شهرستان بوانات

[×ThundeRBolT×]

زبان: زبان اکثریت قریب به اتفاق مردم بوانات فارسی است و لغات و اصطلاحات فراوانی در ان استعمال می شود که حاکی از اصالت این زبان است. معدود روستاهای کوچکی (چنار سوخته، چشمه، لقمان، دفر، بنک و چنارزاهدان) به زبان عربی و روستای کوپان به زبان ترکی هم صحبت می کنند. اما زبان اصلی آنان فارسی است.

قومیت: قومیت مردم این سامان فارسی است.

آداب و رسوم: آداب و سنن اهالی این شهرستان کمتر دستخوش تغییر و تبدیل به فرهنگ شهری شده مردم برای اعیاد و سوگواریهای مذهبی و برگزاری سنن و شعائر اسلامی آدابی مطابق با سایر مناطق ایران داشته، اعیاد اسلامی را بسیار محترم شمرده و کار کردن در بعضی از این روزها را مانند عید غدیر و 28 صفر را بسیار مکروه و ناپسند می شمارند. تعزیه خوانی و سایر آداب و رسوم قدیمی همچنان محترم شمرده و انجام می دهند.



آثار تاریخی:

1. مسجد جامع موریان: ( شهر بوانات ) بجامانده از عهد دیلمیان قرن ششم هجری

2. پل بزرگ سوریان: این پل بر روی رودخانه اعظم بوانات قرار دارد و در متون تاریخی به پل آجری و در منطقه بنام کچی معروف است. تاریخ ساخت این پل را اواسط قرن هفتم ذکر کرده اند. پل یک دهنه و با اجر چهار گوش و ساروج ساخته شده است.

3. چهار طاق ساسانی: این بنا در روستای منج و بر فراز یک تپه در مجاور رودخانه اعظم بوانات قرار گرفته است. آنچه امروز از آن باقی مانده تنها چند ستون و چند طاق از یک بنای عظیم بوده است. این بنا را متعلق به دوره ساسانیان می دانند.

4. قلعه تاریخی سیمکان: این قلعه در روستای سیمکان در جنوب غربی شهر بوانات واقع و باقی مانده از دوران زندیه است.

5. بقعه امامزاده شاه میر حمزه (ع) بنای امامزاده شاه میر حمزه بن موسی الکاظم (ع) در روستای امامزاده بزم در 18 کیلومتری جنوب شرقی شهر بوانات قرار دارد. این بنا از عهده صفویه است و از زیارتگاههای مهم شهرستان است ایام سوگواری ائمه اطهار (ع) (بویژه تاسوعا و عاشورا ) نمام دستجات عزاری با تجهیزات خود از روستاهای مختلف بخش مرکزی در این مکان مقدس تجمع می کنند و به عزاداری می پردازند. این مکان اخیراً جاذبه توریستی هم پیدا کرده است. وجود 5 اصله درخت چنار تنومند و عبور یک رشته قنات از صحن امامزاده زیبایی خاصی ایجاد کرده است. منبر چوبی امامزاده به دستور دستور شاه عباس و از چوب صندل و آبنوس ساخته شده است. تاریخ ساخت منبر بوسیله حروف ابجد از کلمه فیض لم یزل استخراج می شود.

6. منبر جامع سوریان: این منبر در سال 771 هجری قمری به دستور مظفرالملک از محل ماترک خواجه سعدبن محمد و از چوب چنار و تزئینات از چوبهای عود، صندل، آبنوس، فوفل ساخته شده و دارای یازده پله است.

7. مجسمه طلائی به وزن 5/2 کیلوگرم که توسط یکی از کشاورزان در جنوب شهر موریان یافت شد و مربوط به عهد هخامنشیان بوده و به موزه ایران باستان انتقال یافته است.

8. کاروانسرای محمد برده شیراز ، این کاروانسرا قلعه ایست محکم، بجا مانده از عهد صفویه در یک آبادی بنام برده شیراز در شمال شهر بوانات.

9. قدمگاه محمد حنیفه، این مکان در جنوب شهر بوانات (4 کیلومتری) در دامنه کوه ختاوند قرار گرفته و عنوان تفرجگاه زیارتی است.

10. آثار تاریخی شیدان، روستای شیدان در 10 کیلومتری شرق بوانات قرار دارد این روستا قدیم الایام بنام شهر "ابله" (فرغ شیدان) شهرت داشته و حدود 10 آثار تاریخی از قبیل 7 قبرستان زرتشتی، محله بازار، حمام، آثار یک پل از عهد صفویه آثار یک مسجد از قرون پنجم و ششم هجری قمری.



موقعیت جغرافیایی و اقلیمی



شهرستان بوانات در طول 36 و 53 و عرض 33 و 30 جغرافیایی و در شمال شرقی استان قرار دارد و از شرق و شمال به استان یزد (شرق به شهرستان خاتم، شمال یه شهرستان ابر کوه) از جنوب به شهرستانهای ارسنجان و مرودشت و از غرب به شهرستان خرمبید و پاسارگاد محدود می باشد.

حداقل ارتفاع این منطفه از سطح دریا 1505 متر و حداکثر ارتفاع (قله کوه ختاوند یا خاتون) 3362 متر

منطقه کوهستانی و سردسیر است . زمستانهای نسبتاً طولانی و سرد و دوره تابستانی کوتاه و خنک دارد. طول مدت یخبندان بطور متوسط 70 روز است. بردت هوا تا 20 درجه سانتی گراد بر صفر و حداکثر دما تا 34 درجه بالای صفر می رسد.

