بازی آنلاین
آپلود عکس
سرطان کیسه صفرا چیست؟
سرطان مجرای صفرا، یک نوع سرطان کمیاب است که در مجرای صفرا شکل می گیرد. مجرای صفرا، لوله باریکی است که صفرا را از کبد و کیسه صفرا به روده کوچک می رساند، جایی که به هضم غذا کمک می کند.
سرطان کیسه صفرا یک بیماری است که در آن یاخته های بدخیم در بافت های کیسه صفرا دیده می شود. شکل کمیابی از این سرطان، سرطان مقدماتی صفرا است که در لایه میانی کیسه صفرا آغاز می شود و از طریق لایه های خارجی رشد می کند.
کیسه صفرا یک عضو کوچک گلابی شکل است که دقیقا در زیر کبد و در بالای شکم قرار دارد. صفرا مایعی است که توسط کبد ساخته می شود و به هضم چربی غذاها کمک می کند. صفرا از طریق مجرای مشترک صفرا (مجرایی که کیسه صفرا را به کبد و بخش نخست از روده کوچک وصل می کند) از صفرا آزاد می شود. سرطان کیسه صفرا در بین زنان، دو برابر مردان شایع است.
انواع سرطان کیسه صفرا
بیشتر سرطان های کیسه صفرا از نوع adenocarcinomas می باشند و لایه های پوشاننده سیستم گوارشی را پدید می آورند. براساس ظاهر تومور در زیر میکروسکوپ، برخی از انواع فرعی این نوع سرطان عبارتند از: سرطان دارای برآمدگی، گره دار و لوله ای شکل. انواعی سرطان کیسه صفرا اینها هستند : سرطان یاخته های فلسی، سرطان یاخته های “حلقه انگشتری” و سرطان adenocarcinomas .
عوامل ابتلاء به سرطان کیسه صفرا
عضو گلابی شکل کیسه صفرا، حدود 2 تا 3 اینچ درازا دارد و در بالای شکم در کنار کبد قرار دارد. کیسه صفرا، مرکزی نیرومند برای صفرای تولید شده در کبد می باشد. در خلال عمل هضم، صفرا از طریق مجاری صفرا از کیسه صفرا به درون بخش پایینی سیستم گوارش تخلیه می شود تا به تجزیه چربی ها کمک کند.
سرطان کیسه صفرا نسبتا کمیاب است. هرساله کم تر از 1000 مورد سرطان کیسه صفرا تشخیص داده می شود. گرچه یک عامل ابتلاء (از قبیل سنگ کیسه صفرا) ممکنست بر احتمال ابتلاء به این بیماری تاثیر گذارد ولی احتمال تاثیرگذاری عوامل بیشتر این بیماری، کم پیش می آید.
هنوز علت واقعی ابتلاء به سرطان کیسه صفرا ناشناخته است اما پزشکان براین باورند که عواملی از قبیل بیماری های خاص و شرایطی که سبب تورم کیسه صفرا می شود، ممکنست احتمال ابتلاء به این سرطان را افزایش دهد.
انواع سرطان مجرای صفرا
برحسب موقعیت، سرطان مجرای صفرا را می توان به سه گروه تقسیم کرد :
•سرطان مجرای صفرای Hilar perihilar– این سرطان متداول ترین نوع از سرطان مجرای صفرا است و در بخشی شکل می گیرد که شاخه های کبدی از کبد خارج می شوند. در مراحل اولیه، فقط یک بخش کوچک را می توان قطع کرد. مجرای صفرای Hilar به تومورهای Klatskin مربوط می شود.
•سرطان مجرای صفرای Intrahepatic – این نوع سرطان در درون کبد در شاخه های کوچک تر مجاری تشکیل می شود. ممکنست که این سرطان با سرطان یاخته های کبد اشتباه گرفته شود. فقط یکی از 10 سرطان مجاری صفرا از این نوع است. حدود نیمی از این سرطان ها در زمانی که تشخیص داده می شوند، قابل درمان هستند.
•سرطان مجرای صفرای Distal – قابل درمان تر از سرطان های یاد شده در بالاست، این سرطان ها در محلی نزدیک تر به روده کوچک تشکیل می شوند. اما جراحی آنها نیاز به این دارد که بخشی از لوزالمعده و نیز بخشی از روده کوچک برداشته شود.
مفهوم سرطان مجرای صفرا
صفرا که مایعی سبز مایل به زرد است در کبد تولید می شود و در کیسه صفرا ذخیره می گردد و در خلال عمل هضم، به تجزیه شدن چربی ها کمک می کند. صفرا از طریق مجموعه ای از مجاری که سیستم صفراوی نامیده می شود، به این اعضاء منتقل می گردد. این سیستم روزانه 50 تا 100 قاشق سوپ خوری صفرا تحویل می دهد. این ساختار لوله مانند کوچک، نقش بزرگی در فرآیند هضم غذا بازی می کند.
مجاری صفرا عملکردی نزدیک به سیستم هضم غذا دارند. التهاب، سوزش و یا گرفتگی در این سیستم، سبب ایجاد مشکل در هضم غذا و یا یرقان می شود و یا بیماری های مزمنی را ایجاد می کند. برخی از این شرایط عوامل مخاطره آمیزی را از نظر ایجاد سرطان مجرای صفرا سبب می شوند. داشتن یک یا چند عامل از این عوامل به معنی این نیست که شما حتما دچار این سرطان خواهید شد اما دانستن این عوامل سبب می شود که بتوانید اقدامات حفاظتی لازم را انجام دهید.
عوامل بالقوه ابتلاء به سرطان مجرای صفرا
عوامل ابتلاء شامل این موارد می باشند: بیماری های خاص کبدی یا مجرای صفرا؛ سوزش مزمن یا التهاب مجرای صفرا؛ عفونت های انگلی؛ چاقی؛ سابقه خانوادگی؛ عوامل محیطی (قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطان زا و رادیواکتیو) و سبک های خاص زندگی.
مجددا اگرچه این عوامل می توانند احتمال دچار شدن به سرطان مجرای صفرا را افزایش دهند ولی داشتن یک یا چند عامل از اینها به معنی این نیست که شما حتما مبتلاء به سرطان می شوید. مشورت با پزشک سبب می شود که درک بهتری از این عوامل در ارتباط با سلامت خود بدست آورید. در مورد هر یک از این عوامل که فکر می کنید ممکنست احتمال ابتلاء شما را به سرطان افزایش می دهد، با پزشک خود صحبت کنید.
عوامل مربوط به شیوه زندگی، محیط و بهداشت
•مصرف زیاد الکل و نیز بیماری کبدی
•کشیدن سیگار
•قرار گرفتن درمعرض مواد شیمیایی خطرناک
•دیوکسین، nitrosamine ها و PCB ها
•Thorotrast مواد شیمیایی تزریق وریدی که قبلا برای برخی از عکس برداری های پرتو ایکس مصرف می شد ولی امروزه منسوخ شده است
•عفونت های انگلی موجود در آب
•ناخنک های کبدی (Clonorchis sinensi یا Opisthorchis viverrini)
•چاقی
•دیابت
•کیست های Choledochal
عفونت ها یا بیماری های مزمن
•Sclerosing cholangitis عفونت مجرای صفرا
•ورم مخاط روده بزرگ (التهاب روده بزرگ)
•سنگ مجاری صفرا
•بیماری لوزالمعده
•سندروم شکم تحریک پذیر
•التهاب یا سوزش مزمن ممکنست در بیماری ها یا شرایطی که مرتبط با سرطان مجرای صفرا می باشد نیز بوجود آید.
