سرطان، کودکان را نمی‌کشد

[( lιεβ )]

سرطان، كودكان را نمی‌كشد
سرطان، یك بیماری قابل پیشگیری و درمان است و به ‌طور قطع آخر این بیماری به مرگ ختم نمی‌شود. در جامعه ما همیشه جشن‌ها و شادی‌ها با حضور زنان و مردان، دختران و پسران، كودكان و نوجوانان سالم برگزار می‌شود.

امروز كسانی كه به هر دلیل از جمله كهنسالی یا بیماری ناگزیر از فاصله گرفتن از اجتماع می‌شوند، از یادها هم می‌روند، به ‌طوری كه انگار اصلا نبوده و نیستند. از جمله فراموش‌شدگان، كودكان سرطانی شده هستند كه به ‌رغم میل باطنی خود و صرفا به‌علت داشتن بیماری از حق طبیعی زندگی در میان جمع محروم شده و گوشه انزوا را برگزیده‌اند. گرچه هر از چند‌ گاهی و به مناسبتی یادی از این كودكان می‌شود و یا سوژه و دستمایه تهیه گزارشی رسانه‌ای می‌شوند ولی این دنیایی نیست كه كودكان در رؤیای خود ساخته و پرداخته‌اند و برای خود نقشی به یاد ماندنی آرزو دارند.

اما خوب است بدانیم اگر‌ چه سرطان كودكان در كشورهای توسعه ‌یافته رو به افزایش است، به ‌طوری كه از هر یك میلیون نفر كودك زیر 15‌‌سال، سالانه 165‌كودك در كشورهای رو به رشد به سرطان مبتلا می‌شوند، اما طبق آمار ارائه شده، امروزه 70‌درصد از سرطان‌ها قابل درمان هستند و مبتلایان به آن بهبود می‌یابند. سرطان، یك بیماری قابل پیشگیری و درمان است و به ‌طور قطع آخر این بیماری به مرگ ختم نمی‌شود.

دكتر حسن ابوالقاسمی، مدیر‌عامل سازمان انتقال خون و رئیس انجمن سرطان، در گفت و گو با روزنامه همشهری، به انواع سرطان‌ها و بیماری‌های خونی در كودكان و میزان‌ درمان‌پذیری آنها پرداخته است.

آقای دكتر كمی راجع به سرطان كودكان، فراوانی آن و میزان مرگ و میر كودكان از این بیماری توضیح دهید.
شایع‌ترین بیماری‌های هماتولوژیك یا خونی در كودكان كه با بزرگسالان كاملا متفاوت است، بدخیمی‌های خونی یا همان لوسمی هستند كه از هر 100‌هزار كودك زیر15‌سال، در سال 4 نفر به این سرطان مبتلا می‌شوند و بعد از آن تومورهای مغز شایع‌ هستند. پیش آگهی این تومورها هم بستگی به این دارد كه چه زمانی آنها را تشخیص دهیم. هرچه این تشخیص زودتر باشد، پیش‌آگهی آن بهتر است. بعد از آن، سرطان‌های غدد لنفاوی هستند كه پیش‌آگهی خوبی دارند و بعد از آن تومورهای مربوط به كلیه و فوق‌كلیه. این تومورها هم پیش آگهی خیلی خوبی دارند ولی تومورهای فوق‌كلیوی هنوز پیش‌آگهی چندان جالبی ندارند. تومورهای استخوان و بافت نرم هم هستند كه بستگی به مرحله‌ای كه بیمار مراجعه می‌كند، می‌توانند پیش‌آگهی و درمان خوبی داشته باشند. در مراحل بعدتر هم تومورهای چشم، كبد و بیضه قرار دارند.ولی باید بگویم میزان موفقیت در درمان این سرطان‌ها بسیار بالاست به‌طوری كه الان بالای 85‌درصد مبتلایان كاملا خوب می‌شوند.
به‌علت بروز این سرطان‌ها هم اشاره می‌كنید.
برای بروز این سرطان‌ها نمی‌توان به یك علت اشاره كرد ولی می‌توان گفت موتاسیون ژن در بروز آنها خیلی نقش دارد؛ یعنی در مرحله جنینی یا قبل از آن ممكن است جهش ژن اتفاق بیفتد و بعد از این روند، باید منتظر یك جهش بعدی برای بروز سرطان بود.

خب، این جهش بعدی ممكن است توسط چه عواملی تشدید شود؟
این جهش ممكن است توسط عوامل محیطی تشدید شود. عوامل محیطی هم اگرچه قابل شناسایی‌اند ولی اكثرا ناشناخته هم هستند، مثلا ما می‌دانیم كه اشعه گاما می‌تواند منجر به بروز سرطان شود. بعضی از عوامل مثل داروهای شیمی درمانی هم سرطان‌زا هستند. اما الان تغییر زندگی، استفاده از افزودنی‌ها، استفاده از انواع نگهدارنده‌ها برای مواد‌غذایی، خارج شدن غذاها از طبیعت خودشان، نگهداری طولانی مدت غذاها، آلودگی هوا، آزاد شدن عوامل آلوده‌كننده در هوا از عوامل تشدید‌كننده بروز سرطان است. پس به‌نظر می‌رسد كه سرطان در جامعه رو به افزایش است و ما باید به‌دنبال این عوامل باشیم؛ چون ژن‌ها همیشه وجود دارند. اگر قرار بود ژن‌ها فقط مقصر باشند، این افزایش بیماری باید در زمان‌های قبل‌تر هم وجود می‌داشت ولی عوامل محیطی جهش دوم را تسریع می‌كنند.

