دیدنی های طبیعی و تاریخی و فرهنگی استان همدان

[×ThundeRBolT×]

جاذبه های طبیعی :

غارعلی صدر
در روستای علی صدر از توابع شهرستان کبودرآهنگ،در 75 کیلومتری شمال غربی شهر همدان،"غار علی صدر" یکی از عجایب طبیعی جهان و نمونه نادری از غارهای آبی قابل قایقرانی،با ارتفاع 1900متر از سطح دریا،واقع شده است.
امکان دسترسی به غار علی صدر از سه مسیر فراهم است:
1.از راه همدان،لالجین به بیجار؛این راه جدید و بسیار مناسب است.
2.از تقاطع سه راهی پایگاه هوایی نوژه (در جاده همدان به رزن).
3.از طریق همدان به صالح آباد

بوستان سيفيه و مقبره سيف الدوله :يكي از قديمي ترين بوستان هاي طبيعي غرب كشور، بوستان سيفيه ملاير است كه در شمال شرقي اين شهر و در دامنه كوه گرمه، در مساحتي نزديك به 10 هكتار واقع گرديده است

رودخانه گاماسیاب:یکی از طویل ترین رودخانه های ایران به شمار می رود.گاماسیاب از جنوب غرب شهرستان نهاوند سرچشمه می گیرد و پس ازعبور ازدشت نهاوند درکنارآبادی "لیلی یادگار" شاخه رود ملایر (حرم آباد) به آن می ریزد ودرکنارآبادی "گردیان" تویسرکان،"قلقل رود" به آن متصل می شود.

قله الوند:الوند بلندترین قله این کوهستان در رأس،کمی هموارو مسطح است.در فاصله صخره بزرگ قله الوند و دیوار جنوبی آن که رو به تویسرکان است،شکافی کوچک و گود،سنگچین شده است.کوهنوردان عقیده دارند که این شکاف آرامگاه سام پسر نوح(ع) است.یک راه رسیدن به قله الوند از مسیردره گنج نامه،کیوارستان،میدان میشان و تخته نادر است.در میدان میشان دو پناهگاه برای استراحت کوهنوردان وجود دارد.راه دیگر دست یابی به قله الونداز ضلع جنوبی قله از شهر سرکان است.

میدان میشان:این میدان در مسیر اصلی صعود به قله الوند قرار داردو وسعت آن حدود یک هکتار و ارتفاع آن از سطح دریا2600 متر است.عشایری که دورۀ ییلاق خود رادردامنه شمالی الوند می گذرانند،در میدان میشان که دارای آب های روان،چمن زار و مناظر زیبای طبیعی است،چادر می زنند.
میدان میشان در صبح روزهای جمعه،میزبان بیشترین ورزشکاران و علاقه مندان به طبیعت و کوهنوردی است،و عدۀ بسیاری را در خود جای می دهد.

دره حیدریه

درحاشیه غربی شهر همدان،بین دره عباس آباد و دره وسیع و کم عمقی به نام دره فخرآباد قرار دارد و از دره های خوش آب و هوا و باصفای استان همدان است.مسیر دسترسی به دره حیدریه،از طریق میدان مدرس به سمت دانشکده کشاورزی و در ادامه به دره حیدریه از طریق مسیر آسفالته است.این مکان به دلیل نزدیکی به همدان به نام "حیدره پشت شهر" شهرت دارد.

چشمه آب مروارید:چشمه ای پرآب و بسیار گوارا است که آب آن همراه آب چشمه افعی از مسیر رودخانه وفرجین می گذرد.در حوالی چشمه مروارید،نوعی درخت بید به نام "مروار"می روید.شاید به این دلیل و یا به خاطر زلال بودن آب چشمه،نام مروارید برآن نهاده اند.

حوض نبی:از مشهورترین چشمه های الوند است که از زیر صخره ای بزرگ در زیر قله الوند سرچشمه گرفته و در جهت شمال به سمت تخت نادر سرازیر می شود وآبی بسیار خنک و گوارا دارد.

