ربـا خواری

[Magical Girl]

ربا در اصطلاح به معنی گرفتن یک مال در عوض پرداخت مالی از همان جنس است به طوری که میزان یکی زیادتر از دیگری باشد. ربا در دین اسلام يكی از گناهان کبیره است و در احاديث فراوانی از پيامبر اسلام و ائمه اطهار عليه السلام تصريح به كبيره بودنش می فرمايند و نيز از جمله گناهانی است كه در قرآن مجید بر آن وعده عذاب داده شده است بلكه تشديد عذاب آن را بيش از بسياری از گناهان می فرمايد .

احکام ربا

ربا در شرع بر دو قسم است:

1. ربای قرضی
2. ربای در معامله.
   

• ربای قرضی آن است كه كسی مالش را به ديگری قرض دهد به شرطی كه پس از مدتی زيادتر از آن چه داده پس بگيرد خواه زيادی از جنس باشد مثل اين كه ده تومان بدهد و شرط كند يازده تومان بگيرد يا اين كه زيادی در كار باشد مثل اين كه ده تومان قرض بدهد و شرط كند كه علاوه بر پس دادن ده تومان لباسش را هم بدوزد و هم چنين است زيادی نسبت به بهره و منفعت مثل اين كه ده تومان قرض دهد به شرطی كه يك سال مجانی در خانه اش بنشيند و يا اين كه زيادی از قبيل وصف باشد مثل اين كه ده مثقال طلای نساخته قرض بدهد بعد ده مثقال طلای ساخته پس بگيرد.
  

• ربای در معامله آن است كه معامله بريك جنس صورت بگيرد يعنی عوض و معوض از يك جنس باشند مثل اين كه برنج را به برنج بفروشد يا روغن را به روغن و آن جنس هم در داد و ستد كشيدنی يا پيمانه ای باشد با زيادی معامله شود مثل اين كه يك كيلو گندم را به دو كيلو معامله كند.
  

يا يك پيمانه شير را به دو پيمانه بفروشد. اما ربا در اجناسی كه بصورت عددی خريد و فروش مي شوند مثل گردو و يا تخم مرغ حرام نيست.
فرقی در حرمت معامله ربوی نيست بين اينكه عوض و معوض هر دو از جميع جهات برابر باشند يا يكی سالم و ديگری معيوب يا يكی بهتر از ديگری باشد مثل اين كه يك كيلو گندم اعلا بفروشد به دو كيلو گندم درجه پايين و نيز فرقی هم نيست بين اين كه زيادی از همان جنس باشد و يا از جنس ديگر يك كيلو گندم بفروشد به دو كيلو گندم يا يك كيلو گندم بفروشد به يك كيلو گندم با يك سير برنج و همچنين فرقی نيست كه زيادی عينی باشد مثل همين كه گندم بفروشد به بيشتر يا حكمی باشد مثل اين كه يك كيلو گندم را بفروشد به يك كيلو گندمی كه دو ماه ديگر مي گيرد.

احادث درمورد ربا

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَيْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ قَيْسٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عليه السلام قَالَ قَالَ أَمِيرُالْمُؤْمِنِينَ عليه السلام آكِلُ الرِّبَا و َمُؤْكِلُهُ وَ كَاتِبُهُ و َشَاهِدُهُ فِيهِ سَوَاءٌ؛ علی علیه السلام می فرمايند: خورنده (گيرنده) ربا و كسی كه ربا می دهد و كسی كه شاهد و ناظر ربا است و كسی كه نويسنده ربا است در اين كه كار حرام انجام می دهند، مساوی هستند. (الكافي، ج5، ص144)