موارد ارثی سرطان مجرای صفرا
موارد ارثی اندکی وجود دارند از قبیل بیماری Caroli که سندروم Caroli هم نامیده می شودکه ممکنست سبب شود برخی از افراد مستعد بیماری باشند و نیز افزایش سوزش مجرای صفرا از این دسته است. اما بیشتر موارد سرطان مجرای صفرا به گونه ای نیستند که به مسئله سابقه در خویشاوندان ارتباطی داشته باشند.
سن
سرطان مجرای صفرا در بین افراد میان سال زیاد متداول نیست. بیش از 60 درصد از بیماران دارای این نوع سرطان، 65 سال یا بیشتر سن دارند.
توجه: هر چیزی که احتمال ابتلاء به یک بیماری را افزایش می دهد، عاملی برای احتمال ابتلاء نامیده می شود. دارا بودن عوامل احتمال ابتلاء به سرطان بدین معنی نیست که شما حتما دچار این بیماری خواهید شد و نداشتن این عوامل بدان معنی نیست که شما به هیچ وجه دچار این بیماری نخواهید شد. اگر فکر می کنید که احتمال ابتلاء به این بیماری را دارید، آن را با پزشک خودتان در میان بگذارید.
درک عوامل ابتلاء شما به بیماری
بیشتر این عوامل مستقیما منجر به سرطان نمی شوند و ممکنست کسانی باشند که با وجود داشتن این عوامل، دچار این بیماری نشوند. شما و پزشک شما می توانید برای انتخاب سبکی از زندگی که احتمال ابتلاء شما را به این سرطان کنترل می کنند، با هم مشورت کنید.
نشانه های سرطان مجرای صفرا
هنگامی که مجاری صفرا بدرستی کار می کنند، در خلال فرآیند هضم غذا، صفرا را به درون روده کوچک تخلیه می کنند. هنگامی که در سیستم مجاری صفرا گرفتگی وجود دارد، صفرا به درون کیسه صفرا یا کبد برمی گردد و چربی ها از روده ها به صورت هضم نشده عبور می کنند.
در مورد سرطان مجرای صفرا، ممکنست که توموری جریان صفرا را مسدود کند. اگر این مورد رخ دهد، bilirubin (ماده زرد مایل به قهوه ای که در صفرا یافت می شود) ساخته می شود و سبب یرقان و زرد شدن پوست و چشم ها می شود. یرقان خودش یک بیماری نیست اما نشانه ای از شرایط خاصی می باشد که معمولا کبد یا سیستم صفراوی را تحت تاثیر قرار می دهد.
Olangiocarcinoma یک سرطان مجاری صفرا از نوع نادر است که رشد کندی دارد. مجاری صفرا به عنوان لوله هایی از کبد به روده کوچک عمل می کنند که در خلال فرآیند هضم، صفرا را تحویل می دهند. متداول ترین نشانه های سرطان مجرای صفرا، توسط عملکرد غیر طبیعی کبد از قبیل یرقان، کاهش وزن و تغییرات در مدفوع یا ادرار مشخص می شود.
برخی از نشانه های بالقوه مرتبط به سرطان مجرای صفرا بشرح زیر می باشد :
•یرقان (زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها)، که گاهی همراه با خارش پوست می باشد
•افزایش اشتها- کاهش وزن
•افزایش حجم شکم – احساس پر بودن شکم
•تهوع و تب یا یکی از این دو
•تغییر در مدفوع یا ادرار
توجه : احتمال دارد که این نشانه ها در اثر شرایط دیگری جز سرطان از قبیل عفونت یا دیگر بیماری ها باشد. بهتر است که برای تشخیص دقیق، با یک متخصص مشورت کنید.
مفهوم نشانه های سرطان مجرای صفرا
رشد سرطانی از قبیل تومورها می تواند به گونه ای بالقوه مجاری صفرا را مسدود کند. یرقان نشانه ای قابل تشخیص است و این بعلت زرد شدن قابل توجه پوست و چشم ها می باشد. یرقان همچنین علامتی متداول از انسداد یا التهاب مجرای صفرا است.
گاهی اگر در خلال هضم غذا، صفرای کافی در امعاء و احشاء نباشد تا به تجزیه چربی ها کمک کند، تغییرات قابل توجهی در رنگ مدفوع یا ادرار دیده خواهد شد. در نبود bilirubin در اثر گرفتگی مجاری صفرا، ممکنست که رنگ مدفوع روشن یا گچی رنگ شود. Bilirubin ممکنست از طریق ادرار دفع شود در حالی که رنگ ادرار را کمی تیره می کند.
معمولا تومورها در اثر موقعیت مجاری صفرا در درون بدن به صورتی آشکار هستند. فشار تومور در اندام های مجاور ممکنست سبب احساس پربودن شکم یا درد شود. معمولا تهوع یا تب، اثر جانبی عملکرد غیرطبیعی کبد و یا ساخته شدن Bilirubin می باشد. اگر علائمی از یرقان، تب یا درد غیر قابل توجیه دارید، پیگیری فوری برای درمان، بسیار مهم است.
نشانه هایی که شرح داده شد، ممکنست علائمی از شرایط مرتبط با کبد یا بیماری باشد. اگر تصور می کنید که احتمال ابتلاء به سرطان مجرای صفرا و نشانه هایی از آن را دارید، باید با یک متخصص مشورت کنید. عملکرد کبد در سلامت عمومی بدن، نقشی اساسی دارد.
تشخیص سرطان مجرای صفرا
فرآیند تشخیص، با شناسایی دقیق و مرحله بندی سرطان آغاز می شود. این کار ممکنست یک یا چند مورد از آزمایش های زیر را بکار برد تا مجرای صفرا و کبد را مورد بررسی قرار می دهند :
•معاینات پزشکی
•ماوراء صوت
•سی تی اسکن MRI تصویربرداری با کمک تشدید مغناطیسی
•ERCP
•PTC
•Biopsy
•آزمایش های عملکرد کبد
تشخیص سرطان مجرای صفرا، یک فرآیند است و مرحله بندی، بخشی جدا نشدنی از این فرآیند می باشد. هدف از مرحله بندی سرطان مجرای صفرا، ارزیابی موقعیت، سایز و میزان گسترش تومور اولیه می باشد. همچنین فرآیند مرحله بندی، فرصتی برای پزشکان و بیماران است که در مورد گزینه های موجود برای درمان بحث کنند. همه این اطلاعات به شما و پزشک کمک می کنند که استنباط از سرطان و نیز نیازهای درمانی شخصی را به اشتراک گذارید.
همچنین پزشک با استفاده از اطلاعات در دسترس، احتمال برداشتن تومور را از طریق جراحی بررسی خواهد کرد. در مراحل اولیه سرطان مجرای صفرا .مرحله 0-IIاحتمال موفقیت جراحی بیشتر است. اما هر مورد برای خود منحصر بفرد است و نیاز به توجه ویژه خود دارد.
مفهوم مرحله بندی سرطان، اساسی را برای تعیین درمان فراهم می سازد. اما ارزیابی احتمال ریشه کن کردن و جراحی، به چندین عامل بستگی دارد که شامل این موارد می باشد: سلامت عمومی بیمار، موقعیت تومور در درون مجرای صفرا و موارد ترجیحی بیمار برای درمان خودش.
مفهوم سیستم TNM
متداول ترین و معتبرترین روش برای مرحله بندی سرطان مجرای صفرا، سیستم TNM است. مراحل سرطان با سه بخش کلیدی تعیین می شوند :
•تومور- تومورها بر حسب مقیاس 0-4 درجه بندی می شوند و این در حالیست که T0 نشان می دهد که شاهدی دال بر گسترش تومور اولیه به بافت موضع وجود ندارد، افزایش اعداد (T1-T4) مطابق با افزایش سایز و نیز میزان گسترش تومور می باشد. سرطان در Situ (Tis) نشان می دهد که سرطان مقدماتی به فراتر از لایه مجرای صفرا غشاء مخاطی آن گسترش پیدا نکرده است.
