قلعه سنگی سیرجان

[✘ 2gнєтєя4єνєя ✘]

قلعه‌سنگ برازجان که در وسط دشت مسطحی قرار دارد از مسافتی دور بسان صخره‌ای سترک و سفیدرنگ بنظر میرسد.محوطه قلعه سنگ از سه واحد مختلف که عبارتست از صخره سنگی میانی و دو حصار پیرامون آن، تشکیل یافته است.فاصله حصار اول و دوم در بیشترین مقدار آن حدود 200متر است.عمده واحدهای مسکونی و ساختمانهای همگانی قلعه در فاصله دو حصار ساخته شده است.تمامی بناهای این قسمت از خشت خام- است.روشن شدن وضع بناهای این منطقه تنها بیاری انجام کاوشهای باستان‌ شناسی میسر است و این کاری است که باید نسبت بآن اقدام لازم صورت پذیرد.
حصار بیرونی قلعه نیز از خشت‌خام برپا شده و حدود 5متر ضخامت‌ آنست و در طول آن برجهای مدوری به قطرهای 6 تا 8 متر ایجاد کرده‌اند. در فاصله دو کیلومتری قلعه آثار دو خندق کم‌عرض بصورت دو کانال وجود دارد که باحتمال حد حومه را در زمان آبادانی قلعه مشخص میکند.در فاصله بین خندقها و بنای اصلی قلعه کم‌وبیش برجستگی‌های مربوط به‌ ویرانه‌های کهن بچشم میخورد.
وضع قسمت سنگی میان قلعه بصورتی است که ایجاب میکند تا یک رشته‌ بررسی‌های کامل و کاوش‌های علمی برای روشن ساختن چگونگی آن انجام‌ گیرد.بطور اجمال درباره این محل میتوان گفت که با استفاده از وضع طبیعی‌ صخره و انجام برخی تعمیرات بصورت کوه‌بریهای محدود و جاسازی کردن‌ برای ساختن دیوارهائی چند،موجبات بنای تعدادی صفه را فراهم ساخته‌اند و بکمک مصالح بنائی،بخصوص آجر و ملاط گچ،ساختمانهای گوناگون‌ بر روی آنها بوجود آوردند.این ساختمانها در اصل عبارت بوده است از محل سکونت حکمران،برجهای دیده‌بانی،باحتمال محل ذخیره آب، حمام،انبارهای آذوقه وبالاخره دیوارهائی جهت مسدود کردن راه وصول‌ به بالاترین قسمت صخره.در وضع موجود کمتر با اثری کامل و دست نخورده‌ در این قسمت برخورد میشود.
مردم محل یکی از صفه‌های قلعه را بنام تخت‌داروغه مینامند در دیوارسازیهای مورد بحث آجرهای نازک خاصی دورهء آل بویه و آجر- های معمول دورهء سلجوقیان بکار رفته است.همچنین در ویرانه‌های این قسمت‌ تنبوشه‌های سفالی قرمزرنگ مشاهده میگردد.