نه بگوئيد، اتفاقي نمي افتد!

[eɴιɢмαтιc]

اغلب مردم فكر ميكنند كه نه گفتن، درواقع يك رفتار قاطعانه در برابر خواستههاي منفي و نارواست. اما بهرغم تفکر اين افراد، هميشه اينطور نيست...




هنگامي كه درباره مهارت نه گفتن بحث ميشود. اغلب مردم فكر ميكنند كه نه گفتن، درواقع يك رفتار قاطعانه در برابر خواستههاي منفي و نارواست. اما بهرغم تفکر اين افراد، هميشه اينطور نيست. زيرا درخواستها ميتوانند مثبت، منفي، معقول، نامعقول و… باشند. بهغير از درخواستهايي كه عرف جامعه آنها را منفي يا نامعقول ميداند اين طرز تلقي ماست كه مشخص ميكند درخواست، منفي است يا مثبت، معقول است يا نامعقول. بايد پذيرفت كه درخواستها هميشه منفي نبوده و معلول شرايط هستند و در حالتهاي مختلف گزارههاي گوناگوني دارند. لزوم پرداخت به مسأله مهم “نه گفتن” هنگامي برجستهتر ميشود كه در حالتهاي مختلفي قرار بگيريم. حالاتي كه يا بايد نه بگوييم يا اينكه بله گفته و درخواست را قبول كنيم.

انواع نه گفتن
اگر بخواهيم انواع مواردي که ما در آنها ناچار به استفاده از اين مهارت هستيم را دسته بندي کنيم، به دو طبقه کلي ميرسيم؛ نه گفتن به خود و نه گفتن به ديگران.

نه گفتن به خود
هر فرد براي خود اهدافي در نظر ميگيرد و بر اين اساس تصميماتي اتخاذ ميکند. بر اين اساس و براي عملي ساختن تصميمات خود لازم است با هر آنچه که در ارتباط با خود و مانع عملي شدن تصميمات او ميشود، مبارزه کند. در چنين حالتي فرد بايد به خواستههاي خود نه بگويد تا بتواند به اهداف خود برسد. تصور کنيد فردي را که تصميم گرفته است با اجراي يک رژيم غذايي مناسب تعدادي از وزن خود را کاهش دهد. کاهش دادن وزن هدف اساس اوست که براي رسيدن به آن بايد دست از برخي رفتارهاي خوردن بردارد. مثلا از خوردن ، شيرينجات خودداري کنيد.
زماني که فرد در مقابل و وسوسه خوردن يک تکه شيريني خوشمزه مقاومت ميکند، در واقع به خواستههاي خود جواب نه ميدهد. خواستههايي که با خواستههاي اساسيتر او منافات دارد. به عنوان يک مثال ديگر دانش آموزي را در نظر بگيريد که قصد دارد نمرات بالايي در امتحان پايان سال بدست آورد. برنامه ريزي ميکند و تصميماتي ميگيرد. طبعا در چنين برنامه ريزي ما زمان کمتري صرف تفريحات و غيره خواهد شد. زماني که در مقابل وسوسه تماشاي يک برنامه تلويزيوني مقاومت ميکند، در واقع از مهارت خود براي نه گفتن به خود استفاده ميکند.
نه گفتن به ديگران

زماني که خواستههاي فرد و تمايلات فرد با خواستههاي ديگران منافات پيدا ميکند. در اين حالت فردي که تمايلات و خواستههاي خود را ترجيح ميدهد، ناچار است در مقابل خواستههاي ديگران مقاومت کند. چگونه ميتواند اين کار را انجام دهد؟ تصور کنيد دانش آموزي که کتاب درسي خود را براي مطالعه خودش لازم دارد در مقابل درخواست دوستش که کتاب او را شب امتحان به امانت ميخواهد، چه عکس العملي بايد داشته باشد. در چنين مواردي معمولا مهارت نه گفتن احساس ميشود.

از چه سني نه گفتن شروع مي شود؟
کودکان در سنين خاصي ويژگيهايي دارند که اندکي متفاوت از ويژگيهاي آنها در سالهاي ديگر زندگي است. درحدود سنين 4 - 5 سالگي تمايل دارند، استقلال بيشتري داشته باشند. در مقابل خواستههاي ديگران مخالفت ميکنند و به عبارتي از قول والدين لجبازي ميکنند. اين دوره سني به سن ، نه گفتن معروف است. بطوري که رفتار معکوس به نحوي در اکثر عملکردهاي کودک ديده ميشود و او به نحوي ميخواهد بر خلاف خواسته والدين خود عمل بکند. اين ويژگيها بطور طبيعي در اين سنين آغاز ميشوند و ميتوان گفت تمرينات اوليهاي براي پيدا کردن مهارتهاي مرتبط در سنين بزرگسالي هستند.


