دوران ترور

[SɪʟᴠᴇʀMɪɴᴅ]

مراسم اعدام روبسپیر
دوران ترور یا عصر وحشت (به فرانسوی: la Terreur) عنوانی است که تاریخدانان به دوره‌ای از انقلاب فرانسه پس از برقراری جمهوری اول فرانسه اطلاق می‌کنند. بین ژوئن ۱۷۹۳ و انتهای ژوئیهٔ ۱۷۹۴، بیش از ۱۶۵۹۵ حکم رسمی اعدام با گیوتین در فرانسه صادر شد که از این میان ۲۶۳۹ مورد در پاریس بود.[۱] نزدیک به ۴۰ هزار زندانی در نهایت به اعدام محکوم شدند که نزدیک به نیمی از آن‌ها بدون جلسه دادرسی اعدام شدند یا در انتظار مرگ مردند.[۲]

پس از انقلاب فرانسه در ۱۷۸۹ و برقراری رژیم جدید، جدال برای کسب قدرت بین گروه‌های رقیب ادامه یافت. بطوریکه در نخستین روزهای انقلاب، احزاب و گروه‌های سیاسی متعددی با یکدیگر مبارزه می‌کردند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت بودند از:

سلطنت طلبان: که بیهوده می‌کوشیدند لویی شانزدهم را همچنان به صورت یک پادشاه مستبد و صاحب اختیار مطلق حفظ کنند.
اعتدالیون: که هدف آنان استقرار حکومت مشروطه سطنتی، مشابه انگلستان، و تدوین قانون اساسی بود.
ژیروندن‌ها (جمهوریخواهان میانه‌رو): که خواستار برپایی مسالمت آمیز حکومت جمهوری و برچیده شدن نظام پادشاهی مطلقه بودند. بیشتر اعضای ژیروندن‌ها از ولایت ژیروند بودند.
ژاکوبن‌ها (جمهوریخواهان تندرو): که خواستار واژگونی نظام موجود به‌طور خشونت بار توسط یک انقلاب و اعلام جمهوری بودند. ژاکوبن‌ها چون در صومعه ژاکوبوس (دومینیکن) واقع در خیابان سن ژاک پاریس گرد هم می‌آمدند بدین نام مشهور شدند.
تاریخ دانان آغاز دوره ترور را ۵ سپتامبر ۱۷۹۳ می‌دانند. ژاکوبن‌های تندرو و انقلابی، به رهبری ماکسیمیلیان روبسپیر، قدرت را به دست گرفتند. این دوره ۱۰ ماه به درازا انجامید. ژاکوبن‌ها، ژیروندن‌ها را از مجلس کنوانسیون بیرون کردند و دو کمیته «نجات ملی» و «امنیت عمومی» را برگزیدند. این دو بزودی به قدرت مخوفی بدل شد و مجلس را بازیچه دست خود کرد تا از آن راه، قوانین ظالمانه را تصویب کند. مجمع ملی ۱۷۹۳ قانون مهمی به نام «قانون مظنونات» را به تصویب رساند که طبق آن هر کس مورد سوء ظن قرار می‌گرفت تحت تعقیب واقع می‌شد. در دوره ترور، ۲۲ تن از ژیروندن‌های انقلابی در دادگاه‌های انقلاب محاکمه و اعدام شدند و بسیاری از مردان انقلابی دیگر نیز، یکی پس از دیگری به تیغ گیوتین سپرده شدند که از جمله آن‌ها ژرژ دانتون، رهبر انقلابی و قهرمان دفاع از حقوق طبقات فقیر را باید نام برد.

یکی دیگر از محکومین، لاووازیه، شیمیدان پرآوازه بود که برای انجام آزمایش‌های علمی خود تقاضای مهلت نمود ولی یکی از قضات پاسخ داد: «جمهوری انقلابی فرانسه دیگر شیمی‌دان نیاز ندارد».[نیازمند منبع] قربانیان کمیته نجات ملی را در حدود ۴۰ هزار نفر برآورد کرده‌اند و روبسپیر از مشهورترین مردان انقلاب و رهبر ژاکوبن‌ها، مظهر و هدایت کنندهٔ این ترورها شده بود. یکی از سیاستمداران که به‌طور معجزه‌آسا از تیغه گیوتین روبسپیر جان به در برده بود پیشنهاد کرد روی سنگ قبر او (روبسپیر) این جمله را حک کنند: «ای عابر! بر مرگ من گریه نکن، زیرا اگر من زنده بودم تو مرده بودی».