•غده – فرآیند مرحله بندی، دخیل شدن در غدد لنفاوی محل را ارزیابی می کند به گونه ای که N1 (شاهدی بر دخیل شدن غدد لنفاوی محل) و N0 (عاری بودن غدد لنفاوی محل از سرطان) می باشند.
•گسترش – گسترش سرطان به صورت M0 (نبودن علامتی دال بر گسترش سرطان) و یا M1 (گسترش سرطان) نام گذاری می شود.
هر یک از گروه ها (T، N و M) ارزیابی و درجه بندی می شوند. یک حرف X به معنی کافی نبودن اطلاعات می باشد (مثلا شرایطی که عامل خاصی را نمی توان به گونه ای مناسب بررسی کرد( .
گروه بندی مراحل سرطان مجرای صفرا
درجه های T، N و M با فرآیند گروه بندی مراحل ترکیب می شوند و به صورت اعداد رومی 0-IV بیان می شوند. گروه بندی مراحل سرطان مجرای صفرا بشرح زیر است :
مرحله 0 از سرطان مجرای صفرا : سرطان فقط در لایه درونی مجرای صفرا یافت می شود و به غدد لنفاوی و یا سایر نقاط بدن سرایت نکرده است (مثلا Tis، N0، M0).
مرحله I از سرطان مجرای صفرا : سرطان همچنان در درون مجرای صفرا است و اکنون به لایه های بافت محل سرایت کرده ولی هنوز به غدد لنفاوی و یا سایر نقاط بدن سرایت نکرده است (مثلا T1، N0، M0 ( .
مرحله II از سرطان مجرای صفرا : اکنون سرطان به اندام های مجاور از قبیل کبد، کیسه صفرا و لوزالمعده سرایت کرده است. همچنین ممکنست که سرطان در شاخه های سیاهرگ ورودی یا سرخرگ کبدی یافت شود ولی به بخش های دورتر بدن سرایت نکرده است. در مرحله IIB، سرطان به غدد لنفاوی مجاور سرایت کرده است.مانند T3، N0، M0 )
مرحله III از سرطان مجرای صفرا : سرطان به سیاهرگ ورودی اصلی، سرخرگ مشترک، دوازدهه (بخش نخست از روده کوچک)، روده بزرگ و دیواره شکمی سرایت کرده اما به فراتر از این اعضاء سرایت نکرده است. ممکنست که سرطان به غدد لنفاوی سرایت نکرده باشد مثلا T4، N0 یا N1، M0.
مرحله IV از سرطان مجرای صفرا : سرطان به بخش های دورتر بدن سرایت کرده است مثلا هرگونه T، هرگونه N، M1
سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی چیست؟
سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی، یک بیماری کمیاب است که در یاخته های بدخیم از بافت سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی وجود دارد. بخشی از سیستم صفراوی که مجرای صفرا است، لوله ای است که کبد و کیسه صفرا را به روده بزرگ ممتصل می کند. لوله های صفرایی راست و چپ از کبد خارج می شوند و به هم وصل می شوند تا لوله مشترک صفرا را تشکیل دهند. مجرای صفرای بیرون کبدی، بخشی از مجرای صفرای مشترک است که بیرون از کبد قرار دارد.
مایعی که صفرا نام دارد و توسط کبد ساخته می شود و در خلال عمل هضم، چربی ها را تجزیه می کند، در کیسه صفرا انباشته می شود. هنگامی که غذا در حال هضم است، صفرا از طریق مجرای صفرا از کیسه صفرا آزاد می شود و به سمت بخش نخست از روده کوچک می رود. مجاری صفرا و کیسه صفرا، مسیر صفرا را تشکیل می دهند.
اگر سرطان در نقطه ای که مجاری راست و چپ صفراوی به هم وصل می شوند بوجود آید، سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی ممکنست به تومور Klatskin نیز مربوط شود..
آمار سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
هر ساله حدود 2 الی 3 هزار مورد سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی در آمریکا تشخیص داده می شود. بیشتر این موارد در بیرون از کبد پدیدار می شوند. سن میانگین ابتلاء به این بیماری، 73 سالگی است.
آمادر سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی می تواند در درون کبد نیز شکل بگیرد (سرطان مجرای صفرای درون کبدی). بیشتر سرطان های مجرای صفرای بیرون کبدی از نوع adenocarcinomas می باشند. Adenocarcinomas و یا cholangiocarcinomas از غدد مخاطی که درون مجرا را می پوشانند، ایجاد می شوند. اصطلاح cholangiocarcinomas گاهی برای اشاره به هرگونه سرطان مقدملاتی سیستم صفرا استفاده می شود. اما استفاده از این اصطلاح، اغلب منحصر به تومورهای intrahepatic است و بنابراین به این گفتار مربوط نمی شود.
سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی را معمولا می توان به سه گروه تقسیم کرد :
سرطان متمرکز شده- سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی متمرکز شده، در یک منطقه خاص می باشد.
سرطان غیر قابل جدا شدن – سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی، اغلب تمایل به گسترش به دیگر مناطق بدن از جمله کبد، رگ های خونی مجاور و یا دیگر مناطق حفره شکمی دارد. در این مورد، سرطان را نباید بطور کامل با جراحی برداشت.
سرطان عود کننده – این اصطلاح برای مواردی استفاده می شود که سرطان پس از یک دوره زمانی برمی گردد (عود می کند). بازگشت سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی ممکنست در همان بخش از مجرای صفرا و یا بخش دیگری از بدن رخ دهد.
عوامل ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
هر یک از عوامل ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی، عاملی می باشد که احتمال ابتلاء به این بیماری را افزایش می دهد. این عوامل می توانند ژنتیکی، محیطی یا مربوط به سبک زندگی باشند. اگرچه داشتن یک یا چند عامل از این عوامل می تواند احتمال ابتلاء به سرطان را افزایش دهد ولی این بدان معنی نیست که شما حتما دچار این سرطان خواهید شد و نیز نداشتن این عوامل به معنی مبتلاء نشدن به این بیماری نیست. در بسیاری از موارد، سرطان در بدن کسانی بوجود می آید که هیچ عامل شناخته شده ای نداشته اند.
عوامل ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی کدامند؟
پژوهشگران چندین عامل یافته اند که احتمال ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی را افزایش می دهند. یکی از این عوامل، التهاب مزمن مجرای صفرا است. شرایط متعددی وجود دارند که سبب این حالت می شوند. این شرایط عبارتند از :
•sclerosing cholangitis مقدماتی وضعیتی است که التهاب لوله صفرا منجر به جراحت در بافت می شود.
•سنگ های مجرای صفرا نیز می تواند سبب التهاب شوند که خود منجر به افزایش احتمال ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی می شود.
•مخاط روده بزرگ زخمی از التهاب امعاء و احشاء نتیجه می شود. در برخی موارد، این می تواند التهاب مجرای صفرای بیرون کبدی را سبب شود.
•کیست های Choledochal کیست هایی هستند که پر از صفرا هستند و به مجرای صفرا وصل می باشند. جداره این کیسه ها اغلب مناطقی با تغییرات پیش سرطانی می باشند.
•موارد غیرطبیعی مجرای صفرا نیز می توانند احتمال ابتلاء به سرطان مجرای صفرا را افزایش دهند.
دیگر عوامل ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
علاوه بر التهاب، چندین عامل دیگر وجود دارند که می توانند احتمال ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از :
•بیماری کبدی سبب زخمی شدن بافت مجرای صفرا می شود. این سبب افزایش احتمال ابتلاء به سرطان می شود.
•بیماری های مجرای صفرا و کبد از قبیل بیماری کبدی polycystic و سندورم Caroli می تواند احتمال ابتلاء به سرطان را افزایش دهد.
•عفونت های fluke کبدی، کرم های انگلی هستند که در غذا یا آب زندگی می کنند و به مجرای صفرا هجوم می برند. انواع متعددی از fluke های کبدی وجود دارند.
•سن یک عامل ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی است. گرچه این سرطان در هر سنی ممکنست رخ دهد ولی احتمال ابتلاء به آن، با افزایش سن زیاد می شود.
•چاقی و افزایش وزن می تواند احتمال ابتلاء به سرطان کیسه صفرا و مجرای صفرا را افزایش دهد.
•Thorotrast یک ماده رادیواکتیو است که تا دهه 50 میلادی در عکس برداری با پرتو ایکس استفاده می شد، این ماده می تواند سبب افزایش احتمال ابتلاء به برخی از سرطان ها از جمله سرطان مجرای صفرا شود.
نشانه های سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
به علت موقعیت تومورها در بدن، تومورهای مجرای صفرا در مراحل اولیه نمی توانند با معاینه معمولی دیده شوند یا حس شوند. همچنین هیچ روش قابل اعتمادی برای پیدا کردن سرطان های مجرای صفرا در مراحل اولیه وجود ندارد که به اندازه کافی برای انجام غربال گیری مفید باشد. در نتیجه بیشتر سرطان های مجرای صفرا هنگامی معلوم می شوند که نشانه های بیماری قابل دیدن باشند و یا اینکه در شرایطی بی ارتباط و به گونه ای تصادفی یافت شوند.
گرچه سرطان به هر کسی به یک گونه اثر می کند و نشانه های بیماری نیز ممکنست متفاوت باشد ولی متداول ترین نشانه سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی، یرقان است. یرقان، زرد شدن پوست و چشم ها است که با گرفتگی مجرای صفرا بوجود می آید. هنگامی که در مجرای صفرا گرفتگی رخ می دهد، انتقال صفرا به سیستم گوارش متوقف می گردد، صفرا آغاز به انباشته شدن در خون می کند. یک بخش از صفرا بنام bilirubin در پوست انباشته می شود و سبب زردی پوست یا چشمان می شود.
دیگر نشانه های ممکن برای سرطان مجرای صفرا می تواند شامل موارد زیر باشد :
•درد غیرطبیعی
•تب
•خارش پوست
•کم شدن اشتها
•کاهش وزن بی دلیل
•نفخ شکم
گرچه این نشانه ها و دیگر نشانه ها می توانند توسط سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی بوجود آمده باشند ولی ممکنست ناشی از شرایط دیگر نیز باشند. اگر هریک از این نشانه ها را دارید و حس می کنید که شاید در خطر ابتلاء به این بیماری باشید، با پزشک متخصص تماس بگیرید. فقط هنگامی یک متخصص، آزمایش های دقیقی برای تعیین این موضوع انجام می دهد که نشانه های شما ناشی از سرطان باشند. امکان دارد که این نشانه ها علائمی از دیگر مواردی باشند که خود نیاز به درمان دارند.
تشخیص سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی و ابزارهای درمان آن
•مقاومت دارویی شدید
•MRI
مقاومت دارویی شدید در برابر سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
در برخی از مراکز درمان سرطان، از طرح درمانی سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی برای نیازهای خاص استفاده می شود. یکی از روش های ابتکاری، شخصی سازی درمان شما با استفاده از آزمایش مقاومت دارویی شدید (EDR) می باشد.
یک تست بسیار دقیق در مورد تومورهای جامد، آزمایش EDR است که برای تعیین مقاومت تومور در برابر داروی شیمی درمانی است که مقاومت عمده دارویی را نشان می دهد. بنابراین اگر تومور در آزمایش EDR به دارو مقاوم باشد، بنابراین تومور واقعا به آن دارو مقاوم خواهد بود.
با آزمایش برای دارو پیش از درمان اولیه، می توان به پزشکان کمک کرد تا از سمی بودن غیر ضروری پرهیز کنند، هزینه ها را به کم ترین میزان برسانند و پروتکل های درمانی دیگر مربوط به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی را نیز مورد توجه قرار دهند.
MRI برای سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI) یکی از فناوری های تشخیصی جدید است که برای یاخته های سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی در درون بدن استفاده می شود. با بهره برداری از انرژی مغناطیسی و امواج رادیویی، MRI تصاویر برشی از بدن تهیه می کند.
با تعیین موقعیت دقیق و سایز تومور، MRI به متخصصین کمک می کند که به گونه مناسبی بیماری را مرحله بندی کنند.
مرحله بندی سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
مرحه بندی سرطان، فرآیند درک این موضوع است که سرطان تا چه میزان گسترش یافته است. درک مرحله سرطان مجرای صفرا به چند دلیل، بسیار مهم است. نخست آنکه دانستن مرحله بیماری، به شناسایی مناسب ترین گزینه های درمانی کمک می کند. این موضوع همچنین تشخیص دقیق تر بیماری را سبب می شود.
مرحله بندی سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
مرحله بندی سرطان مجرای صفرا با بهره گیری از دو سیستم انجام می شود. اگر سرطان در کبد آغاز شود (سرطان مجرای صفرای درون کبدی)، با استفاده از سیستم TNM انجام می شود. این سیستم برای مرحله بندی سرطان های مجرای صفرا که در بیرون از کبد منشاء می گیرند نیز استفاده می شود (سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی). به هرحال مجموعه ویژه ای از معیارها برای بیان مراحل سرطان های مجرای صفرای بیرون کبدی مورد استفاده قرار می گیرد. سیستم TNM برای این سرطان ها دربرگیرنده سه بخش کلیدی می باشد :
T – بزرگی تومور مقدماتی که ازطریق دیواره مجرای صفرا رشد کرده است را نشان می دهد و بیانگر اینست که آیا تومور به اعضاء یا بافت های مجاور حمله کرده است یا نه.
N – تعیین می کند که آیا سرطان به غدد لنفاوی مجاور سرایت کرده است یا نه.
M – نشان می دهد که ایا سرطان به دیگر بخش های بدن گسترش یافته است یا نه.
اعداد پس از T، N و M ، شدت هر یک از اطلاعات مربوطه را درجه بندی می کنند. در رده بندی 0-4 ، اعداد بزرگ تر، شدت بیشتر شرایط را نشان می دهد.
مرحله بندی و تشخیص سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
سیستم مرحله بندی مورد استفاده برای سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی، به پزشکان کمک می کند که ایده مناسبی در مورد تشخیص بیماری شخص و گزینه های درمانی ممکن داشته باشند. همچنین برای مرحله بندی سرطان، پزشکان این مورد را درنظر خواهند داشت که آیا سرطان می تواند تماما با جراحی برداشته شود یا نه. نظریه برداشتن تومورهایی که به درون ساختارها یا اعضاء مجاور سرایت نکرده اند T1 یا T2معمولا بهتر از مراحل پیشرفته تر می باشد. ممکنست برداشتن یک تومور که به دیگر اعضاء یا ساختارها سرایت کرده باشد T3 یا T4، با جراحی ممکن نباشد و شاید لازم باشد که شیوه متفاوتی را برای درمان آن بکار برد.
دیگر عواملی که می تواند بر یک طرح درمانی تاثیر گذارد اینست که آیا سرطان در طول مجرای صفرا قرار دارد و آیا شخص سلامتی کافی را برای قرار گرفتن در زیر جراحی را دارد یا نه.
سرطان مجرای صفرا، یک نوع سرطان کمیاب است که در مجرای صفرا شکل می گیرد. مجرای صفرا، لوله باریکی است که صفرا را از کبد و کیسه صفرا به روده کوچک می رساند، جایی که به هضم غذا کمک می کند.
سرطان کیسه صفرا یک بیماری است که در آن یاخته های بدخیم در بافت های کیسه صفرا دیده می شود. شکل کمیابی از این سرطان، سرطان مقدماتی صفرا است که در لایه میانی کیسه صفرا آغاز می شود و از طریق لایه های خارجی رشد می کند.
کیسه صفرا یک عضو کوچک گلابی شکل است که دقیقا در زیر کبد و در بالای شکم قرار دارد. صفرا مایعی است که توسط کبد ساخته می شود و به هضم چربی غذاها کمک می کند. صفرا از طریق مجرای مشترک صفرا (مجرایی که کیسه صفرا را به کبد و بخش نخست از روده کوچک وصل می کند) از صفرا آزاد می شود. سرطان کیسه صفرا در بین زنان، دو برابر مردان شایع است.
انواع سرطان کیسه صفرا
بیشتر سرطان های کیسه صفرا از نوع adenocarcinomas می باشند و لایه های پوشاننده سیستم گوارشی را پدید می آورند. براساس ظاهر تومور در زیر میکروسکوپ، برخی از انواع فرعی این نوع سرطان عبارتند از: سرطان دارای برآمدگی، گره دار و لوله ای شکل. انواعی سرطان کیسه صفرا اینها هستند : سرطان یاخته های فلسی، سرطان یاخته های “حلقه انگشتری” و سرطان adenocarcinomas .
عوامل ابتلاء به سرطان کیسه صفرا
عضو گلابی شکل کیسه صفرا، حدود 2 تا 3 اینچ درازا دارد و در بالای شکم در کنار کبد قرار دارد. کیسه صفرا، مرکزی نیرومند برای صفرای تولید شده در کبد می باشد. در خلال عمل هضم، صفرا از طریق مجاری صفرا از کیسه صفرا به درون بخش پایینی سیستم گوارش تخلیه می شود تا به تجزیه چربی ها کمک کند.
سرطان کیسه صفرا نسبتا کمیاب است. هرساله کم تر از 1000 مورد سرطان کیسه صفرا تشخیص داده می شود. گرچه یک عامل ابتلاء (از قبیل سنگ کیسه صفرا) ممکنست بر احتمال ابتلاء به این بیماری تاثیر گذارد ولی احتمال تاثیرگذاری عوامل بیشتر این بیماری، کم پیش می آید.
هنوز علت واقعی ابتلاء به سرطان کیسه صفرا ناشناخته است اما پزشکان براین باورند که عواملی از قبیل بیماری های خاص و شرایطی که سبب تورم کیسه صفرا می شود، ممکنست احتمال ابتلاء به این سرطان را افزایش دهد.
انواع سرطان مجرای صفرا
برحسب موقعیت، سرطان مجرای صفرا را می توان به سه گروه تقسیم کرد :
•سرطان مجرای صفرای Hilar perihilar– این سرطان متداول ترین نوع از سرطان مجرای صفرا است و در بخشی شکل می گیرد که شاخه های کبدی از کبد خارج می شوند. در مراحل اولیه، فقط یک بخش کوچک را می توان قطع کرد. مجرای صفرای Hilar به تومورهای Klatskin مربوط می شود.
•سرطان مجرای صفرای Intrahepatic – این نوع سرطان در درون کبد در شاخه های کوچک تر مجاری تشکیل می شود. ممکنست که این سرطان با سرطان یاخته های کبد اشتباه گرفته شود. فقط یکی از 10 سرطان مجاری صفرا از این نوع است. حدود نیمی از این سرطان ها در زمانی که تشخیص داده می شوند، قابل درمان هستند.
•سرطان مجرای صفرای Distal – قابل درمان تر از سرطان های یاد شده در بالاست، این سرطان ها در محلی نزدیک تر به روده کوچک تشکیل می شوند. اما جراحی آنها نیاز به این دارد که بخشی از لوزالمعده و نیز بخشی از روده کوچک برداشته شود.
مفهوم سرطان مجرای صفرا
صفرا که مایعی سبز مایل به زرد است در کبد تولید می شود و در کیسه صفرا ذخیره می گردد و در خلال عمل هضم، به تجزیه شدن چربی ها کمک می کند. صفرا از طریق مجموعه ای از مجاری که سیستم صفراوی نامیده می شود، به این اعضاء منتقل می گردد. این سیستم روزانه 50 تا 100 قاشق سوپ خوری صفرا تحویل می دهد. این ساختار لوله مانند کوچک، نقش بزرگی در فرآیند هضم غذا بازی می کند.
مجاری صفرا عملکردی نزدیک به سیستم هضم غذا دارند. التهاب، سوزش و یا گرفتگی در این سیستم، سبب ایجاد مشکل در هضم غذا و یا یرقان می شود و یا بیماری های مزمنی را ایجاد می کند. برخی از این شرایط عوامل مخاطره آمیزی را از نظر ایجاد سرطان مجرای صفرا سبب می شوند. داشتن یک یا چند عامل از این عوامل به معنی این نیست که شما حتما دچار این سرطان خواهید شد اما دانستن این عوامل سبب می شود که بتوانید اقدامات حفاظتی لازم را انجام دهید.
عوامل بالقوه ابتلاء به سرطان مجرای صفرا
عوامل ابتلاء شامل این موارد می باشند: بیماری های خاص کبدی یا مجرای صفرا؛ سوزش مزمن یا التهاب مجرای صفرا؛ عفونت های انگلی؛ چاقی؛ سابقه خانوادگی؛ عوامل محیطی (قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطان زا و رادیواکتیو) و سبک های خاص زندگی.
مجددا اگرچه این عوامل می توانند احتمال دچار شدن به سرطان مجرای صفرا را افزایش دهند ولی داشتن یک یا چند عامل از اینها به معنی این نیست که شما حتما مبتلاء به سرطان می شوید. مشورت با پزشک سبب می شود که درک بهتری از این عوامل در ارتباط با سلامت خود بدست آورید. در مورد هر یک از این عوامل که فکر می کنید ممکنست احتمال ابتلاء شما را به سرطان افزایش می دهد، با پزشک خود صحبت کنید.
عوامل مربوط به شیوه زندگی، محیط و بهداشت
•مصرف زیاد الکل و نیز بیماری کبدی
•کشیدن سیگار
•قرار گرفتن درمعرض مواد شیمیایی خطرناک
•دیوکسین، nitrosamine ها و PCB ها
•Thorotrast مواد شیمیایی تزریق وریدی که قبلا برای برخی از عکس برداری های پرتو ایکس مصرف می شد ولی امروزه منسوخ شده است
•عفونت های انگلی موجود در آب
•ناخنک های کبدی (Clonorchis sinensi یا Opisthorchis viverrini)
•چاقی
•دیابت
•کیست های Choledochal
عفونت ها یا بیماری های مزمن
•Sclerosing cholangitis عفونت مجرای صفرا
•ورم مخاط روده بزرگ (التهاب روده بزرگ)
•سنگ مجاری صفرا
•بیماری لوزالمعده
•سندروم شکم تحریک پذیر
•التهاب یا سوزش مزمن ممکنست در بیماری ها یا شرایطی که مرتبط با سرطان مجرای صفرا می باشد نیز بوجود آید.
