چطور قیمت نفت آمریکا به زیر صفر دلار رسید؟

[Sirvan10_a]

برای اولین بار در تاریخ، قیمت نفت آمریکا منفی شده است، حالا تولیدکنندگان حاضرند چند ده دلار نیز بپردازند تا از شر بشکه‌های نفت‌شان خلاص شوند.
در معاملات جهانی دوشنبه، قیمت نفت آمریکا ۳۰۶ درصد سقوط کرد. در این روز با حدود ۶۰ دلار سقوط قیمت، قیمت هر بشکه نفت به منفی ۳۷ دلار و ۶۳ سنت رسید. به زبان ساده، عرضه‌کنندگان نه تنها از خریداران نفت آمریکا پول نمی‌گیرند، بلکه حتی به آن‌ها ۳۷.۶۳ دلار هم پول می‌دهند.

اما این اتفاق بی‌سابقه در تاریخ جهان، چطور ممکن است؟ خبرگزاری رویترز می‌نویسد: «میلیاردها نفر در سراسر جهان با شیوع ویروس کرونا در خانه‌هایشان مانده‌اند. همین مساله، تقاضای فیزیکی برای نفت را به شدت کاهش داده و بازار از عرضه نفت، اشباع شده است. پالایشگاه‌ها، نفت خام بسیار کمتری از شرایط عادی تولید می‌کنند اما صدها میلیون بشکه در انبارهای سراسر جهان ذخیره و ظرفیت این انبارها نیز پر شده است. در نتیجه تاجران، کشتی‌هایی را به استخدام خود درآورده‌اند که فقط لنگر اندازند تا بشکه‌های نفت مازاد را در داخل آن‌ها انبار کنند. تا به حال ۱۶۰ میلیون بشکه نفت در تانکرهای سراسر جهان جای داده شده است.»

«پیل فلاین» تحلیل‌گری در شرکت مشاوره‌ای «گروه معاملات آتی» در شیکاگو می‌گوید: «ذخایر بسیار فراتر از آن است که دلالان بتوانند خرید انجام دهند. پالایشگاه‌ها نیز در پایین‌ترین سطح تولیدی هستند چرا که با شرایط قرنطینه، سفارش‌ها بسیار کاهش یافته‌اند.» او تاکید کرد: «امید زیادی وجود ندارد که همه‌چیز در ۲۴ ساعت آینده تغییر کند.»

در این شرایط، فروشنده‌ها نه تنها از خریداران پول نمی‌گیرند، بلکه به آن‌ها پول هم می‌دهند. شاید این جمله شبیه به طنز به نظر برسد اما یک گزاره واقعی است. رویترز می‌نویسد: «قیمت نفت آمریکا وارد محدوده منفی شده است. به این معنی که فروشندگان در معاملات آتی نفت باید به خریداران پول هم بدهند. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا پایین آمدن قیمت نفت به کاهش قیمت بنزین برای مصرف‌کنندگان در پمپ‌ها منجر می‌شود یا نه.»

بر اساس گزارش رویترز، سرمایه‌گذاران قراردادهای خود برای خرید نفت در ماه می(ماه آینده) را به دلیل بی‌تقاضا بودن نفت واقعی لغو کردند. زمانی که یک معامله آتی منقضی شود، تاجران باید تصمیم بگیرند که آیا نفت خود را تحویل بگیرند یا اینکه سرمایه خود را به قراداد آتی دیگری وارد کنند. این روند معمولا پیچیدگی چندانی ندارد و به سادگی پیش می‌رود اما حالا اوضاع فرق می‌کند. در شرایط فعلی، شرکای انگشت‌شماری وجود دارند که حاضر به خرید از سرمایه‌گذاران و تحویل گرفتن نفت در زمان مقرر باشند. اما مخازن ذخیره‌سازی در اوکلاهاما- جایی که نفت خام تحویل داده می‌شود- به سرعت در حال پر شدن هستند.  

با توجه به همین ماجرا، «جان کیلدوف» تحلیلگری در نیویورک می‌گوید: «به طور طبیعی این اتفاق، اقتصاد را در سراسر جهان تحریک خواهد کرد. منفی شدن قیمت نفت، برای ۲ درصد تولید ناخالص اضافی مفید است. شما دیگر پس‌اندازی نخواهید دید، چرا که هیچ کس حاضر به هزینه‌ کردن برای نفت نیست.»

بازار نفت در هفته‌های متوالی زیر فشار بوده است. از یک طرف کرونا با کاهش تقاضا وضعیت نفت را نیز ویروسی کرد و از طرف دیگر، عربستان و روسیه جنگ قیمتی به راه انداختند و اوضاع را بدتر کردند. در نهایت هر دو طرف توافق کردند که از ماه آینده، میزان تولیدشان را ۹.۷ میلیون بشکه کاهش دهند اما این توافق اثر خود را در وضعیت اشباع عرضه جهانی به سرعت نشان نخواهد داد.  

نفت خام برنت از ابتدای امسال نزدیک به ۶۰ درصد سقوط کرده است. در حالیکه معاملات آتی نفت آمریکا ۱۳۰ درصد سقوط کرده است.  

«لوئیس دیکسون»، تحلیلگر بازار انرژی به رویترز می‌گوید: «حالا برای تولیدکنندگان پایین‌ آوردن قیمت و یا حتی ورشکستگی نیز از پرداخت ده‌ها دلار برای خلاص شدن از نفت‌هایشان ارزان‌تر است.»

نمودار زیر که از خبرگزاری بلومبرگ برداشته شده است، با عنوان «زیر صفر» روند قیمت نفت آمریکا را در ۲۰ آوریل نشان می‌دهد: