آشنايی با مسجد «مقدس محدثين» يا «جمكران ثانی» در شهرستان بابل

[×ThundeRBolT×]

آشنايی با مسجد «مقدس محدثين» يا «جمكران ثانی» در شهرستان بابل

[rtl]مسجد محدثين در سال 1136 هجري قمري (حدود 300 سال قبل) در محدوده مركزي شهر بابل بهدستور مستقيم حضرت ولي عصر (عج) به عالم جليل القدر محمد نصير بار فروشي معروف بهملانصيرا اين مسجد بنا شده است 
[/rtl]

[rtl]و براساس تحقيقات متقن آيت الله محمد نصير بار فروش مازندراني از نوادر روزگار و داراي فضائل وكرامات بسياري بوده كه در بيداري به خدمت امام زمان (عج) تشرف يافته و آن حضرت نيز به وي امرفرمود تا در اين مكان مسجدي بنا كند و نام آن را محدثين (راويان حديث) بگذارد.[/rtl]

تاریخچۀ مسجد

[rtl]در نیمۀ اول قرن 12 هجری حدود 300 سال پیش، این مسجد به امر خاص حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) به عالم جلیل‌القدر، فرزانۀ دورۀ صفویه، مرحوم محمد نصیر بارفروشی معروف به «ملا نصیرا» (متوفای 1150 قمری) بنا شده است.[/rtl]


[rtl]بر اساس تحقیقات حاصله و شواهد موجود، وی از نوادر روزگار و دارای فضایل و كرامات بسیاری بوده، كه در بیداری خدمت امام زمان (عجل الله تعالي فرجه) تشرف یافته است و آن حضرت به ایشان امر فرمود تا در این مكان مسجدی بنا كند و نام آن را «محدِّثین» (راویان حدیث) بگذارد.[/rtl]

[rtl]محدثین به حروف ابجد 643 است که برابر با نام مقدس امام زمان (الحجة ابن الحسن) می‌باشد.[/rtl]

  بنای قدیمی مسجد

بنا بر نقل كهنسالان از مؤمنین و بعضی از علمای این شهر كه این مطلب، سینه به سینه تا كنون نقل شده، شرح بنای این مكان مقدس را چنین آمده است:

شبی دربِ منزل عالم ربّانی، مرحوم ملا نصیرا، به صدا در می‌آید و او در را باز می‌كند و شخصیتی بزرگوار و با عظمتی را می‌بیند كه از او می‌خواهد همراه وی بیاید! او نیز امتثال می‌كند و با هم به راه می‌افتند تا به این مكان می‌رسند و حضرت به ایشان امر می‌كند كه در این مكان مسجدی بنا كند و نام آن را «محدثّین» بگذارد. آن شخص بر سر چاهی در این مكان می‌ایستد و آب چاه بالا می‌آید و وضو می‌سازد و مرحوم ملا نصیرا نیز از آن چاه وضو می‌گیرد و در نماز به آن شخصیت والا مقام اقتداء می‌كند و آن شخصیت را نمی‌بیند و می‌فهمد كه او مولای انس و جان، حجة بن الحسن، امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) بود و بعد متوجّه هلالی از خشت چیده شده را در گوشۀ آن زمین می‌بیند كه از قبل نبود و حكایت از محراب و قبله می‌كند؛ و بعد ایشان دستور دادند در همان مكان محراب بسازند. از آن زمان این محراب مبنای قبلۀ مردم شهر بابل گردید.

آن مرحوم در این ملاقات یا در تشرف دیگر این دستور ولایی را چنین بیان می‌كند كه به صورت كتیبه‌ای، سالیانی دراز، بر روی محراب مسجد نقش بسته است: 

(لَقَد اَمَرَ الشَّمسُ الخَفی خاتِمُ المَعصُومینَ بِبِناءِ هَذا وَ سَمّاهُ بِمَسجِدِ المُحَدِّثینَ) 
یعنی: به تأكید آن خورشید پنهان، آخرین معصوم، به ساختن این مكان امر فرمود و آن را مسجد محدثین نامید. «شعبان المعظم 1136هـ»
[rtl]    موقعيت جغرافيائي مسجد[/rtl]


