چگونگی پیدایش مذهب ارتدکس در مسیحیت

[† αƖιєη †]

این فرقه قریب هزار سال پیش پدید آمد و از نظر عقیدتى با فرقه كاتولیك اختلاف چندانى ندارد. در تاریخ مسیحیت اولین تجزیه و تقسیم مهم با تشكیل كلیساى ارتدکس آغاز شد. مسیحیانى كه به نام پیروان مسیحى اورتودوكس شناخته شدند و مسیحیت شرقى را به وجود آوردند، آن گروه از مسیحیانى هستند كه بر اثر اختلاف عقیدتى به تدریج از كلیساى كاتولیك روم جدا شدند و در اواسط قرن یازدهم میلادى به طور نهائى كناره گیرى كردند. علت این جدائى اختلاف بین روم بیزانس غربى و روم شرقى بود. بنابر این در قرن 15 میلادى پس از تجزیه امپراطورى روم به روم شرقى و غربى و وجود دو پاى تخت رم و قسطنطنیه، در تشكیلات كلیساى كاتولیك نیز تجزیه حاصل آمد. كلیساى شرق كه ارتدکس نام گرفت، از كلیساى كاتولیك روم جدا شد. 

پیدایش ارتدکس 
واژه ى ارتدكس (Orthodox) از دو كلمه یونانى «Ortos» به معناى «درست» و «doxa» به معناى «عقیده» تركیب شده است; بنابراین این واژه را مى توان «راست دین» یا «درست عقیده» ترجمه كرد. پیدایش فرقه ى ارتدكس قبل از آن كه ریشه ى اعتقادى داشته باشد، منشأ جغرافیایى داشته و حاكى از جدایى است. مهم ترین جدایى در تاریخ مسیحیت در اواخر قرن پنجم میلادى، هنگام تجزیه ى روم به بخش شرقى و غربى، پیش آمد. كلیساى رم مركز بخش غربى مسیحیت بود و معتقد بود كه باید رهبرى تمام اسقف هاى جهان را برعهده داشته باشد; چون اعتبار خود را از «پطرس رسول» مى گرفت. مسیحیت شرقى كه مهم ترین كلیساى آن كلیساى قسطنطنیه بود، پنج مركز مهم مسیحیت، یعنى اورشلیم، انطاكیه، رم، اسكندریه و قسطنطنیه را از نظر اعتبار و اقتدار برابر مى دانست. كلیساى بخش غربى، كشورهاى فرانسه، اسپانیا و برخى از كشورهاى دیگر اروپایى را شامل مى شد و بخش شرقى، علاوه بر یونان، برخى مناطق اروپاى شرقى، كلدانیان، سریانیان، ارمنیان، مارونیان، حبشى ها و سایر اهالى شرق جهان مسیحیت را در بر مى گرفت. كلیساى غرب را به دلیل این كه مركزش در ایتالیا بود و هم چنین زبان رایج در بخش غربى زبان لاتینى بود، «كلیساى لاتینى» مى گفتند; كلیساى شرق را هم «كلیساى یونانى» مى گفتند، چون یكى از مراكز مهم كلیساى شرق در یونان قرار داشت و زبان رایج در این بخش هم یونانى بود و به همین دلیل، كلیساى ارتدكس، ترجمه «یونانى» عهد عتیق را برگزید، در حالى كه در كلیساى غرب بر متن «لاتینى» كتاب مقدس (ترجمه ى «ولگانا») اصرار مى شد. امروزه مسیحیان روسیه، یونان، بلغارستان، صربستان، آلبانى، رومانى و پرو، كلیساى ارتدكس اند. كلیساهاى محلى كوچك تر، یعنى كلیساى سوریه، گریگورى ارمنى، قبطى (مصر) و اتیوپى هم منصوب به این شعبه از مسیحیت هستند كه تفاوت هایى جزئى در روش و عمل با یكدیگر دارند. مسیحیان ارمنى نیز از نظر عقیدتى ارتدوكس به شمار مى روند. ارمنستان نخستین سرزمینى است كه مسیحیت را به عنوان دین رسمى خود پذیرفت و آن هنگامى بود كه پادشاه این سرزمین، به نام تیرداد دوم در سال 301، به دعوت گریگورى نوربخش، مسیحى شد. البته كلیساى ارمنى با كلیساهاى كاتولیك و ارتدوكس متحد نیست و رهبر آن كلیسا كاتولیكوس (جاثلیق ) شهر اچمیازین است.