موارد ارثی سرطان مجرای صفرا
موارد ارثی اندکی وجود دارند از قبیل بیماری Caroli که سندروم Caroli هم نامیده می شودکه ممکنست سبب شود برخی از افراد مستعد بیماری باشند و نیز افزایش سوزش مجرای صفرا از این دسته است. اما بیشتر موارد سرطان مجرای صفرا به گونه ای نیستند که به مسئله سابقه در خویشاوندان ارتباطی داشته باشند.
سن
سرطان مجرای صفرا در بین افراد میان سال زیاد متداول نیست. بیش از 60 درصد از بیماران دارای این نوع سرطان، 65 سال یا بیشتر سن دارند.
توجه: هر چیزی که احتمال ابتلاء به یک بیماری را افزایش می دهد، عاملی برای احتمال ابتلاء نامیده می شود. دارا بودن عوامل احتمال ابتلاء به سرطان بدین معنی نیست که شما حتما دچار این بیماری خواهید شد و نداشتن این عوامل بدان معنی نیست که شما به هیچ وجه دچار این بیماری نخواهید شد. اگر فکر می کنید که احتمال ابتلاء به این بیماری را دارید، آن را با پزشک خودتان در میان بگذارید.
درک عوامل ابتلاء شما به بیماری
بیشتر این عوامل مستقیما منجر به سرطان نمی شوند و ممکنست کسانی باشند که با وجود داشتن این عوامل، دچار این بیماری نشوند. شما و پزشک شما می توانید برای انتخاب سبکی از زندگی که احتمال ابتلاء شما را به این سرطان کنترل می کنند، با هم مشورت کنید.
نشانه های سرطان مجرای صفرا
هنگامی که مجاری صفرا بدرستی کار می کنند، در خلال فرآیند هضم غذا، صفرا را به درون روده کوچک تخلیه می کنند. هنگامی که در سیستم مجاری صفرا گرفتگی وجود دارد، صفرا به درون کیسه صفرا یا کبد برمی گردد و چربی ها از روده ها به صورت هضم نشده عبور می کنند.
در مورد سرطان مجرای صفرا، ممکنست که توموری جریان صفرا را مسدود کند. اگر این مورد رخ دهد، bilirubin (ماده زرد مایل به قهوه ای که در صفرا یافت می شود) ساخته می شود و سبب یرقان و زرد شدن پوست و چشم ها می شود. یرقان خودش یک بیماری نیست اما نشانه ای از شرایط خاصی می باشد که معمولا کبد یا سیستم صفراوی را تحت تاثیر قرار می دهد.
Olangiocarcinoma یک سرطان مجاری صفرا از نوع نادر است که رشد کندی دارد. مجاری صفرا به عنوان لوله هایی از کبد به روده کوچک عمل می کنند که در خلال فرآیند هضم، صفرا را تحویل می دهند. متداول ترین نشانه های سرطان مجرای صفرا، توسط عملکرد غیر طبیعی کبد از قبیل یرقان، کاهش وزن و تغییرات در مدفوع یا ادرار مشخص می شود.
برخی از نشانه های بالقوه مرتبط به سرطان مجرای صفرا بشرح زیر می باشد :
•یرقان (زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها)، که گاهی همراه با خارش پوست می باشد
•افزایش اشتها- کاهش وزن
•افزایش حجم شکم – احساس پر بودن شکم
•تهوع و تب یا یکی از این دو
•تغییر در مدفوع یا ادرار
توجه : احتمال دارد که این نشانه ها در اثر شرایط دیگری جز سرطان از قبیل عفونت یا دیگر بیماری ها باشد. بهتر است که برای تشخیص دقیق، با یک متخصص مشورت کنید.
مفهوم نشانه های سرطان مجرای صفرا
رشد سرطانی از قبیل تومورها می تواند به گونه ای بالقوه مجاری صفرا را مسدود کند. یرقان نشانه ای قابل تشخیص است و این بعلت زرد شدن قابل توجه پوست و چشم ها می باشد. یرقان همچنین علامتی متداول از انسداد یا التهاب مجرای صفرا است.
گاهی اگر در خلال هضم غذا، صفرای کافی در امعاء و احشاء نباشد تا به تجزیه چربی ها کمک کند، تغییرات قابل توجهی در رنگ مدفوع یا ادرار دیده خواهد شد. در نبود bilirubin در اثر گرفتگی مجاری صفرا، ممکنست که رنگ مدفوع روشن یا گچی رنگ شود. Bilirubin ممکنست از طریق ادرار دفع شود در حالی که رنگ ادرار را کمی تیره می کند.
معمولا تومورها در اثر موقعیت مجاری صفرا در درون بدن به صورتی آشکار هستند. فشار تومور در اندام های مجاور ممکنست سبب احساس پربودن شکم یا درد شود. معمولا تهوع یا تب، اثر جانبی عملکرد غیرطبیعی کبد و یا ساخته شدن Bilirubin می باشد. اگر علائمی از یرقان، تب یا درد غیر قابل توجیه دارید، پیگیری فوری برای درمان، بسیار مهم است.
نشانه هایی که شرح داده شد، ممکنست علائمی از شرایط مرتبط با کبد یا بیماری باشد. اگر تصور می کنید که احتمال ابتلاء به سرطان مجرای صفرا و نشانه هایی از آن را دارید، باید با یک متخصص مشورت کنید. عملکرد کبد در سلامت عمومی بدن، نقشی اساسی دارد.
تشخیص سرطان مجرای صفرا
فرآیند تشخیص، با شناسایی دقیق و مرحله بندی سرطان آغاز می شود. این کار ممکنست یک یا چند مورد از آزمایش های زیر را بکار برد تا مجرای صفرا و کبد را مورد بررسی قرار می دهند :
•معاینات پزشکی
•ماوراء صوت
•سی تی اسکن MRI تصویربرداری با کمک تشدید مغناطیسی
•ERCP
•PTC
•Biopsy
•آزمایش های عملکرد کبد
تشخیص سرطان مجرای صفرا، یک فرآیند است و مرحله بندی، بخشی جدا نشدنی از این فرآیند می باشد. هدف از مرحله بندی سرطان مجرای صفرا، ارزیابی موقعیت، سایز و میزان گسترش تومور اولیه می باشد. همچنین فرآیند مرحله بندی، فرصتی برای پزشکان و بیماران است که در مورد گزینه های موجود برای درمان بحث کنند. همه این اطلاعات به شما و پزشک کمک می کنند که استنباط از سرطان و نیز نیازهای درمانی شخصی را به اشتراک گذارید.
همچنین پزشک با استفاده از اطلاعات در دسترس، احتمال برداشتن تومور را از طریق جراحی بررسی خواهد کرد. در مراحل اولیه سرطان مجرای صفرا .مرحله 0-IIاحتمال موفقیت جراحی بیشتر است. اما هر مورد برای خود منحصر بفرد است و نیاز به توجه ویژه خود دارد.
مفهوم مرحله بندی سرطان، اساسی را برای تعیین درمان فراهم می سازد. اما ارزیابی احتمال ریشه کن کردن و جراحی، به چندین عامل بستگی دارد که شامل این موارد می باشد: سلامت عمومی بیمار، موقعیت تومور در درون مجرای صفرا و موارد ترجیحی بیمار برای درمان خودش.
مفهوم سیستم TNM
متداول ترین و معتبرترین روش برای مرحله بندی سرطان مجرای صفرا، سیستم TNM است. مراحل سرطان با سه بخش کلیدی تعیین می شوند :
•تومور- تومورها بر حسب مقیاس 0-4 درجه بندی می شوند و این در حالیست که T0 نشان می دهد که شاهدی دال بر گسترش تومور اولیه به بافت موضع وجود ندارد، افزایش اعداد (T1-T4) مطابق با افزایش سایز و نیز میزان گسترش تومور می باشد. سرطان در Situ (Tis) نشان می دهد که سرطان مقدماتی به فراتر از لایه مجرای صفرا غشاء مخاطی آن گسترش پیدا نکرده است.