 

جاذبه های فرهنگی و تاریخی :

آرامگاه بوعلی سینا:
طرح و نقشه گنبد آرامگاه با توجه به سبک معماری قرن چهارم که حکیم درآن می زیست،از روی قدیمی ترین بنای تاریخ دارعصر اسلام در ایران،یعنی بنای گنبد قابوس اقتباس شده ودارای دوازده ترک به نماد دوازده رشته علوم و دانش های عصر ابن سینا است.

 

 

آرامگاه باباطاهر:
آرامگاه باباطاهر در شهر همدان واقع است.بنای اصلی آرامگاه مربعی به ابعاد 10 در10 متر است واز مجموعه منشورهایی تشکیل شده که دارای مدخل های ورودی و منفذهای نوراست.استحکام و دوام بنا باکلاف های بتونی داخلی کاملاً تأمین شده است.پی سازی آن از سنگ وآهک و دارای عایق کاری است و استخوان بندی آن ازآجر و کلاف کشی های بتونی در گردش های منشورهاست.

 

قبراسكندر:اين مقبره در شهر همدان و در خيابان نظر بيك نزديك تپه هگمتانه واقع شده است . در مورد صاحب قبر نظراتي ابراز شده است . گروهي او را پير و مرشد و گروهي اسكندر مقدوني مي‌دانند . برخي نيز قبر را متعلق به سردار اسكندر مقدوني «هفايستون» مي‌دانند كه در همدان كشته شد . بنا به گفته اهالي در اين مقبره ، سنگ قبري وجود داشت كه توسط افراد ناشناس به سرقت رفته است

شهرباستانی نوشیجان :محوطه تاریخی نوشیجان در حدود ۶۰ کیلومتری جنوب همدان و 20 کیلومتری شمال غرب ملایر بر فراز تپه‌‌ای طبیعی به ارتفاع تقریبی ۳۷ متر قرار گرفته است

محوطه باستانی نوشیجان تپه واقع در دشت جوکار در نزدیکی ملایر محوطه‌ای است با 3 لایه مشخص باستان‌شناسی که لایه یک آن آثاری از استقرارگاه‌های مادی دارد و لایه دوم آن آثاری از کوچ‌نشینان هخامنشی و لایه سوم نیز دارای بقایای اندکی از دوره اشکانیان است.

طبق نظر کارشناسان قدمت این تپه باستانی به عصر آهن و اوایل استقرار مادها در ایران برمی‌گردد. آثار فوقانی این تپه مربوط به دوره پارت‌ها، لایه میانی از دوره هخامنشی و آثار تحتانی که روی سازه طبیعی تپه بنا شده از دوره مادها در اوایل قرن هشتم بر جای مانده است.

شهر زیر زمینی سامن : شهر پنهان یا زیرزمینی سامن که احتمالا شهری مخفی در دوره پیش از اشکانی بوده و بعدها نیز از آن به عنوان گورستان استفاده می‌شده، در شهر سامن در 15 کیلومتری ملایر در استان همدان قرار دارد کاوش‌‏های باستان‏‌شناسی در محوطه‏‌ای زیرزمینی در شهر سامن، منجر به کشف شهری پنهان شد که در یک بستر سنگی و به صورت دست کند ساخته شده است. این شهر زیرزمینی احتمالا به دوره پیش از اشکانی تعلق دارد و از برخی فضاهای آن برای تدفین مردگان استفاده شده است.

حدود 25 اتاق از این شهر زیرزمین کاوش شده و در این اتاق‌ها مقادیر زیادی اسکلت متعلق به دوره اشکانی وجود دارد که دست‌نخورده در جای خود باقی مانده‌اند.