بوانات در سال 1316 (68 سال قبل) دارای بخشداری در سال 1343 دارای شهرداری رسمی و در سال 1374 به شهرستان ارتقاء یافت.



این شهرستان دارای 2 بخش :

الف) مرکزی با 4 دهستان و جمعیت 32210 نفر

ب) سرچهان با 3 دهستان و جمعیت 19788 نفر می باشد.



نقاط شهری

1. شهر بوانات (مرکز شهرستان) با 11142 نفر جمعیت، تاریخ تاسیس شهرداری سال 1342 می باشد

2. شهر کره ای مرکز پخش سر جهان با 3390 نفر جمعیت ، شهرداری کره ای در سال 83 تاسیس شد.



جمعیت عشایری: 12380 نفر که در فصل ییلاق در مناطق ییلاقی ساکن می شوند.

توضیح: آمار جمعیت شهرستان مربوط به سال 84 می باشد و از طریق خانه های بهداشت تهیه شده است.



جمعیت فعال: 74%

نرخ بیکاری: 14%

نرخ باسوادی: 58%

اشتغال زنان: 18%



وضعیت فرهنگی و اجتماعی



1- ویژگیهای جمعیتی: (بر اساس جدیدترین آمار و ذکر سال آمار برداری)



جمعیت شهرستان: 64401 نفر

درصد جمعیت روستایی: 80%

در صد جمعیت فعال: 72%

نرخ بیکاری: 14%

نرخ باسوادی: 58%



آموزش عالی:

در شهرستان بوانات یک مرکز آموزش عالی (دانشگاه پیام نور) دائر است. این مرکز دانشگاهی در سال 1384 تاسیس و راه اندازی شده است.

- تعداد دانشجویان: 1300 نفر

- تعداد رشته های تحصیلی: 8 رشته

- اسامی رشته ها: الهیات و معارف، روانشناسی، مدیریت بازرگانی، ریاضی کاربردی، علوم تربیتی، ادبیات فارسی، اقتصاد کشاورزی، زیست شناسی گیاهی

- تعداد دانشجویان بومی: 300 نفر

- تعداد دانشجویان غیر بومی: 10000 نفر

- وضعیت اساتید و اعضای هیات علمی:

· تعداد اساتید : 34 نفر

· بومی: 7 نفر

· غیر بومی: 27 نفر



آموزش و پرورش:

- تعداد مدارس: 182 واحد

- تعداد دانش آموزان:

1. پسر: 5531 نفر 13/50%

2. دختر: 5502 نفر 87/49%



مراکز مذهبی:

§ تعداد مساجد: 94 واحد

§ تعداد امامزاده ها: 10 واحد

§ تعداد حسینیه ها: 10 واحد



وضعیت زنان شهرستان:

میانگین 5 ساله طلاق 47/10% می باشد.



مراکز هنری و کتابخانه ها:

- تعداد کتابخانه های دولتی: 3 واحد

- مراکز هنری: خانه فرهنگ، آموزش کلاسهای هنری

- کتابخانه های خصوصی: 305 واحد کتابخانه در کانونهای مساجد وجود دارد



تعداد نشریات: ندارد (یک ویژه نامه دارد)



محورهای توسعه و فرهنگی شهرستان:

توسعه فرهنگی انجمنهای نمایشی، خوشنویسی، موسیقی، ادبی، هنرهای تجسمی







2- آمار شهداء، مفقودین، آزادگان و جانبازان:

§ شهداء: 191 نفر

§ مفقودین: ---

§ آزادگان: 8 نفر

§ جانبازان: 97 نفر







شوراها



تعداد اعضای شورای اسلامی شهر و وابستگی جناحی آنها:

الف) تعداد اعضای شورای شهر (مرکز شهرستان) بوانات: 5 نفر

ب) تعداد اعضای شورای شهر کره ای (مرکز بخش سرچهان): 5 نفر

ج) تعداد اعضای شورای اسلامی روستایی: 206 نفر









قابلیت ها در امور اقتصادی، تولیدی، زیربنایی، صنعتی معادن، منابع زیرزمینی، کشاورزی، جنگلداری، امور دام و طیور، آبزیان و ...



الف) معادن

1. سنگهای تزئینی: بالغ بر 10 معدن سنگ تزئینی (عمدتاً مرمریت) در شهرستان فعال شده که یکی از آنها در سال 83 رتبه نمونه کشوری را کسب کرده است. (معدن سنگ شایان مرمریت) اخیراً یک معدن سنگ گرانیت سیاه نیز کشف و در شرف بهره برداری است.

2. معدن مس: یک معدن مس در 5 کیلومتری غرب شهرستان از حدود 10 سال قبل کشف و مورد مطالعه واقع و نتایج مطالعات مثبت بوده اما سرمایه گذاری برای استخراج از توان نیروهای شهرستان خارج است و کاشف معدن هنوز موفق به جذب سرمایه گذار نشده است.

3. معدن سیمان: نقاطی از منطقه برای ایجاد کارخانه تولید سیمان مستعد شناخته شده و از سال 82 شرکتی با نام شرکت کارخانه جات سیمان سوریان (بوانات) نقطه ای را انتخاب و کارهای مطالعاتی را انجام و در سال 83 قرارداد 70هکتار زمین برای ایجاد کارخانه با اداره منابع طبیعی شهرستان منعقد کرده اما هنوز کار احداث را آغاز نکرده است.