ربا دين را از بين می برد
و َعَنْهُ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَی عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِاللَّهِ عليه السلام قَالَ قُلْتُ لَهُ إِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ يَقُولُ يَمْحَقُ اللّهُ الرِّبا و َيُرْبِي الصَّدَقاتِ وَ قَدْ أَرَی مَنْ يَأْكُلُ الرِّبَا يَرْبُو مَالُهُ فَقَالَ أَيُّ مَحْقٍ أَمْحَقُ مِنْ دِرْهَمٍ رِبًا يَمْحَقُ الدِّينَ وَ إِنْ تَابَ مِنْهُ ذَهَبَ مَالُهُ وَافْتَقَرَ؛ زراره می گويد به امام صادقدیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[/url] عليه السلام عرض كردم اين كه خدا درقرآن می فرمايد خداوند كم می گرداند و بركت را می برد از مال ربائی و صدقات را زياد می كند در حالی كه كسی رامی بينم كه ربا می خورد و مالش هم زياد می شود حضرت فرمودند: كدام كم شدن و بی بركتی بدتر از اين كه يك درهم ربا دين را از بين می برد و اگرتوبهدیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
كند مالش می رود و فقيرمی شود. ( وسائل الشیعه ، ج18، ص119)
ربا خوار آتش می خورد
و َقَالَ صلی الله عليه و آله مَنْ أَكَلَ الرِّبَا مَلَأَ اللَّهُ بَطْنَهُ نَاراً بِقَدْرِ مَا أَكَلَ مِنْهُ فَإِنْ كَسَبَ مِنْهُ مَالًا لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ شَيْئاً مِنْ عَمَلِهِ و َلَمْ يَزَلْ فِي لَعْنَةِ اللَّهِ و َالْمَلَائِكَةِ مَا دَامَ عِنْدَهُ مِنْهُ قِيرَاطٌ؛ پيامبر اكرم صلی الله عليه و آله: كسی كه ربا بخورد خداوند شكمش را به مقدار آن چه خورده از آتش پر می كند پس اگر از ربا مالی را به دست آورد عملش را نمی پذيرد و هميشه مورد لعن خدا و ملائکه است مادامی كه قيراتی از مال ربوی نزدش باشد. (مستدرک الوسائل، ج13، ص332)
عذاب برزخی ربا خوار
و َعَنْ أَبِي عَبْدِاللَّهِ عليه السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله عليه و آله لَمَّا أُسْرِيَ بِي إِلَی السَّمَاءِ رَأَيْتُ أَقْوَاماً يُرِيدُ أَحَدُهُمْ أَنْ يَقُومَ و َلَا يَقْدِرُ عَلَيْهِ مِنْ عِظَمِ بَطْنِهِ فَقُلْتُ مَنْ هَؤُلَاءِ يَا جَبْرَئِيلُ قَالَ هَؤُلَاءِ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبا لايَقُومُونَ إِلّا كَما يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطانُ مِنَ الْمَسِّ وَ إِذَا هُمْ بِسَبِيلِ آلِ فِرْعَوْنَ يُعْرَضُونَ عَلَی النَّارِ غُدُوّاً وَعَشِيّاً يَقُولُونَ رَبَّنَا مَتَی تَقُومُ السَّاعَةُ؛ رسول خدا صلی الله عليه و آله: در شب معراج جماعتی را ديدم كه هرگاه يكی از ايشان می خواست برخيزد از بزرگی شكمش نمی توانست. از جبرئیلدیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
پرسيدم اين ها چه كسانی هستند؟ گفت: ربا خوارانند كه روز قیامت بر نمی خيزند مگر مانند جن زده ها ناگاه ايشان را بر راه آل فرعون ديدم كه بامداد و شامگاه بر ايشان آتش عرضه می شود می گو يند خدايا چه وقت قيامت برپا مي شود. (مستدرك الوسائل، ج13، ص329)
فلسفه حرمت ربا
وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ أَنَّ عَلِيَّ بْنَ مُوسَی الرِّضَا عليه السلام وَ عِلَّةُ تَحْرِيمِ الرِّبَا بِالنَّسِيئَةِ لِعِلَّةِ ذَهَابِ الْمَعْرُوفِ وَ تَلَفِ الْأَمْوَالِ و َرَغْبَةِ النَّاسِ فِي الرِّبْحِ و َتَرْكِهِمُ الْقَرْضَ و َالْقَرْضُ صَنَائِعُ الْمَعْرُوفِ و َلِمَا فِي ذَلِكَ مِنَ الْفَسَادِ و َالظُّلْمِ و َفَنَاءِ الْأَمْوَالِ؛ علت تحريم ربا اين است كه:

1. خوبي ها از ميان جامعه می رود.
2. ثروت های مردم تلف می شود.
3. انسان ها به دنبال افزون طلبی در سود و منفعت می روند.
4. به سبب رايج شدن ربا كسی به ديگری وام نمي دهد و موجب فساد و ظلم و ستم در اجتماع می شود. (وسائل الشيعة، ج18، ص117)
   

