثری ارزنده و جالب توجه است. کاشی کاری های زيبايی که تصوير انواع پرندگان، درندگان و خزندگان بر آن ها نقش شده است از آثار قابل توجهی هستند که نماهای خارجی قصر را تزيين کرده آينه كاری اين كاخ شاهد ديگری بر زيبايی بنا بوده است

 

باغ فين كاشان 
باغ فين در 6 كيلومتری جنوب شهر كاشان و در كنار روستای فين(كوچک) قرار دارد و از با ارزش ‌ترين آثار تاريخی كاشان است. بنای بر جای مانده باغ، از دوران صفوی است كه بر روی بناهای دوره ديلمی ساخته شده و از لحاط باغ آرايی و آب رسانی دارای اهميت ويژه‌ای است. باغ فين از كاخ‌های صفوی بوده كه در زمان‌های بعد به ويژه زنديه و قاجاريه ، بناهايی به آن افزوده‌اند. بناهای اين باغ شامل سر درب ورودی و برج و باروی آن، شتر گلوی صفوی در ميانه باغ، شتر گلوی فتح علی شاهی و اتاق شاه نشين در جنوب خاوری باغ، موزه ‌در باختر باغ و حمام‌های كوچک و بزرگ و كتابخانه در خاور باغ مي شود

كاخ فرح آباد اصفهان
در دوره سلطنت شاه سلطان حسين مجموعه بناهای زيبايی كه شامل مدرسه چهارباغ و كاروان سرای مادر شاه و بازار شاهی (بازارچه بلند) و كاخ فرح آباد بوده، به آثار باشكوه دوره صفويه افزوده شد، كاروان سرای سه طبقه مادر شاه در جانب خاوری مدرسه سلطانی چهار باغ بنا شده و از نمونه‌های زيبای كاروان سراهای عهد صفويه است. سر در جنوبی اين کاروان سرا به سوی باغ فتح آباد و سر در شمالی آن در بازار شاهی باز می شده است. بازار شاهی كه امروزه آن را بازارچه بلند می ‌نامند در طول ضلع شمالی مدرسه چهار باغ و كاروان سرای مادر شاه از خيابان چهار باغ تا حد خاوری هشت بهشت امتداد می ‌يافته است

بازار اصفهان :مهمترين بازار اصفهان بازار قيصريه است كه ميدان امام را به ميدان عتيق (كهنه) و اصفهان عصر سلجوقي مربوط مي كند.اين بازار كه بازار سلطاني نيز ناميده مي شود در زمان صفويه يكي از باشكوهترين بازارهاي ايران و بزرگترين مركز داد و ستد بود كه انواع پارچه هاي گرانقيمت و اجناس مختلف در آن به فروش مي رسيد. بازار قيصريه در سال 1029 هجري قمري احداث گرديد و دروازه باشكوه و نفيس آن نيز قيصريه ناميده مي شد. يكي از سياحان خارجي آن را "... بزرگترين و مجلل ترين بازارهاي اصفهان ..." ناميده كه سقف آن گنبدي شكل است.

آرامگاه سهراب سپهری
سهراب سپهری شاعر، عارف مشرب و طبيعت گرای معاصر است که در سال 1307 ه.ش در کاشان متولد شد و در سال 1359 ه.ش دارفانی را وداع گفت و در روستای مشهد اردهال کاشان به خاک سپرده شد.

آرامگاه مجلسی
اين آرامگاه در گوشه شمال غربی مسجد جامع اصفهان واقع شده و مدفن چند تن از علمای بزرگ شيعه، از جمله آخوند ملا محمد تقی مجلسی و فرزندش آخوند ملا باقر مجلسی_ صاحب بحارالانوار- است

حمام باغ فين
در مجموعه باغ فين 2 حمام کوچک و بزرگ وجود دارد که هر يک دارای خزينه و حوض های متعدد آب هستند. حمام کوچک آن از حيث معماری چندان مهم نيست؛ اما حمام بزرگ آن با ستون های مرمری و سقف نقاشی شده، بسيار جالب توجه است. در حمام کوچک باغ فين واقعه قتل امير کبير (قهرمان مبارزه با استعمار در دوره قاجار) روی داده است و از اين حيث، ارزش و اعتبار تاريخی دارد

پل خواجو
پل خواجو يا «پل شاهی» که از اواخر دوره تيموری شالوده هايی داشته است، به امر شاه عباس دوم در سال 1060 هجری به صورت امروزی آن ساخته شد. اين پل در سال های نه چندان دور به نام های «پل شيراز» و «پل بابا رکن الدين» معروف بوده است.