•غده – فرآیند مرحله بندی، دخیل شدن در غدد لنفاوی محل را ارزیابی می کند به گونه ای که N1 (شاهدی بر دخیل شدن غدد لنفاوی محل) و N0 (عاری بودن غدد لنفاوی محل از سرطان) می باشند.
•گسترش – گسترش سرطان به صورت M0 (نبودن علامتی دال بر گسترش سرطان) و یا M1 (گسترش سرطان) نام گذاری می شود.
هر یک از گروه ها (T، N و M) ارزیابی و درجه بندی می شوند. یک حرف X به معنی کافی نبودن اطلاعات می باشد (مثلا شرایطی که عامل خاصی را نمی توان به گونه ای مناسب بررسی کرد( .
گروه بندی مراحل سرطان مجرای صفرا
درجه های T، N و M با فرآیند گروه بندی مراحل ترکیب می شوند و به صورت اعداد رومی 0-IV بیان می شوند. گروه بندی مراحل سرطان مجرای صفرا بشرح زیر است :
مرحله 0 از سرطان مجرای صفرا : سرطان فقط در لایه درونی مجرای صفرا یافت می شود و به غدد لنفاوی و یا سایر نقاط بدن سرایت نکرده است (مثلا Tis، N0، M0).
مرحله I از سرطان مجرای صفرا : سرطان همچنان در درون مجرای صفرا است و اکنون به لایه های بافت محل سرایت کرده ولی هنوز به غدد لنفاوی و یا سایر نقاط بدن سرایت نکرده است (مثلا T1، N0، M0 ( .
مرحله II از سرطان مجرای صفرا : اکنون سرطان به اندام های مجاور از قبیل کبد، کیسه صفرا و لوزالمعده سرایت کرده است. همچنین ممکنست که سرطان در شاخه های سیاهرگ ورودی یا سرخرگ کبدی یافت شود ولی به بخش های دورتر بدن سرایت نکرده است. در مرحله IIB، سرطان به غدد لنفاوی مجاور سرایت کرده است.مانند T3، N0، M0 )
مرحله III از سرطان مجرای صفرا : سرطان به سیاهرگ ورودی اصلی، سرخرگ مشترک، دوازدهه (بخش نخست از روده کوچک)، روده بزرگ و دیواره شکمی سرایت کرده اما به فراتر از این اعضاء سرایت نکرده است. ممکنست که سرطان به غدد لنفاوی سرایت نکرده باشد مثلا T4، N0 یا N1، M0.
مرحله IV از سرطان مجرای صفرا : سرطان به بخش های دورتر بدن سرایت کرده است مثلا هرگونه T، هرگونه N، M1
سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی چیست؟
سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی، یک بیماری کمیاب است که در یاخته های بدخیم از بافت سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی وجود دارد. بخشی از سیستم صفراوی که مجرای صفرا است، لوله ای است که کبد و کیسه صفرا را به روده بزرگ ممتصل می کند. لوله های صفرایی راست و چپ از کبد خارج می شوند و به هم وصل می شوند تا لوله مشترک صفرا را تشکیل دهند. مجرای صفرای بیرون کبدی، بخشی از مجرای صفرای مشترک است که بیرون از کبد قرار دارد.
مایعی که صفرا نام دارد و توسط کبد ساخته می شود و در خلال عمل هضم، چربی ها را تجزیه می کند، در کیسه صفرا انباشته می شود. هنگامی که غذا در حال هضم است، صفرا از طریق مجرای صفرا از کیسه صفرا آزاد می شود و به سمت بخش نخست از روده کوچک می رود. مجاری صفرا و کیسه صفرا، مسیر صفرا را تشکیل می دهند.
اگر سرطان در نقطه ای که مجاری راست و چپ صفراوی به هم وصل می شوند بوجود آید، سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی ممکنست به تومور Klatskin نیز مربوط شود..
آمار سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
هر ساله حدود 2 الی 3 هزار مورد سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی در آمریکا تشخیص داده می شود. بیشتر این موارد در بیرون از کبد پدیدار می شوند. سن میانگین ابتلاء به این بیماری، 73 سالگی است.
آمادر سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی می تواند در درون کبد نیز شکل بگیرد (سرطان مجرای صفرای درون کبدی). بیشتر سرطان های مجرای صفرای بیرون کبدی از نوع adenocarcinomas می باشند. Adenocarcinomas و یا cholangiocarcinomas از غدد مخاطی که درون مجرا را می پوشانند، ایجاد می شوند. اصطلاح cholangiocarcinomas گاهی برای اشاره به هرگونه سرطان مقدملاتی سیستم صفرا استفاده می شود. اما استفاده از این اصطلاح، اغلب منحصر به تومورهای intrahepatic است و بنابراین به این گفتار مربوط نمی شود.
سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی را معمولا می توان به سه گروه تقسیم کرد :
سرطان متمرکز شده- سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی متمرکز شده، در یک منطقه خاص می باشد.
سرطان غیر قابل جدا شدن – سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی، اغلب تمایل به گسترش به دیگر مناطق بدن از جمله کبد، رگ های خونی مجاور و یا دیگر مناطق حفره شکمی دارد. در این مورد، سرطان را نباید بطور کامل با جراحی برداشت.
سرطان عود کننده – این اصطلاح برای مواردی استفاده می شود که سرطان پس از یک دوره زمانی برمی گردد (عود می کند). بازگشت سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی ممکنست در همان بخش از مجرای صفرا و یا بخش دیگری از بدن رخ دهد.
عوامل ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
هر یک از عوامل ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی، عاملی می باشد که احتمال ابتلاء به این بیماری را افزایش می دهد. این عوامل می توانند ژنتیکی، محیطی یا مربوط به سبک زندگی باشند. اگرچه داشتن یک یا چند عامل از این عوامل می تواند احتمال ابتلاء به سرطان را افزایش دهد ولی این بدان معنی نیست که شما حتما دچار این سرطان خواهید شد و نیز نداشتن این عوامل به معنی مبتلاء نشدن به این بیماری نیست. در بسیاری از موارد، سرطان در بدن کسانی بوجود می آید که هیچ عامل شناخته شده ای نداشته اند.
عوامل ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی کدامند؟
پژوهشگران چندین عامل یافته اند که احتمال ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی را افزایش می دهند. یکی از این عوامل، التهاب مزمن مجرای صفرا است. شرایط متعددی وجود دارند که سبب این حالت می شوند. این شرایط عبارتند از :
•sclerosing cholangitis مقدماتی وضعیتی است که التهاب لوله صفرا منجر به جراحت در بافت می شود.
•سنگ های مجرای صفرا نیز می تواند سبب التهاب شوند که خود منجر به افزایش احتمال ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی می شود.
•مخاط روده بزرگ زخمی از التهاب امعاء و احشاء نتیجه می شود. در برخی موارد، این می تواند التهاب مجرای صفرای بیرون کبدی را سبب شود.
•کیست های Choledochal کیست هایی هستند که پر از صفرا هستند و به مجرای صفرا وصل می باشند. جداره این کیسه ها اغلب مناطقی با تغییرات پیش سرطانی می باشند.
•موارد غیرطبیعی مجرای صفرا نیز می توانند احتمال ابتلاء به سرطان مجرای صفرا را افزایش دهند.
دیگر عوامل ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
علاوه بر التهاب، چندین عامل دیگر وجود دارند که می توانند احتمال ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از :
•بیماری کبدی سبب زخمی شدن بافت مجرای صفرا می شود. این سبب افزایش احتمال ابتلاء به سرطان می شود.