[rtl]اين مسجد در محدوده مركزي شهر بابل، خيابان شيخ كبير (افرا داربن) واقع شده است.از شمال به محله سرحمام و از سمت شرق به محله شهيد گدازگر (شمشير گرمحله) و از سمت غرب به محله شهيد روشن ضمير (طوقداربن) و از سمت جنوب به فاصله تقريبي دويست متر به خيابان گلشن متصل مي شود. گفتني است مساجد متعددي اطراف مسجد محدثين واقع شده است كه مانند حلقه انگشتر آن را احاطه كرده است.[/rtl]


مسجد محدثين را از شمال به مسجد كاظم بيك، و از شمال شرقي مسجد پيرعلم و از شرق به مسجد موسي بن جعفر (ع) و از غرب به مسجد كوچك شمشيرگر محله و از جنوب به مسجد گلشن جنوب غربي به مسجد خاتم الوصيا (بيسر تكيه) مي رسد كه ميانگين فواصل اين مساجد تقريباً به 300 سال مي رسد. 

حدود سال 1364 شمسي اين مسجد به همت فردي بنام مرحوم حقوقي و ديگر مومنين تجديد بنا شد كه امروز شبستان پايين را تشكيل مي دهد و در سال 1380 شمسي نيز شبستان بالاتوسط افراد نيكوكار ديگري ضميمه آن شد طوري كه هر دو شبستان به همان اندازه است كه در قديم بوده است. 

مساحت كل مسجد 1600 متر است كه از قسمت هاي زير تشكيل شده است: شبستان پايين و شبستان بالا، قبرستان (حياط مسجد)، مقبره علما كه مرحوم ملانصيرا و شيخ كبير در آن مدفون هستند، كفشداري، مناره قديمي و مسجد داراي سه درب شرقي، غربي و جنوبي است.

بنای قدیمی بهمراه بنای جدید

محراب مقدّس

از گذشته، مردم شهر بابل به محراب مقدس محدثین اعتقاد بسیار دارند و کسی که بار اول وارد این مسجد می‌شود، در این محراب دو رکعت نماز برای حاجت خود بجا می‌آورد. در نقل تشرف مرحوم ملا نصیرا آمده است كه خِشت زیرینِ محراب را امام زمان (عجل الله تعالي فرجه) تعیین كرده است. 

نقل دیگر آن است كه هنگام ساخت مسجد، قرار گرفتن محل محراب، مورد تردید واقع شد كه محراب را كدام قسمت مسجد بنا كنند؟ هر محلی را كه انتخاب می‌كردند، خشت‌های آن فرو می‌ریخت تا آن كه روزی با تعجّب در ابتدای صبح مشاهده كردند خشت‌هایی به صورت هلال، محل و جهت قبله را نشان می‌دهد و تصمیم گرفتند روی همان خشت‌ها محراب را بسازند. خشت‌ها روی هم چیده شدند و دیدند كه محراب درست شده است و فهمیدند كه آن خورشید پنهان به این نقطه از زمین برای محراب توجّه و نظر دارد.

هنگامی كه قبله‌نما برای تأیین قبله در دسترس مردم شهر بابل قرار گرفت، برای درستی قبله‌نما، آن را به مسجد می‌آوردند و درون محراب می‌گذاشتند و می‌دیدند كه اگر همخوانی با جهت محراب داشت، حكم به درست بودن قبله‌نما می‌كردند و در غیر این صورت، قبله‌نما را معتبر نمی‌دانستند.

وجه دیگر تقدُّس این محراب، مشاهده شدن امام زمان (عجل الله تعالي فرجه) در این محراب است كه به نماز ایستاده بود.

سبب نام‌گذاری مسجد

هر چند نیّت آن حضرت از نام (محدثین) برای ما معلوم نیست و لیكن از مطالعۀ تاریخ محلّی می‌توان چنین برداشت كرد كه این نام و مكان، حربه و پایگاهی در مقابل یهودیان و فرقۀ باطل بابیت قرار گرفته است، زیرا چنین نقل شده است كه در این شهر یهودیان بسیاری زندگی می‌كردند و بین آنان و مسلمانان همواره جنگ و ستیز بود. 

در 200 متری این مسجد محله‌ای است و هم‌اكنون نیز آن محل به نام «یهودی محله» شهرت دارد. این شهر روزگاری از پایگاه‌های اصلی بابیه و بهائیه بود که با حکم جهاد مرحوم علامه سعیدالعلماء بارفروشی، از وجود آنان پاک گردید.