و َكَتَبَ عَلِيُّ بْنُ مُوسَی الرِّضَا عليه السلام إِلَی مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ فِيمَا كَتَبَ مِنْ جَوَابِ مَسَائِلِه وَ عِلَّةُ تَحْرِيمِ الرِّبَا لِمَا نَهَی اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَنْهُ و َلِمَا فِيهِ مِنْ فَسَادِ الْأَمْوَالِ لِأَنَّ الْإِنْسَانَ إِذَا اشْتَرَی الدِّرْهَمَ بِالدِّرْهَمَيْنِ كَانَ ثَمَنُ الدِّرْهَمِ دِرْهَماً وَ ثَمَنُ الْآخَرِ بَاطِلًا فَبَيْعُ الرِّبَا و َشِرَاؤُهُ وَ كْسٌ عَلَی كُلِّ حَالٍ عَلَی الْمُشْتَرِي وَ عَلَی الْبَائِعِ فَحَرَّمَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَلَی الْعِبَادِ الرِّبَا لِعِلَّةِ فَسَادِ الْأَمْوَال؛ امام رضا عليه السلام: علت تحريم ربا؛ چون خداوند نهی فرموده از ربا و چون موجب فساد اموال مي شود چون وقتی انسان يك درهم را به دو درهم بفروشد پول برابر يك درهم يك درهم است و يك درهم ديگر باطل است پس خريد و فروش ‍ ربوی بر زيان فروشنده و خريدار است پس از اين جهت كه موجب فساد اموال مي شود خداوند حرام نموده. (من لایحضره الفقیه ، ج3، ص565)
وَ سَأَلَ هِشَامُ بْنُ الْحَكَمِ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام عَنْ عِلَّةِ تَحْرِيمِ الرِّبَا فَقَالَ إِنَّهُ لَوْ كَانَ الرِّبَا حَلَالًا لَتَرَكَ النَّاسُ التِّجَارَاتِ و َمَا يَحْتَاجُونَ إِلَيْهِ فَحَرَّمَ اللَّهُ الرِّبَا لِيَفِرَّ النَّاسُ مِنَ الْحَرَامِ إِلَی الْحَلَالِ وَ إِلَی التِّجَارَاتِ و َإِلَی الْبَيْعِ وَ الشِّرَاءِ فَيَبْقَی ذَلِكَ بَيْنَهُمْ فِي الْقَرْض؛  هشام بن حکم از امام صادق عليه السلام سؤال كرد در باره علت تحريم ربا حضرت در جواب فرمودند اگر ربا كار حلالی بود مردم از تجارت دست بر می داشتند و آن چه به آن (از صنايع وحرفه ها) محتاج بودند ترك می كردند لذا خداوند ربا را حرام نمود تا مردم از حرام به حلال و تجارت و خريد و فروش رو بياورند و بين ايشان قرض باقی بماند. (من لايحضره الفقيه، ج3، ص567)
ربا بر دو قسم است.
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَی عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُمَرَ الْيَمَانِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِاللَّهِ عليه السلام قَالَ الرِّبَا رِبَاءَانِ رِبًا يُؤْكَلُ و َرِبًا لَا يُؤْكَلُ فَأَمَّا الَّذِي يُؤْكَلُ فَهَدِيَّتُكَ إِلَی الرَّجُلِ تَطْلُبُ مِنْهُ الثَّوَابَ أَفْضَلَ مِنْهَا فَذَلِكَ الرِّبَا الَّذِي يُؤْكَلُ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ وَ ما آتَيْتُمْ مِنْ رِباً لِيَرْبُوَا فِي أَمْوالِ النّاسِ فَلا يَرْبُوا عِنْدَاللّهِ و َأَمَّا الَّذِي لَا يُؤْكَلُ فَهُوَ الرِّبَا الَّذِي نَهَی اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَنْهُ و َأَوْعَدَ عَلَيْهِ النَّارَ؛ امام صادق عليه السلام: ربا دو قسم است 1 ـ بصورت هديه ای است كه برای شخص برده می شود تا بيشتر او را مورد توجه قرار دهد اين قسم ربا همان است كه قرآن می فرمايد هديه ای به ديگران بپر دازيد تا در عوض بيشتر از آن هديه بهره مند شويد ثوابی برای شما از اين هديه كه به ديگری داده تا در عوض بهره مند شويد، نمی باشد 2 ـ ربائی كه مانند قسم اول نيست كه بصورت هديه باشد بلكه پولی به كسی می دهند كه در عوض چند برابر از او مطالبه نمايند و خداوند به آن وعده جهنم داده است. (الكافي، ج5، ص144)
پست ترين شغل ها
أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِيفٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عليه السلام قَالَ أَخْبَثُ الْمَكَاسِبِ كَسْبُ الرِّبَا؛ امام باقر عليه السلام: پست ترين شغل ها بدست آوردن درآمد از راه ربا می باشد. (الكافي، ج5، ص144)
مرگ ناگهانی
أخبرنا محمد بن محمد، قال أخبرني أبو الحسن أحمد بن محمد بن الحسن، عن أبيه، عن محمد بن الحسن الصفار، عن محمد بن عيسی، عن ابن أبي عمير، عن مالك بن عطية، عن أبي حمزة الثمالي، قال سمعت أبا جـعفر محمد بن علي بن الحسين علیهم السلام يقول وجدت في كتاب علي بن أبي طالب علیه السلام إِذا ظَهَرَ الرِّب امِنْ بَعْدِي ظَهَرَ مَوْتُ الْفُجْأَةِ؛ امام باقر عليه السلام می فرمايند: در كتاب علی عليه السلام يافتم كه نوشته شده بود هرگاه بعد از من ربا رايج شود مرگ ناگهانی هم رايج مي شود. (الامالی[url=http://wiki.ahlolbait.com/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%8A] ، للطوسي، ص210)
و َقَالَ النَّبِيُّ صلی الله عليه و آله إِذا ظَهَرَتْ فِي أُمَّتِي عَشْرَ خِصالٍ عَاقَبَهُمُ اللَّهُ بِعَشْرِ خِصالٍ إِذا كَثُرَ الرِّبا كَثُرَتِ الزِّلاْزلُ...؛ رسول خدا صلی الله عليه و آله: هرگاه در بين امت من ربا زياد شود زلزله هم زياد ميشود. (جامع الاخبار ، ص180)

