03-10-2020، 0:03
عصر برنز یا عصر مفرغ دورهای در تاریخ پیشرفت بشری است که در روند آن انسانها بیشتر به فلزکاری دست زدند و از شیوههایی برای گداختن مس و قلع و فرایند آلیاژسازی آن و قالبریزی برنز بهره بردند. عصر برنز بخشی از سامانه سهدورهای در زمان پیش از تاریخ جامعه انسانی است. دو دوره پیش و پس این دوره در سامانه یادشده عصر سنگ و عصر آهن میباشند. در سامانه یاد شده عصر برنز پس از دوره نوسنگی آغاز میگردد؛ ولی در بیشتر بخشهای آفریقا که زیر صحرا جای گرفتهاند پس از دوره نوسنگی یکراست عصر آهن آغاز میگردد.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
خاستگاه
بر سر اینکه خاستگاه اولیه برنز کجا بودهاست بحث است. اما برنزِ قلعی در چندجای مستقل از یکدیگر ساخته میشدهاست. کهنترین جایی که در آن برنز یافت شدهاست ایران و کشور کنونی عراق میباشند و در هزاره چهارم پیش از میلاد؛ ولی شواهدی مبنی بر بهرهگیری از برنز در تایلند در هزاره پنجم پیش از میلاد هم به دست آمدهاست. برنزهای آرسنیکی در هزاره سوم پیش از میلاد مسیح در آناتولی و قفقاز ساختهمیشد. برخی پژوهشگران برنزهای ساختهشده در شمال قفقاز و وابسته به فرهنگ مایکوپ را از نیمه هزاره چهارم پیش از میلاد میدانند که اینگونه میتوان اینها را کهنترین برنزهای ساختهشده در جهان دانست؛ ولی دیگر پژوهشگران این برنزها را ساختهشده در نیمه هزاره سوم میدانند.
عصر مفرغ
عصر مفرغ دومین قسمت از عصر فلزات است که پس از دوره مس قرار میگیرد. این تقسیمبندی به این جهت است که مصنوعات فلزی این دوره از زندگی بشر بیشتر ترکیبی از مس و قلع است بهطوریکه کاوشهای دیرینشناسی نشان داده ساکنان ایران از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح نیز آلیاژ مفرغ را میشناختهاند و از آن برای ساختن مصنوعات فلزی خود استفاده میکردهاند و مصنوعات مفرغی نیز که در سایر نقاط دنیا ضمن حفاریها به دست آمده قدیمی تر از این تاریخ نیست؛ بنابراین میتوانیم شروع دوره مفرغ را از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح که شروع دوره آهن است بدانیم. همانطور که گفته شد مفرغ ترکیبی است از مس و قلع به رنگهای مختلف سرخ، سرخ کم رنگ و نارنجی، که زودتر از مس ذوب میشود و در مجسمهسازی و ساختن ادوات دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
نحوه ساخت مفرغ
مفرغ یک آلیاژ است. آلیاژ یعنی مخلوطی از چند فلز. فلز اصلی تشکیل دهندهٔ مفرغ، مس است. برای ساختن مفرغ، معمولاً مس را با قلع، با نسبت شش به یک یا چهار به یک مخلوط میکنند.
