خانه بروجردی

[✘ 2gнєтєя4єνєя ✘]

اين خانه در محله سلطان اميراحمد كاشان در خيابان علوي واقع است. اين خانه توسط بازرگاني به نام حاج سيدحسن نطنزي در حوالي سال ۱۲۷۵ قمري در دوره قاجاريه ساخته شده است. چون صاحب خانه مال التجاره از بروجرد وارد ميكرده، لذا به حاج آقا حسن بروجردي مشهور شده و خانهاي هم كه متعلق به وي بوده است به خانه بروجردي موسوم گرديده است.
معمار اين خانه يكي از نوابغ معماري كاشان و از طراحان معروف ساختمان به نام استاد علي مريم بوده است كه در ايجاد دو بناي تاريخي ديگر كاشان، يكي خانه تاريخي طباطبائي (در نزديكي خانه بروجردي) و ديگري تيمچه امينالدوله (واقع در بازار) نقش داشته است.
اين خانه شامل دو قسمت بيروني و اندروني است و محلي كه فعلا در معرض ديد عموم است قسمت بيروني اين خانه است. در بدو ورود به خانه واردهشتي ورودي خانه ميشويم كه درب ورود به قسمت اندروني خانه هم در اين هشتي قرار گرفته است، پس از آن از راهروي نسبتا طولاني و شيبدار گذشته و وارد حياط ميشويم، در كنار اين راهرو ايوان شمالي خانه قرار دار، در قسمت شمالي ايوان يك پنج دري واقع است كه محل پذيرائي مهمانان بوده و دوطرف آن دو اطاق بهار خواب قرار دارد كه به علت نور مناسب و گرماي زياد، بيشتر در زمستان مورد استفاده قرار ميگرفته، ديوار بيروني اطاقهاي اين ايوان و نيز داخل اطاق پنجدري با گچ بريهاي بسيار ظريف با طرح گل و مرغ زينت يافته است.
در داخل حياط يك حوض بزرگ و باغچه هاي وسيع در اطراف آن قرار دارد. در قسمت شمال شرقي، مطبخ (آشپز خانه) قرار گرفته، در قسمت شرقي بنا اتاقها و ايوانهاي سرپوشيدهاي به چشم ميخورد كه در جلو و ايوانها پله هايي جهت رفتن به سردابها (زيرزمينها) ساخته شده است، اين سردابها در جبهه هاي مختلف بنا واقع است كه به وسيله بادگيرهايي بلند هواي آنها تهويه و خنك شده و قابل استفاده در هواي گرم تابستان بوده است. در روبرو يعني در قسمت جنوبي بنا، تالار سرپوشيدهاي به چشم ميخورد كه بر پيشاني آن ميتوان هنرنمايي استادكار ايراني را نظارهگر بود، بطوري كه منافذ مشبكي كه جهت تهويه هواي تالار در اين قسمت تعبيه گرديده با گچ بري جالب و ديدني در آميخته و دلربائي ميكند. در بام تالار نيز نورگيرها و بادگيرهاي فوقالعاده جالب و منحصر به فرد خودنمائي مينمايد كه از نظر طرح و اجرا در زمره آثار بديع معماري سنتي است.
تالار بزرگ سر پوشيده كه محل برگزاري اعياد و مراسم سوگواري بوده است شامل يك ايوان كه داراي سقف بلندي است در جلو و يك قسمت شاهنشين در انتهاي تالار كه از قسمتهاي ديگر مرتفعتر بوده تزئينات خاصي است و نيز تالارهايي در دو طبقه در جنبين آن ديده ميشود. سقف تالار با طرح بسيار زيبائي گچبري و مقرنس كاري و رنگآميزي گرديده است. سقف ها و بدنه داخلي سرپوشيده و تالارهاي جنبي آن با نقوش گل و مرغ و شكارگاه و حيوانات گچبري و يا نقاشي و يا با خط خوش تابلوهايي زيبا آفرينش شده است، به خصوص روي ديوارهاي شاهنشين تصاويري از پادشاهان قاجار در تابلوهايي ديواري خودنمايي ميكند. نقاشيهاي اين بنا در شيوه هاي متنوع و با رنگ و روغن و آبرنگ و زير نظر هنرمند نامدار نقاشي ايران در دوره قاجاريه مرحوم ميرزا محمدخان غفاري كاشاني ملقب به ” كمال الملك ” ترسيم گرديده است و طرحهاي گچبري اين خانه نيز با نظارت اين استاد بزرگ تهيه و به انجام رسيده است. باتوجه به گچبريهاي قسمتهاي مختلف اين خانه، به خصوص پنجرههاي مشبك گچي داخل اطاق بزرگ كه از كمال ظرافت به پارچه توري شباهت دارد به مرتبه ذوق و هنر اين هنرمند ايراني و ديگر استادكاران و معمار اين خانه واقف ميگرديم.
جالب است بدانيم كه مرحوم حاج آقا حسن بروجردي براي فرزندش سيدمهدي از دختر مرحوم حاج سيدجعفر طباطبائي خواستگاري مينمايد و خانواده طباطبائي شرط موافقت با ازدواج را ساخت خانهاي آبرومند و درخور شأن عروس خانم قرار ميدهند و به همين خاطر حاج آقا حسن از همان معماري كه خانه طباطبايي را ساخته است دعوت ميكند كه اين خانه را بسازد.
 




 


 
 
 
 

[عطرینا]

کاشان فوق العادس