بازی آنلاین
آپلود عکس
09-01-2015، 11:30
در 5 كيلومتري شمال قمصر و 30 كيلومتري جنوب كاشان، در تنگناي رودخانه قمصر به طرف جلگه كاشان سدي موسوم به سد قمصر ساخته شده است.
تاريخ ساخت سد را به دوره سلطان جلال الدين ملكشاه سلجوقي (485-465 ه-ق) نسبت داده اند. با توجه به شباهتهاي بسياري كه ميان طرح و معماري ساختمان فعلي سد قمصر با سد قهرود وجود دارد اين نتيجه حاصل مي شود كه سد مربوط به ملكشاه سلجوقي به مرور زمان تخريب گرديده و مجدداً در دوره صفويه (شاه عباس اول) سد فعلي برروي شالوده سد باقي مانده از سد دوره سلجوقي احداث شده است.
ديوار سد در عمق دره در حدود 40 متر طول و در سطح فوقاني در حدود 80 متر طول و 22 متر ارتفاع دارد. ضخامت ديواره سد ظاهراً در مرحله اول ساخت حدود 14 متر بوده كه بعداً به حدود 26 متر افزايش يافته است . مصالح مورد استفاده در سد سنگ و ملات ساروج مي باشد. ديواره اصلي سد در قسمت زير آب و در وسط داراي جزر پشتيباني محكمي بوده ، كه ديواره را در مقابل فشار وارده از طرف مخزن حمايت مي كرده است . ظاهراً اين جزر كافي نبوده و مجدداً در قسمت زير آب و به فاصله 5/12 متري ديواره اصلي ، ديواره ديگري به ضخامت 3 تا 4 متر كشيده شده است . سپس فاصله بين آن دو را با سنگ و ملات پر نموده اند . در حاشيه شرقي سد، رأس بقاياي آب گذاري باقي مانده كه ظاهراً آب اضافي و طغياني سد از طريق آن خارج مي گرديده است . معمار سد جهت تنظيم بموقع آب پشت سد و جلوگيري از فشار وارده بر ديواره آبگير از طريق آن خارج مي گرديده است . معمار سد جهت تنظيم به موقع آب پشت سد و جلوگيري از فشار وارده بر ديواره آبگير (مخزن) اقدام به ساخت دو دريچه برجي شكل به فاصله حدود 20 متر از يكديگر بر روي ديواره سد نموده است.
اين دو دريچه يكي سالم و ديگري تخريب شده است. دريچه هاي برجي شكل سد از نظر طرح و ساختمان قابل قياس با اين دريچه برجي شكل سد قهرود مي باشد. بدين صورت كه داخل هر برج به صورت دو لوله استوانه اي متداخل در هم ساخته شده و دور تا دور لوله داخلي ، راه پله مارپيچ قرار گرفته كه از طريق آن به دريچه خروجي آب دسترسي پيدا مي كرده اند. وظيفه لوله خارجي علاوه بر تأمين روشنايي براي راه پله مارپيچ ، جلوگيري از تخريب برج بوسيله جريان آب بوده است ، زيرا زماني كه آب با فشار زياد در داخل تونل جريان مي يافته و نيروي مكندگي دريچه خروجي آب نيز بالا بوده ، اين استوانه بوسيله مرتبط ساختن قسمت داخلي تونل با هواي خارجي مانع از اثر تخريب جريان آب مي شده است. در مواقع نياز به آب سد ، تخته هاي دريچه خروجي آب را بوسيله ديلمي كه به طنابي محكم متصل بوده و به اندازه دلخواه بال كشيده و آب را در تونل به جريان مي انداخته اند شديد و مخرب از رسوب گل و لاي سيلاب تابستاني سال 1335 شمسي انباشته مي شود.
تاريخ ساخت سد را به دوره سلطان جلال الدين ملكشاه سلجوقي (485-465 ه-ق) نسبت داده اند. با توجه به شباهتهاي بسياري كه ميان طرح و معماري ساختمان فعلي سد قمصر با سد قهرود وجود دارد اين نتيجه حاصل مي شود كه سد مربوط به ملكشاه سلجوقي به مرور زمان تخريب گرديده و مجدداً در دوره صفويه (شاه عباس اول) سد فعلي برروي شالوده سد باقي مانده از سد دوره سلجوقي احداث شده است.
ديوار سد در عمق دره در حدود 40 متر طول و در سطح فوقاني در حدود 80 متر طول و 22 متر ارتفاع دارد. ضخامت ديواره سد ظاهراً در مرحله اول ساخت حدود 14 متر بوده كه بعداً به حدود 26 متر افزايش يافته است . مصالح مورد استفاده در سد سنگ و ملات ساروج مي باشد. ديواره اصلي سد در قسمت زير آب و در وسط داراي جزر پشتيباني محكمي بوده ، كه ديواره را در مقابل فشار وارده از طرف مخزن حمايت مي كرده است . ظاهراً اين جزر كافي نبوده و مجدداً در قسمت زير آب و به فاصله 5/12 متري ديواره اصلي ، ديواره ديگري به ضخامت 3 تا 4 متر كشيده شده است . سپس فاصله بين آن دو را با سنگ و ملات پر نموده اند . در حاشيه شرقي سد، رأس بقاياي آب گذاري باقي مانده كه ظاهراً آب اضافي و طغياني سد از طريق آن خارج مي گرديده است . معمار سد جهت تنظيم بموقع آب پشت سد و جلوگيري از فشار وارده بر ديواره آبگير از طريق آن خارج مي گرديده است . معمار سد جهت تنظيم به موقع آب پشت سد و جلوگيري از فشار وارده بر ديواره آبگير (مخزن) اقدام به ساخت دو دريچه برجي شكل به فاصله حدود 20 متر از يكديگر بر روي ديواره سد نموده است.
اين دو دريچه يكي سالم و ديگري تخريب شده است. دريچه هاي برجي شكل سد از نظر طرح و ساختمان قابل قياس با اين دريچه برجي شكل سد قهرود مي باشد. بدين صورت كه داخل هر برج به صورت دو لوله استوانه اي متداخل در هم ساخته شده و دور تا دور لوله داخلي ، راه پله مارپيچ قرار گرفته كه از طريق آن به دريچه خروجي آب دسترسي پيدا مي كرده اند. وظيفه لوله خارجي علاوه بر تأمين روشنايي براي راه پله مارپيچ ، جلوگيري از تخريب برج بوسيله جريان آب بوده است ، زيرا زماني كه آب با فشار زياد در داخل تونل جريان مي يافته و نيروي مكندگي دريچه خروجي آب نيز بالا بوده ، اين استوانه بوسيله مرتبط ساختن قسمت داخلي تونل با هواي خارجي مانع از اثر تخريب جريان آب مي شده است. در مواقع نياز به آب سد ، تخته هاي دريچه خروجي آب را بوسيله ديلمي كه به طنابي محكم متصل بوده و به اندازه دلخواه بال كشيده و آب را در تونل به جريان مي انداخته اند شديد و مخرب از رسوب گل و لاي سيلاب تابستاني سال 1335 شمسي انباشته مي شود.
![[-]](http://www.flashkhor.com/forum/images/collapse.gif "[-]")
