تمام حقیقت زن

[bOoOoOy]

«مبارک باد بر ملت عظیم الشأن ایران به ویژه زنان بزرگوار، روز مبارک زن؛ روز شرافتمند عنصر تابناکی که زیربنای فضیلت های انسانی و ارزش های والای خلیفه الله در جهان است؛ و مبارک تر و پربهاتر، انتخاب بسیار والای روز بیستم جمادی الثانی است؛ روز پرافتخار ولادت زنی که از معجزات تاریخ و افتخارات عالم وجود است.»(۱)

به مناسبت میلاد با سعادت فاطمه زهرا(س) و تقارن خجسته آن با سالروز ولادت فرخنده امام خمینی(س)، نویسنده در این نوشتار، شخصیت و منزلت معنوی فاطمه زهرا(س) از منظر سلاله پاک رسول، حضرت روح الله(ره) را تبیین کرده و کوشیده به اختصار نکات معنوی و تربیتی کلام امام راحل(ره) را در این باره شرح دهد.



منزلت بی نهایت
در اندیشه نورانی امام خمینی(س) تمامی مقاماتی که برای رسول اکرم(ص) و ائمه هدی(ع) وجود دارد، برای حضرت زهرای اطهر(س) نیز تحقق دارد؛ مقاماتی که سوای وظایف حکومتی است.(۲) «فضایل او همطراز فضایل بی نهایت پیغمبر اکرم(س) و خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام بود.»(۳) از این رو، امام معتقد است که هر کسی که تاکنون زبان به ستایش این بانوی آسمانی گشوده، از عهده توصیف حقیقی او برنیامده و روایاتی که در بیان منزلت معنوی ایشان ارائه شده، به اندازه فهم مستمعان بوده و دیگران نیز هر چه در این باره گفته اند و نوشته اند، به اندازه فهم خود بوده و نه درخور مرتبت واقعی آن ستاره درخشان عالم معنا.(۴) ممکن است مقصود امام خمینی این سخن امام صادق(ع) باشد که می فرماید: «فاطمه را بدان جهت فاطمه نامیدند که مردم توان شناخت او را ندارند.»(۵)



گفت وگو با جبرئیل
در این باره امام(ره) به ذکر یک روایت از امام صادق(ع) اکتفا نموده است: «فاطمه سلام الله علیها بعد از پدرش ۷۵ روز در این دنیا بودند و حزن و شدت بر ایشان غلبه داشت و جبرئیل امین می آمد خدمت ایشان و به ایشان تعزیت عرض می کرد و مسائلی از آینده نقل می کرد» و امیرمؤمنان(ع) نیز آنها را ثبت و ضبط می نمود که به نام «مصحف فاطمه» مشهور است.(۶)

در اینجا امام اذعان دارد که مراوده حضرت(س) با جبرئیل، از تمام فضیلت ها و شرافت هایی که برای آن حضرت ذکر شده، برتر و بالاتر است و این فضیلت را از مختصات آن بانوی بزرگ برمی شمارد. ایشان همچنین به این نکته اشاره می کند که: «شاید یکی از مسائلی که گفته است، راجع به مسائلی است که در عهد ذریه بلند پایه او، حضرت صاحب سلام الله علیه است، برای او ذکر کرده است که مسائل ایران جزو آن مسائل باشد، ما نمی دانیم، ممکن است.»(۷)

از ظاهر این روایت استفاده می شود که جبرئیل در طول این ۷۵ روز با آن حضرت مراوده داشته است و گفت وگو با ملک مقربی چون جبرئیل(ع)، درخصوص کسی جز انبیای بزرگ و درجه اول الهی وارد نشده است. به اعتقاد حضرت امام(س) برای اینکه جبرئیل بر کسی وارد شود، باید میان روح او و این فرشته مقرب حق تعالی که «روح اعظم» است نوعی سنخیت و تناسب وجود داشته باشد. از این رو، این قضیه نشان از عظمت روحی و باطنی آن بانوی عظیم الشأن دارد.



شب پر خیر و برکت
در تفسیر برهان از اصول کافی روایت شده که شخصی از امام موسی کاظم(ع) در مورد تفسیر باطنی سوره دخان آیات ۱ تا ۴ پرسید که می فرماید؛ «حم و الکتاب المبین انا أنزلناه فی لیله مبارکه انا کنا منذرین فیها یفرق کل امر حکیم؛ حم. قسم به [این] کتاب روشنگر. همانا ما قرآن را در شب مبارک نازل کردیم زیرا که همواره بیم دهنده بودیم. در آن شب هر کار استواری [به اراده خدا] فیصله می یابد»، حضرت فرمود: «حم، محمد صلی الله علیه و آله است. کتاب مبین، امیرمؤمنان علی علیه السلام است و لیله، فاطمه سلام الله علیها است.»(۸)

مطابق این روایت که حضرت امام(ره) آن را در کتاب آداب الصلوه نقل نموده، حضرت فاطمه اطهر(س) «شب مبارک» معرفی شده و حقیقت و حقایق قرآن مبین، در وجود پاک و آسمانی آن بانوی بزرگ(س) نازل شده است؛ شب پرخیر و برکتی که هر امر با حکمتی در آن تقدیر گردیده است. تعبیر وجود الهی حضرت به شب، گواه این حقیقت است که مقام و منزلت زن، چونان شب پوشیده است و جز خواص از اولیای الهی به آن بصیرت و معرفت ندارند و یکی از رازهای در حجاب بودن زنان را نیز باید در همین ویژگی باطنی برشمرد و درواقع، احکام شریعت مانند دستور به حجاب و عفاف برای بانوان، همسویی عمیقی با حقایق باطنی و فطری زنان دارد و هر اندازه زن به زیور حجاب و پاکدامنی آراسته تر باشد، به حقیقت معنوی خویش نزدیکتر است.