مشابه اين حالت را ما يکبار ديگر در دوره نوجواني مشاهده ميکنيم. در اين دوره سني نيز فرد بويژه نسبت به خواستههاي والدين فرد حالت عناد و منفي کاري به خود ميگيرد و تلاش ميکند بيشتر مطابق با خواستهها و نظرات خود عمل کند. اين کار روشي براي نشان دادن حس استقلال در نوجوان است. با وجود اينکه اين دورهها به عنوان دورههاي اختصاصي نه گفتن معروفند، اما يادگيري نه گفتن در هر سني امکان پذير است، با توجه به اينکه جهت دهي ويژگيهاي فرد اهميت قابل توجهي پيدا ميکند.



چگونه «نه» بگوييم

براي اينکه ياد بگيريد چگونه به مردم و خواسته هايشان «نه» بگوييد، مواردي که در زير عنوان شده را بخوانيد و از آنها به درستي و با دقت استفاده کنيد:

به آرامي شروع کنيد:
شما ميتوانيد مانند هر مهارت ديگري در زندگي بياموزيد که به ديگران «نه» بگوييد. آموختن اين مهارت ميتواند کسبکردني و قابل توسعه و بسط باشد و به مرور زمان ميتوانيد بياموزيد که به راحتي به ديگران «نه» بگوييد و بدانيد که چگونه کاري که دوست نداريد انجام دهيد را بهصورت کاملا مودبانه نپذيريد و رد کنيد. آن دسته از افرادي که معمولا به ديگران بله ميگويند و خواستههايشان را ميپذيرند، استرس و فشار بيشتري را نسبت به افراد ديگر متحمل ميشوند.

از موقعيتتان مطمئن باشيد:
شما بايد به موقعيتي که در آن قرار داريد، اطمينان داشته باشيد. اگر مطمئن نباشيد، بهصورت کاملا آشکار و واضحي در بدن، زبان، صدا و رفتار و کردار شما مشخص خواهد بود و اين عدماطمينان باعث ايجاد ضعف و سستي در رفتار و کردارتان خواهد شد.

بر احساس افسوس و تأسفتان غلبه کنيد:
ممکن است شما از ديگران بترسيد و اين افراد باعث ايجاد عصبانيت در شما شوند، زيرا کاري که از شما خواستهاند تا آن را انجام دهيد، نپذيرفتهايد و جواب رد به آنها دادهايد. نه گفتن الزاما به اين معنا نيست که اشخاص ديگر از دست شما ناراحت و عصباني ميشوند، بلکه بسياري از مردم مسئوليتهايي که در زندگي بر عهده شماست را درک ميکنند و ميفهمند و به همين دليل است که بسياري از افراد، پذيرفته نشدن خواستهشان از طرف شما را به دل نميگيرند و ناراحت نميشوند. فراموش نکنيد که اول از همه شما بايد از خودتان مراقبت کنيد زيرا اگر شما نتوانيد از خودتان مراقبت کنيد و نيازهايتان را برآوردهسازيد، چگونه ميتوانيد از فرد ديگري نگهداري کنيد؟

به خوشبختي و سعادت خودتان فکر کنيد:
سعي نکنيد با خرج کردن از سعادت و خوشحالي خودتان، ديگران را خوشحال کنيد. ممکن است در زندگيتان در مواقعي، بعضي کارهايي را که دوست نداريد انجام دهيد، فقط و فقط براي اينکه ديگران را خوشحال کنيد، انجام دهيد. اگر شما هميشه سعي کنيد به جاي اينکه خودتان را خوشحال کنيد، ديگران را شادسازيد، آسيب و صدمه جدياي بهخودتان وارد خواهيد کرد.


از رويارويي و برخورد کردن با ديگران نهراسيد:
بسياري از مردم که با گفتن «نه» به ديگران مشکل دارند، توانايي رويارويي و برخورد با ديگران را ندارند و ميخواهند از استرسي که ناشي از نپذيرفتن خواسته ديگران است، دوري گزينند. شجاع و باشهامت باشيد و در مواقع ضروري به خواستههاي ديگران جواب «نه» بدهيد.


موضوع بحث را عوض کنيد:
اگر شخصي براي اينکه شما خواستهاش را انجام دهيد، اصرار و پافشاري کرد و با سماجت خواستهاش را با شما در ميان گذاشت، به سادگي براي مدت کوتاهي سکوت کنيد تا زماني که او احساس کند شما از سماجت و پافشاري او به تنگ آمده و خسته شدهايد، سپس موضوع بحث را کاملا عوض کنيد و در رابطه با موضوع ديگري که هيچ ربطي به خواسته او ندارد، صحبت کنيد. بعد از آن ميتوانيد سريعا مکالمهتان را قبل از اينکه خشم و غضبتان از بين برود و خواسته او را قبول کنيد، به پايان برسانيد.