 

پل الله وردی خان
اين پل که در نوع خود شاهکار بی نظيری از آثار دوره شاه عباس اول صفوی است، به هزينه و نظارت سردار معروف او «الله وردی خان» بنا شده است. اين پل به نام های «سی و سه چشمه»، «چهار باغ»، «جلفا» و بالاخره «زاينده رود» معروف است. تاريخ بنای اين پل را شيخ علی نقی کمره ای شاعر زمان شاه عباس در يک قطعه شعر به ماده تاريخ، سال 1005 هجری ذکر کرده است. اين سال مقارن ايامی است که خيابان چهار باغ نيز احداث شده است.
اين پل يکی از شاهکارهای معماری و پل سازی ايران محسوب می شود و از زيبايی و عظمت انحصاری برخوردار است.

 پل سعادت آباد (پل جويی)
اين پل که با عرض کم و طول 147 متر بر روی زاينده رود و در فاصله دو پل الله وردی خان و پل خواجو ساخته شده است، از بناهای دوره شاه عباس ثانی در سال 1065 هجری قمری است.
وجه تسميه اين پل به (جويی)، و در تلفظ عامه مردم به «جوبی»، که در قرن اخير متداول شده است، به مناسبت جوی کوچک ظريفی از سنگ پارسی بود که در عهد صفوی بر روی پل تعبيه شده است.

 

 کليسای وانک
اين کليسا، بزرگترين و زيباترين کليسای جلفای اصفهان است که از نظر تزئينات و نقاشی های فضای داخلی بسيار جالب توجه است و گردشگران زیادی را به خود اختصاص داده.

منارجنبان
اين بنا به صورت يک بقعه و دو مناره است که بر روی قبر «عمو عبدالله» از زاهدان و صُلَحای معروف قرن هشتم هجری بنا شده است. و سنگ قبر آن تاريخ سال 716 هجری قمری، مقارن اواخر سلطنت «اولجايتو» ايلخان مغول، را نشان می دهد.

مسجد جمعه يا جامع اصفهان
اين مسجد، در حقيقت مجموعه ای از ساختمان ها و آثار هنری دوره های بعد از اسلام تاريخ ايران است که يادگارهايی از پادشاهان، وزيران، اميران، بزرگان و بانوان خيّر ايرانی بعد از اسلام را دربردارد و بخشی از تحولات معماری دوره های اسلامی تاريخ ايران را، در مدت هزار سال، نشان می دهد

مسجد شيخ لطف الله
اين مسجد بی نظير شاهکار ديگری از هنر معماری و کاشی کاری قرن يازدهم هجری قمری است که به فرمان شاه عباس اول در مدت 18 سال ساخته شده است. ساخت سردر معرق آن در سال 1011 هجری قمری اتمام يافته، و ساختمان و تزئينات آن در سال 1028 قمری، به اتمام رسيده است

 

آتشدان سنگی
اين آتشدان سنگی به دوره هخامنشيان و ساسانيان مربوط است و در سميرم به دست آمده است. دو سر ستون سنگی آن به دوره ساسانی تعلق دارد و نقش خسرو پرويز بر روی آنها حک شده است: يکی از آنها سالم است و در موزه ايران باستان و ديگری که کمی شکستگی دارد، در کاخ چهل ستون اصفهان نگهداری می شود. اين دو سر ستون در حدود سال 1330 شمسی در اصفهان کشف شده است

باغ غدير: اين باغ در مشرق اصفهان قرار دارد و داراي فضايي وسيع و سالنهاي متعددي است. اين باغ مشجر داراي گل و چمن و حوض و فواره و تأسيسات ورزشي و سالن كتابخانه بوده و براي برگزاري نمايشگاههاي هنري و صنعتي و جلسات سخنراني از سالنهاي آن استفاده مي‌شود.

