سال همت؛ سال قدر و شرف

[bOoOoOy]

نامگذاری سال ۱۳۸۹ به عنوان «همت و کار مضاعف» از سوی رهبر معظم انقلاب، نشان از جهت گیری نظام جمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به قله های بلند کمال وافتخار است. چیزی که جز با همتی مضاعف و تلاشی وصف ناپذیر دستیابی به آن نشدنی است.
نهادینه شدن فرهنگ تلاش و کوشش در تمامی ابعاد زندگی؛ اعم از عبادی و کسب روزی، زمینه های پیشرفت و موفقیت های فردی واجتماعی را در جامعه فراهم خواهد کرد. بدون تردید از مهم ترین ابزارهای پشرفت فردی واجتماعی بشر، بکار بستن همت و تلاش گسترده در همة زمینه های زندگی است.
دین مبین اسلام نیز دین تلاش و پویایی است و با اهمال کاری و سستی مخالف است. قرآن کریم می فرماید: «کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ رَهِینَةٌ؛ هر انسانی در گرو دستاورد خویش است».[۱]
آنچنان که خواجو سروده است:
همت عالی زفلک بگذرد
مرد به همت ز ملک بگذرد
سیره و روش پیامبر گرامی اسلام و ائمه اطهار(علیهم السلام) نیز به روشنی بیانگر این است که رسیدن به مراتب معنوی و نیز پیشرفت های دنیایی و مادی جز با همت بلند و کار و تلاش و پشتکار میسر نخواهد شد.
براساس روایات، شخصی که برای ارتقا و تعالی فردی و اجتماعی تلاش می کند، مانند مجاهدی است که در راه خدا در حال سلوک است، پس جامعه ای که یک صدا گام در مسیر تلاش و کوشش خدمت بگذارند، مشمول عنایت ویژة خداوند خواهد بود.
در تعالیم و آموزه های دینی، خدمت به خلق و تلاش برای پیشرفت اجتماع محبوب ترین و با فضیلت ترین کارها عنوان شده است. تبیین این شعار حیات بخش بر اساس آموزه های دینی می تواند در نهادینه شدن این فرهنگ دینی کمک کند.


ارزش ما به قدر همت ما
امیر المؤمنین علی (علیه السلام) فرموده است: «المرء بهمّته ».[۲] مرد به همّتش مرد است، پس هر کس همّتش بیشتر، مردی اش کامل تر و هر که همّتش کمتر، مردی اش ناقص تر است.
مراد از «همّت» نیّت و قصد خیر، یا مطلق عزم و قصد می باشد، یعنی عزم و قصد مراتب بلند و فضائل ارجمند.
ارزش هر انسانی بمقدار همت او است، یعنی قیمت شخصیت افراد بشر را باید در مقدار اعتماد بنفس و درجه علوّ همت آنان جستجو کرد، این فضیلت روانی در هر انسانی بیشتر باشد ارزش انسانی او قطعا بیشتر خواهد بود.
همچنین مولای متقیان فرموده است: «من کانت همته ما یدخل بطنه کانت قیمته ما یخرج منه؛ هر که همتش فقط مصروف آن باشد که چیزی در شکمش داخل کند قدر و قیمتش باندازه چیزی است که از شکمش خارج میگردد».[۳]
در وصف این سخن گفته اند: «و هر که را همت او طعمه است در زمرة بهایم معدود گردد، چون سگ گرسنه که به استخوانی شاد شود و به پاره ای نان خشنود گردد، و شیر باز اگر در میان شکار خرگوش، گوری بیند دست از خرگوش بدارد و روی به گور آرد».
به همین خاطر نور الدین عبد الرحمن جامی سروده است:
هر که را بنگری ز دشمن و دوست قیمت او بقدر همت اوست


شرف ما به همت ما
امیر مؤمنان علی (علیه السلام) فرموده است : «الّشرف بالهمم العالیة لا بالرّمم البالیة؛ شرف و بلندی مرتبه به همّتهای بلند است نه باستخوانهای کهنه شده، یعنی نه به این که پدران و اجداد من چنین و چنان بوده اند».