کاروانسرای تاج آباد
كاروانسرای صفوی تاج آباد در گذشته يكي از منزلگاه هاي كاروان هاي زيارتي جاده كربلا بوده و در حال حاضر متروك مي باشد . كاروانسراي مذكور توسط آقاي زارع از اهالي روستا خريداري شده است . بنا در سالهاي اخير به عنوان منزل مسكوني اهالي روستا مورد استفاده قرار مي گرفته است

کاروانسرای فرسفج:
كاروانسراي فرسفج تويسركان در كنار جاده قديمي كه آن نيز در زمان صفويه احداث گرديده بود، ساخته شده است و از راه هاي مواصلاتي مهم محسوب مي شود و پايتخت را به سرحدات غربي متصل مي كند. اين جاده تا يك قرن پيش داير و مورد استفاده كاروانيان قرار داشته و تا پنجاه سال پيش نيز بيشتر قسمت هاي اين بنا سالم و پابرجا بوده ولي طي نيم قرن اخير تدريجاً متروك گرديده است .

قلعه دختر:
قلعه دختردر مسیر جاده تاریخی همدان-تویسرکان از طریق گنجنامه که به جاده شاهی شهرت داشت،واقع است.این قلعه بر فراز کوهی قرار دارد که نزدیک روستای شهرستانه از توابع تویسرکان است

موزه هگمتانه:
موزه هگمتانه در شرق تپه باستانی هگمتانه و در کنار گودال معروف فرانسوی ها قرار دارد.ساختمان موزه که قبلاً مدرسه پرورش نامیده می شد،طی تغییرات و تعمیراتی برای ایجاد یک موزه موقت به بهره برداری رسیده است.این موزه به آزمایشگاه و کارگاه عکاسی نیز تجهیز شده است.

كاخ هگمتانه

اين كاخ در شهرهمدان فعلي و هگمتانه قديمي قرار دارد و بنا به روايت هاي تاريخي درقرن هشتم قبل از ميلاد ساخته شده است . اين كاخ در دوران اقتدار نظام سياسي مادها ، پس از تشكيل دولت مركزي و تسخير آشور ، در سال 614 قبل از ميلاد توسط كياكسار مادي و با همدستي "نابو پولاسار" بابلي ساخته شد .

بازار همدان:
مجموعه تاریخی بازار همدان که در محدوده خیابان های باباطاهر،اکباتان و شهدا قرار دارد از بناهای متعددی تشکیل شده که بیشتر آن ها به دوره قاجاریه تعلق دارند،اما بنای اولیۀ بازار بسیار قدیمی تر ازاین تاریخ است.

تپه هگمتانه:
تپه باستانی هگمتانه با وسعتی نزدیک به 40 هکتار در دل بافت قدیمی شهر همدان واقع شده است.این اثر باستانی با توجه به اشارات تاریخی و برداشت های اولیه محققین علوم تاریخ و باستان شناسی به عنوان هگمتانه باستانی و دربرگیرنده کاخ هاوآثار دوره ماد و هخامنشی معرفی شده است.

 

 

تپه پري ملاير: اين تپه در روستاي پري (پيروز) از توابع شهرستان ملاير واقع شده است.

کلیسای گریگوری استپان- حضرت مریم:
درقسمت شرقی تپه هگمتانه همدان،درمحله ارامنه،دو کلیسا وجود دارد.کلیسای قدیمی تربه نام "گریگوری استپان " ومتعلق به مذهب پروتستان و کلیسای جدیدتر به نام "حضرت مریم"به مذهب ارتدوکس تعلق دارد.

برج قربان:این بنای تاریخی درمحله زندی های همدان و نزدیک دبیرستان ابن سینا قرار دارد واز قرار معلوم مدفن "شیخ الاسلام حسن بن عطار حافظ ابوالعلاء"و جمعی از امرای سلجوقی است.حافظ ابوالعلاء در سال 521 ه.ق درگذشت.

سنگ نبشته های گنج نامه:
سنگ نبشته های باستانی گنج نامه در مسیر یکی از شعبات اصلی راه شاهی که در عهد هخامنشیان،هگمتانه پایتخت تابستانی شاهان هخامنشی را به غرب و جنوب کشور مرتبط می ساخت و از راه های پررفت وآمد وامن دوران باستان محسوب می شد،قرار دارد.