باغ نقش جهان: اين باغ در مشرق و شمال كاخ چهلستون قرار داشته كه از باغهاي سلطنتي محسوب مي‌شده و به دستور شاه اسماعيل صفوي ساخته شده است.

موزه چهل ستون
کاخ چهل ستون، در زمان شاه عباس اول و دوم صفوی و در سده يازدهم هجری قمری، در ميان باغ وسيعی ساخته شده است و يکی از نمونه های کم نظير سبک معماری دوران صفويه در اصفهان به شمار می رود. اين بنای معتبر تاريخی برای نخستين بار در سال 1337 ش. برای بازديد عموم آماده شد. پس از انقلاب اسلامی و طی يک وقفه ده ساله که به منظور بازسازی، مرمت و تجهيز آن صورت گرفت، مجدداً در بهمن ماه 1367 با نام موزه چهل ستون بازگشايی شد

شهر زیر زمینی نوش آباد:ااسم محلی‌اش «اویی» است. یک شهر زیرزمینی دست‌کن که راهروها و اتاق‌های متعددی دارد. این شهر یکی از منحصر به فردترین شهرهای زیرزمینی جهان است که پیشینه‌اش به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد.

این شهر زیر زمینی که به صورت اتفاقی طی ساخت و ساز یکی از خانه‌های شهر نوش‌آباد کشف شد، به منظور حفاظت ساکنان شهر در جنگ‌ها و غارت‌های محلی به ویژه به هنگام حمله ی مغول استفاده می‌شده.

این شهر در 3 طبقه در زیر زمین با عمق بین 4 تا 18 متر ساخته شده و در ابعاد هزاران متر مربع در زیر بافت کنونی شهر نوش آباد گسترده است

کوشک یا کاخ و یا شکارگاه سرهنگ‌آباد در روستایی به همین نام از توابع دهستان سفلای زوار، در 76 کیلومتری شرق اردستان از شهرستان‌های استان اصفهان قرار دارد

این کاخ که شباهت زیادی به چهل ستون اصفهان و باغ عفیف آباد شیراز دارد، مجموعه کاملی از یک بنای شاهانه است و برای شکارگاه نیز به دلیل کوهستانی بودن منطقه استفاده می‌شده است.

عمارت چهل ستون سرهنگ آباد، زیباترین کاخ تاریخی کویر باقی مانده از دوران قاجار است و هدف از ساخت آن که مشتمل بر یک کوشک و شکارگاه است، بیشتر جنبه تفرجگاهی بوده است.

 

 

جاذبه های  طبیعی

 

 منطقه قمشلو که در غرب اصفهان واقع شده و 37000 هکتار مساحت دارد و منطقه ای کوهستانی با اقلميی سرد و خشک است. اين منطقه در زمان قاجار شکارگاه شاهزادگان و ظل السلطان بود و آثاری نيز از آن دوره در اين منطقه باقی مانده است. اين ناحيه شامل دو قسمت است: يکی پناهگاه حيات وحش و ديگری منطقه ممنوع التعليف. حيوانات آن شامل قوچ و ميش ارمنی، کل، بز و آهو در ارتفاعات است. از پرندگان اين ناحيه می توان به کبک، تيهو، بلدرچين، هوبره، کرکس، لاش خور و ... اشاره کرد.

آبشار تخت سليمان
در سمت ديگر رشته کوه دنا، يعنی جبهه شمالی آن در فاصله نيم ساعت راه پيمايی از ده آب ملخ به چشمه و آبشار تخت سليمان می رسيم که مانند پلی بر رودخانه مارب استوار شده است و از طريق ريشه و شاخه های درختان که اين طاق را تشکيل داده است به رودخانه ياد شده سرازير می شود. اين آبشار در عين زيبايی از خطرناک ترين آبشارهای ايران نيز محسوب می شود.