یعنی باید به عوامل مشكوك این بیماری به دید مشكوك نگاه و آنها را حذف كرد؟
همین‌طور است. این عوامل مشكوك هم شامل بی‌تحركی و تغذیه سنگین هستند. البته نقش این عوامل در بروز سرطان كاملا اثبات نشده‌ ولی می‌توانند به‌عنوان عامل مؤثر سرطان در نظر گرفته شوند.

خانواده‌ها چه زمانی و با دیدن چه علائمی باید به بروز سرطان در كودك خود مشكوك شوند؟
ببینید علائم اولیه سرطان خیلی وقت‌ها با دیگر علائم یكسان است. برای همین ما نباید این نگرانی را در بین مردم ایجاد كنیم كه تصور كنند به محض ورود هر علامتی دچار سرطان شده‌اند. مثلا تب یكی از علائم شایع در سرطان است ولی نمی‌توان هر تبی را به این بیماری نسبت داد. بلكه تب طولانی و ناشناخته باید جدی گرفته شود. همچنین دردهای استخوانی در كودكان باید حتما پیگیری شوند. دردهای ناحیه كمر در كودكان باید زودتر رسیدگی شوند.

این علائم هم باید حتما پیگیری شوند، مثلا درد شكم اگر با معاینات پزشك توجیه نشود، باید بررسی شود تا بتوان اگر سرطان بود، آن را در مراحل اولیه تشخیص داد چون تومورهای شكم پیش‌آگهی خیلی خوبی دارند. پس باید سعی كنیم بدون نگرانی، علائمی كه توجیهی برای آنها نداریم را زودتر مطالعه كنیم.

در حال حاضر به روند درمان بیماری‌های خونی و سرطان‌ها در ایران می‌توان امیدوار بود؟
بله در ایران در مورد درمان این سرطان‌ها انقلابی رخ داده و من می‌توانم بگویم از سال 1370 به بعد این روند بسیار متحول شد و آن هم بیشتر به‌خاطر تربیت نیروی انسانی بود.

كار بزرگی در این زمینه در وزارت بهداشت نیز انجام گرفت و آن هم این بود كه نیروی انسانی فوق تخصص تربیت و به شهرستان‌ها فرستاده شد. الان درمان سرطان كودكان در ایران با كشورهای توسعه‌یافته فرق چندانی ندارد و فقیر‌ترین نقاط كشور، دسترسی به درمان دارند. به‌طوری كه هزار و 700‌مورد كودك سرطانی در سال ثبت می‌شود. از این تعداد بیش از 90‌درصد آنها به درمان و بیمه دسترسی دارند و بیش از 85‌درصد از آنها به‌طور كامل بهبود می‌یابند.

پیوند خون و مغز و استخوان كه در بیمارستان شریعتی توسط دكتر قوام‌زاده انجام شد، چقدر در كاهش بیماری تالاسمی و درمان سرطان‌های كودكان مؤثر بود؟
این كار بسیار ارزشمندی بود چون تعداد زیادی از بیماران خونی و تالاسمی كه قبلا به ایتالیا فرستاده می‌شدند، با این كار در كشور درمان شدند. ولی مراكز درمانی برای این اقدام بزرگ باید در كشور توسعه پیدا كنند؛ برای اینكه سلول‌های بنیادی خونساز منشأ درمانی خیلی از بیماری‌ها هستند. به‌خصوص برای اطفال در این زمینه باید مراكز بیشتری درنظر گرفته شود چون پیوند مغز و استخوان پاسخ درمانی بسیار خوبی برای كودكان سرطانی و به‌خصوصی تالاسمی‌هاست.
خبرآنلاین

این یافته‌ها حاصل مطالعه روی پنج هزار فرد بالغ طی یك دوره 20 ساله است. شركت كنندگان از یك تحقیق ملی سلامت انگلیس انتخاب شده بودند. به طور كلی معلوم شد كه 314 نفر از این افراد تمام چهار عادت رفتاری نامطلوب را دارند. از بین این افراد 91 نفر در طول پژوهش مردند. هم چنین فقط هشت درصد از 387 نفر از سالم‌ترین این افراد در طول پژوهش، هیچ یك از 4 عادت نامطلوب عنوان شده را نداشتند.

این رفتارهای بد شامل استعمال هر نوع دخانیات، مصرف مشروبات الكلی، تحرك بدنی كمتر از دو ساعت در هفته و مصرف میوه‌ها و سبزیجات كمتر از سه نوبت در روز هستند.

الیزابت كواویك محقق اصلی دانشگاه اوسلو در بررسی‌های خود مشاهده كرد كه این عادات در تركیب با هم بسیار خطرناك هستند و عمر انسان را 12 سال كاهش می‌دهند