قیصر

[SɪʟᴠᴇʀMɪɴᴅ]

قِیصَر چهره عربی واژهٔ لاتین کایسار (Caesar) است که لقب پادشاهان امپراتوری روم شرقی ، امپراتوری مقدس روم و سپس امپراتوری آلمان بود. اصطلاح قیصر در شاهنامه نامی است که به دوران پیش از میلاد مورخ است و او پادشاه کشوری معین در جوار اراضی کشورهای ایران و توران بوده‌است.

روم در شاهنامه
نخستین‌بار از اصطلاح روم در پایان زمامداری فریدون و آغاز فتوحات منوچهر یاد می‌شود که فرمانروای روم سلم است. اما کشور یا تمدن روم به‌طور واضح‌تر در زمان گشتاسپ مطرح گشته که کشوری با حاکمیت مستقل بوده و خراجگزار ابرقدرت‌های آن زمان یعنی ایران و توران نیست. شاهزاده گشتاسپ دو بار تصمیم گرفت از ایران بگریزد بار اول که موفق نشد به کشور هندوان می‌رفت که از میانه راه بازگردانده شد. اما بار دوم به‌طور ناشناس به کشور روم وارد شد و هنگام خروج از مرز ایران از طریق رود مرزی[۱] و اجازه یافتن از رودبان آن مردی بنام هیشوی وارد خاک روم شد.

گشتاسپ که ولیعهد ایران محسوب می‌شد در روم برای سیر کردن شکمش نیز درماند، اما عاقبت به سبب رشادت‌ها و کشتن دو حیوان درنده که مظهر آدمیان شرور و بد ذات بودند تا مقام دامادی قیصر و سپس سپهسالار روم ارتقا یافت. گشتاسپ کتایون دختر بزرگ قیصر را به همسری اختیار کرد در واقع کتایون گشتاسپ را به همسری انتخاب نمود و به سبب این انتخابش از کاخ قیصر رانده شد:

کتایون بدو گفت کای بدگمان مشو تیز با گردش آسمان
چو من با تو خرسند باشم به بخت تو افسر چرا جویی و تاج و تخت
برفتند ز ایوان قیصر به درد کتایون و گشتاسپ با باد سرد