آبشار خضر
آنهايی که پس از ديدار از استان اصفهان و شهر سميرم و آبشار معروف آن از جبهه شمالی به کوه دنا نزديک می شوند پس از عبور از رودخاهه نقره ای يا سربی رنگ خضر و گذر از داخل اين روستا و باغ های متعدد ميوه آن در فاصله 3 کيلومتری به آبشاری برمی خورند که در داخل تنگه ای به زيبايی فرو می ريزد و در فصل مناسب، گل های لاله ای را که در پايين دست ها و در دامنه های کوه روئيده اند سيراب می سازد. آبشار خضر يکی ديگر از آبشارهای بلند اين سلسله جبال می باشد که زيبايی آن همواره باعث جذب توريسم می گردد

چشمه آب معدنی ورتون
در 43 کيلومتری جاده اصفهان به يزد جاده ای فرعی وجود دارد که پس از طی 18 کيلومتر به ناحيه ورتون می رسد. بعد از ورتون در فاصله 12 کيلومتری، چشمه های معدنی ورتون قرار گرفته اند.آب گرم ورتون از دسته آب های کلروره بی کربناته و سولفاته کلسيک گرم است. خواص درمانی استحمام در اين نوع آب ها عبارت است از: اثر تسکين دهندگی برای دردهای عصبی و رماتيسمی. اين آب در صورت آشاميده شدن باعث ازدياد ترشح معده و در نتيجه سهولت کار گوارش و کبد و لوزالمعده و روده می شود. به سبب وجود سولفات سديم در ترکيب آن، اين آب خاصيت ملين دارد و سرانجام وجود آهن در ترکيب آن، در درمان کم خونی مؤثر است.

غار نياسر کاشان
اين غار از عجايب و نوادر آثار باستانی است. در حدود 1800 تا 2000 سال قبل، در دل کوه کرکس و بر فراز تپه های آهکی مشرف بر نياسر کاشان و احتمالا با مقاصد آيينی و مذهبی به صورت تونل سنگی و پر پيچ و خم با ابزار ابتدايی کنده شده است.

 

موسیقی دانان اصفهانی در طول سالیان متوالی سبک خاصی به وجود آورده اند که به مکتب اصفهانی یا سبک اصفهانی شهره است. در پنجاه سال اخير هر جا صحبت از موسيقی اصيل ايرانی می‌شود، نام تاج اصفهانی و صدای گرم او بر سرزبان است. سليقه او در انتخاب اشعار، تلفيق شعر و موسيقی باعث اعجاب است. مشهورترين كار او در صفحه ”همايون“ است كه در موسیقی ايران هم چنان بی‌رقيب است

زبان و گویش
مردم استان اصفهان به زبان فارسی با لهجه اصفهانی سخن می گویند و با توجه به وسعت استان اصفهان و در برگرفتن شهرها و روستاهای متعدد لهجه های متفاوتی چون لهجه کاشی، لهجه نایینی و... در این استان رایج است. به طور مثال در منطقه آران و بيدگل، فارسی رايج است ولی با لهجه‌های متفاوت مخصوص آن محل گویش انجام می شود. زبان ملی اين منطقه كه در اصطلاح آن زبان "دهی" می‌گويند از زبان‌های پهلوی قديم است. هر یک از نواحی استان اصفهان دارای ویژگی های خاص خود است. عشایر قشقایی زبان ترکی مخصوص به خود را دارند و عشایر بختیاری به زبان بختیاری سخن می گویند. کاشانی ها لهجه کاشی دارند.

سوغات : گز سوغات مخصوص اصفهان است که مورد علاقه گردشگران داخلی و خارجی می باشد از دیگر سوغات این شهر میتوان پولک، نبات و صنایع دستی همچون قالی بافی، قلم زنی، خاتم سازی، مينياتور، ميناكاری، قلم كاری، كاشی سازی و کاشی کاری، انواع رودوزی ها (قلاب دوزی، سوزن دوزی، مليله دوزی، چشمه دوزی و ژوردوزی)، فيروزه کوبی، منبت كاری، گلاب گيری و سفالگری را نام برد که چشم هر بیننده را به خود جلب میکند