•بیماری های مجرای صفرا و کبد از قبیل بیماری کبدی polycystic و سندورم Caroli می تواند احتمال ابتلاء به سرطان را افزایش دهد.
•عفونت های fluke کبدی، کرم های انگلی هستند که در غذا یا آب زندگی می کنند و به مجرای صفرا هجوم می برند. انواع متعددی از fluke های کبدی وجود دارند.
•سن یک عامل ابتلاء به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی است. گرچه این سرطان در هر سنی ممکنست رخ دهد ولی احتمال ابتلاء به آن، با افزایش سن زیاد می شود.
•چاقی و افزایش وزن می تواند احتمال ابتلاء به سرطان کیسه صفرا و مجرای صفرا را افزایش دهد.
•Thorotrast یک ماده رادیواکتیو است که تا دهه 50 میلادی در عکس برداری با پرتو ایکس استفاده می شد، این ماده می تواند سبب افزایش احتمال ابتلاء به برخی از سرطان ها از جمله سرطان مجرای صفرا شود.
نشانه های سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
به علت موقعیت تومورها در بدن، تومورهای مجرای صفرا در مراحل اولیه نمی توانند با معاینه معمولی دیده شوند یا حس شوند. همچنین هیچ روش قابل اعتمادی برای پیدا کردن سرطان های مجرای صفرا در مراحل اولیه وجود ندارد که به اندازه کافی برای انجام غربال گیری مفید باشد. در نتیجه بیشتر سرطان های مجرای صفرا هنگامی معلوم می شوند که نشانه های بیماری قابل دیدن باشند و یا اینکه در شرایطی بی ارتباط و به گونه ای تصادفی یافت شوند.
گرچه سرطان به هر کسی به یک گونه اثر می کند و نشانه های بیماری نیز ممکنست متفاوت باشد ولی متداول ترین نشانه سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی، یرقان است. یرقان، زرد شدن پوست و چشم ها است که با گرفتگی مجرای صفرا بوجود می آید. هنگامی که در مجرای صفرا گرفتگی رخ می دهد، انتقال صفرا به سیستم گوارش متوقف می گردد، صفرا آغاز به انباشته شدن در خون می کند. یک بخش از صفرا بنام bilirubin در پوست انباشته می شود و سبب زردی پوست یا چشمان می شود.
دیگر نشانه های ممکن برای سرطان مجرای صفرا می تواند شامل موارد زیر باشد :
•درد غیرطبیعی
•تب
•خارش پوست
•کم شدن اشتها
•کاهش وزن بی دلیل
•نفخ شکم
گرچه این نشانه ها و دیگر نشانه ها می توانند توسط سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی بوجود آمده باشند ولی ممکنست ناشی از شرایط دیگر نیز باشند. اگر هریک از این نشانه ها را دارید و حس می کنید که شاید در خطر ابتلاء به این بیماری باشید، با پزشک متخصص تماس بگیرید. فقط هنگامی یک متخصص، آزمایش های دقیقی برای تعیین این موضوع انجام می دهد که نشانه های شما ناشی از سرطان باشند. امکان دارد که این نشانه ها علائمی از دیگر مواردی باشند که خود نیاز به درمان دارند.
تشخیص سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی و ابزارهای درمان آن
•مقاومت دارویی شدید
•MRI
مقاومت دارویی شدید در برابر سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
در برخی از مراکز درمان سرطان، از طرح درمانی سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی برای نیازهای خاص استفاده می شود. یکی از روش های ابتکاری، شخصی سازی درمان شما با استفاده از آزمایش مقاومت دارویی شدید (EDR) می باشد.
یک تست بسیار دقیق در مورد تومورهای جامد، آزمایش EDR است که برای تعیین مقاومت تومور در برابر داروی شیمی درمانی است که مقاومت عمده دارویی را نشان می دهد. بنابراین اگر تومور در آزمایش EDR به دارو مقاوم باشد، بنابراین تومور واقعا به آن دارو مقاوم خواهد بود.
با آزمایش برای دارو پیش از درمان اولیه، می توان به پزشکان کمک کرد تا از سمی بودن غیر ضروری پرهیز کنند، هزینه ها را به کم ترین میزان برسانند و پروتکل های درمانی دیگر مربوط به سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی را نیز مورد توجه قرار دهند.
MRI برای سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI) یکی از فناوری های تشخیصی جدید است که برای یاخته های سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی در درون بدن استفاده می شود. با بهره برداری از انرژی مغناطیسی و امواج رادیویی، MRI تصاویر برشی از بدن تهیه می کند.
با تعیین موقعیت دقیق و سایز تومور، MRI به متخصصین کمک می کند که به گونه مناسبی بیماری را مرحله بندی کنند.
مرحله بندی سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
مرحه بندی سرطان، فرآیند درک این موضوع است که سرطان تا چه میزان گسترش یافته است. درک مرحله سرطان مجرای صفرا به چند دلیل، بسیار مهم است. نخست آنکه دانستن مرحله بیماری، به شناسایی مناسب ترین گزینه های درمانی کمک می کند. این موضوع همچنین تشخیص دقیق تر بیماری را سبب می شود.
مرحله بندی سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
مرحله بندی سرطان مجرای صفرا با بهره گیری از دو سیستم انجام می شود. اگر سرطان در کبد آغاز شود (سرطان مجرای صفرای درون کبدی)، با استفاده از سیستم TNM انجام می شود. این سیستم برای مرحله بندی سرطان های مجرای صفرا که در بیرون از کبد منشاء می گیرند نیز استفاده می شود (سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی). به هرحال مجموعه ویژه ای از معیارها برای بیان مراحل سرطان های مجرای صفرای بیرون کبدی مورد استفاده قرار می گیرد. سیستم TNM برای این سرطان ها دربرگیرنده سه بخش کلیدی می باشد :
T – بزرگی تومور مقدماتی که ازطریق دیواره مجرای صفرا رشد کرده است را نشان می دهد و بیانگر اینست که آیا تومور به اعضاء یا بافت های مجاور حمله کرده است یا نه.
N – تعیین می کند که آیا سرطان به غدد لنفاوی مجاور سرایت کرده است یا نه.
M – نشان می دهد که ایا سرطان به دیگر بخش های بدن گسترش یافته است یا نه.
اعداد پس از T، N و M ، شدت هر یک از اطلاعات مربوطه را درجه بندی می کنند. در رده بندی 0-4 ، اعداد بزرگ تر، شدت بیشتر شرایط را نشان می دهد.
مرحله بندی و تشخیص سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی
سیستم مرحله بندی مورد استفاده برای سرطان مجرای صفرای بیرون کبدی، به پزشکان کمک می کند که ایده مناسبی در مورد تشخیص بیماری شخص و گزینه های درمانی ممکن داشته باشند. همچنین برای مرحله بندی سرطان، پزشکان این مورد را درنظر خواهند داشت که آیا سرطان می تواند تماما با جراحی برداشته شود یا نه. نظریه برداشتن تومورهایی که به درون ساختارها یا اعضاء مجاور سرایت نکرده اند T1 یا T2معمولا بهتر از مراحل پیشرفته تر می باشد. ممکنست برداشتن یک تومور که به دیگر اعضاء یا ساختارها سرایت کرده باشد T3 یا T4، با جراحی ممکن نباشد و شاید لازم باشد که شیوه متفاوتی را برای درمان آن بکار برد.
دیگر عواملی که می تواند بر یک طرح درمانی تاثیر گذارد اینست که آیا سرطان در طول مجرای صفرا قرار دارد و آیا شخص سلامتی کافی را برای قرار گرفتن در زیر جراحی را دارد یا نه.
![[-]](http://www.flashkhor.com/forum/images/collapse.gif "[-]")