آثـــار ربا

برخی از آثار منفی برای ربا خواری برشمرده شده است عبارتند از:

ترک کار خیر و قرض دادن

با رواج ربا و نزول در بین مردم یک جامعه ، مهمترین چیزی که از این جامعه خواهد رفت ، دادن قرض و وام های قرض الحسنه است. از بین رفتن مهر و محبت و عاطفه و حس احسان و کمک به دیگران یکی از آثار سوء ربا و نزول است. با رواج این نوع کسب سود دیگر حتی برادر به برادر ، دوست به دوست خود هم پولی را قرض نمی دهد و تنها ملاک برای کمک به دیگران و قرض ، دریافت سود بیشتر خواهد شد که در این شرایط دیگر روابط انسانی و عاطفی به سمت کم رنگ شدن و نابودی خواهد رفت.

مشکلات فردی، عصبی

از جمله آثار فردی گرفتن ربا و نزول ، ایجاد مشکلات روحی و روانی است ، چرا که در غالب موارد دریافت نزول و ربا و پرداخت سود و اصل پول بیش از حد توان فرد است و فرد همیشه این نگرانی و استرس را در پرداخت آن دارد و همیشه دغدغه ای فکری او را آزار می دهد. افرادی که امروزه از بانک ها و یا شرکت های دولتی و خصوصی پول و یا کالایی را اقساط و یا به صورت وام دریافت کرده اند این مطلب را بخوبی درک می کنند.

راکد ماندن کار و فعالیت اقتصادی

با رواج ربا و نزول ، شخص دارنده ثروت به دنبال کسب و کار و تولید و فعالیت اقتصادی نخواهد رفت ، از آن جهت که به هر حال سرمایه گذاری در تولید و فعالیت اقتصادی ریسکی دارد ولو ریسک کم . اما دادن پول خود به صورت ربوی و نزولی هیچ ریسکی نداشته و سود مشخص را طلب می کند و تضمین مطمئنی را هم برای اصل و سود آن می گیرد. از طرفی هم ، شخص دریافت کننده ربا با توجه به سودی بالایی که قرار است پرداخت کند ، حتی اگر کار تولیدی و اقتصادی خوبی را هم با آن انجام دهد ، چندان موفق نخواهد شد . چرا که سود حاصل از تولید به جای صرف در خود تولید به اموال فرد ربا دهنده افزوده خواهد گشت .

ایجاد فاصله طبقاتی

ایجاد فاصله و شکاف طبقاتی مشخص ترین و واضح ترین آثار ربا و نزول است. در این فضا شخص ربا دهنده سود خود را دریافت می کند و اصل سرمایه اش هم تضمین شده است و روز به روز بر سرمایه اش افزوده می شود و شخص ربا گیرنده هم هر چه سود کند باید به ربا دهنده دهد و علاوه بر آن اصل سرمایه اش هم ممکن است از بین برود ، در این شرایط روز به روز این شکاف و فاصله طبقاتی بیشتر و بیشتر خواهد شد.

تورم

وقتی ربا و وام ها با سود ربوی درکار باشد ، صنایع و تولیدی ها که مجبور به گرفتن چنین ربایی هستند ، کم کم شاهد بالا رفتن هزینه خود خواهند شد ، تولید کننده بخش اعظم سود خود را به ربا خوار و یا همان مرجع و سازمان وام دهنده خواهد داد ، سود کم مانده برای تولید کننده ، یا موجب افزایش هزینه کالا می شود و یا باعث نابودی تولید کننده ، که هر دو حالت باعث تورم و بی ثباتی در تولید و اقتصاد می شود. و در پی آن اقتصاد جامعه به اقتصادی بیمار تبدیل خواهد شد .