هدیه نبوی
یکی از هدایای معنوی که رسول مکرم اسلام(ص) به دختر خویش، فاطمه کبری(س)، تقدیم نمود، تسبیحاتی است که در تعقیبات نماز خوانده می شود. امام(ره) در این باره اذعان می دارد که این تسبیحات که از تعلیمات پیامبر اعظم(ص) به آن حضرت است، از با فضیلت ترین تعقیبات است؛ چون مطابق روایات اسلامی، اگر چیزی برتر از آن بود، رسول خدا آن را به فاطمه عطا می نمود.(۹)

در این تسبیحات، آوای عظیم، «الله اکبر» آدمی را از تمامی اغیار دور می سازد و انسان را از توجه به هر عظمتی جز عظمت الهی منصرف می کند و به «الله» که نور آسمان ها و زمین یا مستجمع جمیع کمالات و عظایم است، متوجه می سازد. نوای «الحمدلله» نیز نغمه بهشتی شکر و سپاس را در گوش جان می نوازد و همه حمدها و ستایش ها را مخصوص حق معرفی می کند و روح قناعت و ساده زیستی را در پیکر آدمی می دمد. ذکر شریف «سبحان الله» نیز که خدای سبحان را منزه از هر تعلق و تعینی می داند، آوای طهارت و وارستگی را در حریم قلب طنین افکن می نماید. این گونه در پرتو توجه عمیق به معنای عرفانی و اخلاقی این اذکار شریف فاطمی است که زندگی انسان به نور صبر و شکیبایی و زیور معنویت و انسانیت آراسته می شود و عطر خوش فاطمی در فضای زندگانی پراکنده می شود.



تجلیگاه کمال
در اندیشه امام، فاطمه زهرا(س) بانویی است که تمامی ابعاد انسانی در او جلوه کرده و همه حقیقت زن، در او تجلی نموده است؛ فرشته ای است به صورت انسانی که همه کمالات در او جمع آمده است: «تمام ابعادی که برای زن متصور است و برای یک انسان متصور است در فاطمه زهرا سلام الله علیها جلوه کرده و بوده است ... یک زن روحانی، یک زن ملکوتی، یک انسان با تمام معنا انسان، تمام نسخه انسانیت، تمام حقیقت زن، تمام حقیقت انسان ... تمام هویت های کمالی که در انسان متصور است و در زن تصور دارد، تمام در این زن است. معنویات، جلوه های ملکوتی، جلوه های الهی، جلوه های جبروتی، جلوه های ملکی و ناسوتی همه در این موجود مجتمع است.» (۰۱)

امام معتقد است که انسان، موجودی متحرک است که می تواند از نازلترین مرتبه انسانیت که همین صورت طبیعی و مادی او است، حرکت کمالی خویش را آغاز کند و تا مرتبه غیب و فنا در الوهیت، سیر معنوی خود را ادامه دهد. «برای صدیقه طاهره سلام الله علیها این مسائل، این معانی حاصل است. از مرتبه طبیعت شروع کرده است، حرکت کرده است، حرکت معنوی، با قدرت الهی، با دست غیبی، با تربیت رسول الله(س) مراحل را طی کرده است تا رسیده است به مرتبه ای که دست همه از او کوتاه است...» (۱۱)

از آنجا که این بانوی بزرگوار، الگوی هدایت و کمال برای همگان است، بایسته است با تاسی به سیره نورانی آن فرشته بهشتی، قدم در راه کمال بگذاریم و فضایل انسانی پوشیده خویش را آشکار کنیم و چشم تعلق از طبیعت و مادیات برگیریم و سرحلقه دل را به آستان «خلیفه اللهی» بیاویزیم و به منزلت واقعی خویش دست یابیم. فاطمه(س) آمد تا راه کمال و جمال انسانی را فراسوی ما بگسترد و زندگی سرشار از اخلاق و معنویت، و بصیرت و طهارت را برای بشریت به ارمغان آورد.



افتخار بشریت
آنچه در خصوص دخت مکرم نبی اسلام، مایه مباهات برای مسلمانان و باعث افتخار برای بشریت است، این است که این بانوی معظم در کمال سادگی و قناعت زیست؛ اما والاترین فرزندان و پاک ترین سلاله ها را به عالم انسانی عرضه داشت. فاطمه نه تنها به زنان، بلکه به همه مردان عالم آموخت که دل به دنیا نبندند و در جستجوی طهارت و بصیرت باشند تا کمال انسانی شان و حقیقت الهی شان آشکار شود.

فاطمه، خانه کوچک خویش را پرورشگاه زبدگان اولاد آدم(ع) قرار داد و مأمن خانه و خانواده را سرای فضیلت و انسانیت می دانست و می کوشید تا تنها رضای پروردگار خویش را فراهم سازد.

بانوی دو عالم، حضرت فاطمه زهرا(س) «در حجره ای کوچک و خانه ای محقر، انسان هایی تربیت کرد که نورشان از بسیط خاک تا آن سوی افلاک و از عالم ملک تا آن سوی ملکوت اعلا می درخشد.»

صلوات و سلام خداوند تعالی بر این حجره محقری که جلوه گاه نور عظمت الهی و پرورشگاه زبدگان اولاد آدم است(۲۱)... این کوخ نشینان در کوخ محقر در ناحیه معنویات آنقدر در مرتبه بالا بودند که دست ملکوتی ها هم به آن نمی رسد و در جنبه تربیتی، آنقدر بوده است که هر چه انسان می بیند، برکات در بلاد مسلمین هست و خصوصا در مثل بلاد ماها، اینها از برکت آنهاست. (۳۱)