مجسمه شیرسنگی:

یکی از یادمان های تاریخ باستان در شهر همدان،مجسمه شیر سنگی است،که در انتهای خیابان سنگ شیر و در وسط میدان مربع شکلی به همین نام قرار گرفته است.تپه ای که در حال حاضر مجسمه شیر سنگی بر روی آن واقع شده،تپه ای باستانی است که گورستان دوره اشکانی در آن محل قرار داشت.این مجسمه همراه مجسمۀ قرینه اش ابتدابر دروازه شهر همدان قرار داشت واعراب به هنگام فتح همدان،آن را "باب الاسد" به معنی دروازه شیر نامیدند.درسال319ه.ق که دیلمیان همدان را به تصرف خود درآوردن،دروازه شهر را به کلی تخریب کردند.مرداویچ دیلمی قصد داشت یکی از این شیرها را به ری منتقل نماید ولی چون موفق نشد،دست های یکی از شیرها را شکست و دیگری را به طور کامل تخریب نمود.مجسمه آسیب دیده،تاسال 1328 ش بر روی زمین افتاده بود و در این زمان پایه ای از سنگ خارا برای آن ساخته شد.

 

 

 

 

 

 

گفته می شود مجسمه های شیر سنگی همدان به دستور اسکندر به یادبود سردار معروفش هنایشیون که در همدان در گذشت،ساخته شده و در دو سوی مقبرۀ او جای گرفته بود.

ارگ نوشیجان:

ارگ باستانی از آثار منحصر منسوب به آغاز دوره تاریخی و اوایل دوره مادی است و بر فراز تپه ای رفیع به بلندای حدود40 متر در پهنه دشت گسترده "شورکات" نزدیک جاده مواصلاتی همدان- ملایر در ده کیلومتری شمال ملایر قرار دارد.

 غذای سنتی :

الگوی خوراک و مواد غذایی تشکیل دهنده آن تابع انواع محصولات کشاورزی و بومی موجود در منطقه است. در رژیم غذایی استان همدان معمولاً محصولات کشاورزی به صورت خشکبار و تازه استفاده می شود. انواع آش شامل بروش، تله کنجی، تاماشی، سرکوله، آبگوشت،بخچه گوشت،چنجه، نان شامل گرده، کاک، کولره، ساجی و فتیر و اقسام شیرینی ها مانند برساقی، سوجوق، باسوق، واگردک و پیکه چو و مرباها و ترشی ها نشان دهنده تنوع غذایی مردم استان است

با توجه به حضور اقوام مختلف در این استان،پراکندگی زبان ها و لهجه های گوناگون در سطح استان به خوبی مشاهده می شود؛

زبان فارسی:اغلب ساکنان مرکز استان به زبان فارسی تکلم می کنند.
زبان آذری:اغلب ساکنان شمال غرب استان،به ویژه در شمال و غرب به زبان ترکی سخن می گویند.
گویش لری ولک:ساکنان ملایر،نهاوند وسامن به این گویش ها تکلم می کنند.
گویش کردی:اغلب ساکنان شمال غرب و غرب استان که در مجاورت استان های کرمانشاه و کردستان قرار دارند به زبان کردی صحبت می کنند.

از سوغات شهرهای استان همدان می توان به موارد زیر اشاره داشت:باسلق،انگور،شیره انگورو کشمش تیزابی،قالی،گیوه ومنبت،عسل،نقل چای وگردو،انواع آلو،آلبالو،موج بافی وسفال، سنل،لواشک،گز آردی،حلوا گردویی،نقل چای، تخمه آفتابگردان، روغن حیوانی،پنیر،خیارشور،دوغ،حلوا شکری،انگشت پیچ وشیرمال،گیوه، صنایع چوب، چرم و...