مفرغ در ایران
لیوان نقره ای مربوط به 3000سال قبل از میلاد در مرودشت فارس
ایران دارای پیشینه بسیار طولانی در امر ذوب سنگ معدن و استخراج فلز مس میباشد، آثار بدست آمده از تپه قبرستان دشت قزوین متعلق به نیمه دوم هزاره پنجم پیش از میلاد، روستاهای سنگتراشان و سرخه ده علیا در خرم آبادلرستان، تپه علی کش در دهلران، تپه سیلک، تل ابلیس در بخش مرکزی رشته کوههای کرمان و کاوشهای بمپور و شهداد گویای این مطلب است. فلز کاران قدیمی به مرور در جهت بهرهگیری از عناصر و ترکیب آنها، به مادهای محکم تر از آلیاژ مس و قلع دست یافتند که اصطلاحاً مفرغ نامیده میشود. بدین ترتیب مفرغ به صورت یکی از برجستهترین صنایع فلات ایران درآمد. عصر مفرغ در ایران به سه دوره فرعی تقسیم میشود که عبارتند از:
عصر مفرغ قدیم از ۲۰۰۰ – ۳۰۰۰ پیش از میلاد
عصر مفرغ میانه از ۱۶۰۰ – ۲۰۰۰ پیش از میلاد
عصر مفرغ جدید از ۱۲۰۰ – ۱۶۰۰ پیش از میلاد
معادن مس و قلع در ایران باستان
کوههای سهند نزدیک تبریز و حوالی قره داغ، دامنههای جنوبی زاگرس نزدیک استرآباد و شاهرود، انارک دراصفهان، رباط الک آباد در نزدیکی مشهد، لرستان و اطراف همدان و در حوالی دریای مازندران معادن سنگ قلع و مس فراوانی وجود داشتهاست. در ارتباط با فلز وارداتی میتوان به این مسئله استناد کرد که در اوایل هزاره دوم پیش از میلاد تجارت فلز از آناتولی شرقی به آشور وجود داشته و فلز به صورت غنائم جنگی به وسیله حکام آشوری منتقل میشدهاست.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
خاستگاه
بر سر اینکه خاستگاه اولیه برنز کجا بودهاست بحث است. اما برنزِ قلعی در چندجای مستقل از یکدیگر ساخته میشدهاست. کهنترین جایی که در آن برنز یافت شدهاست ایران و کشور کنونی عراق میباشند و در هزاره چهارم پیش از میلاد؛ ولی شواهدی مبنی بر بهرهگیری از برنز در تایلند در هزاره پنجم پیش از میلاد هم به دست آمدهاست. برنزهای آرسنیکی در هزاره سوم پیش از میلاد مسیح در آناتولی و قفقاز ساختهمیشد. برخی پژوهشگران برنزهای ساختهشده در شمال قفقاز و وابسته به فرهنگ مایکوپ را از نیمه هزاره چهارم پیش از میلاد میدانند که اینگونه میتوان اینها را کهنترین برنزهای ساختهشده در جهان دانست؛ ولی دیگر پژوهشگران این برنزها را ساختهشده در نیمه هزاره سوم میدانند.
عصر مفرغ
عصر مفرغ دومین قسمت از عصر فلزات است که پس از دوره مس قرار میگیرد. این تقسیمبندی به این جهت است که مصنوعات فلزی این دوره از زندگی بشر بیشتر ترکیبی از مس و قلع است بهطوریکه کاوشهای دیرینشناسی نشان داده ساکنان ایران از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح نیز آلیاژ مفرغ را میشناختهاند و از آن برای ساختن مصنوعات فلزی خود استفاده میکردهاند و مصنوعات مفرغی نیز که در سایر نقاط دنیا ضمن حفاریها به دست آمده قدیمی تر از این تاریخ نیست؛ بنابراین میتوانیم شروع دوره مفرغ را از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح که شروع دوره آهن است بدانیم. همانطور که گفته شد مفرغ ترکیبی است از مس و قلع به رنگهای مختلف سرخ، سرخ کم رنگ و نارنجی، که زودتر از مس ذوب میشود و در مجسمهسازی و ساختن ادوات دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
نحوه ساخت مفرغ
مفرغ یک آلیاژ است. آلیاژ یعنی مخلوطی از چند فلز. فلز اصلی تشکیل دهندهٔ مفرغ، مس است. برای ساختن مفرغ، معمولاً مس را با قلع، با نسبت شش به یک یا چهار به یک مخلوط میکنند.
مفرغ در ایران
لیوان نقره ای مربوط به 3000سال قبل از میلاد در مرودشت فارس
ایران دارای پیشینه بسیار طولانی در امر ذوب سنگ معدن و استخراج فلز مس میباشد، آثار بدست آمده از تپه قبرستان دشت قزوین متعلق به نیمه دوم هزاره پنجم پیش از میلاد، روستاهای سنگتراشان و سرخه ده علیا در خرم آبادلرستان، تپه علی کش در دهلران، تپه سیلک، تل ابلیس در بخش مرکزی رشته کوههای کرمان و کاوشهای بمپور و شهداد گویای این مطلب است. فلز کاران قدیمی به مرور در جهت بهرهگیری از عناصر و ترکیب آنها، به مادهای محکم تر از آلیاژ مس و قلع دست یافتند که اصطلاحاً مفرغ نامیده میشود. بدین ترتیب مفرغ به صورت یکی از برجستهترین صنایع فلات ایران درآمد. عصر مفرغ در ایران به سه دوره فرعی تقسیم میشود که عبارتند از:
عصر مفرغ قدیم از ۲۰۰۰ – ۳۰۰۰ پیش از میلاد
عصر مفرغ میانه از ۱۶۰۰ – ۲۰۰۰ پیش از میلاد
عصر مفرغ جدید از ۱۲۰۰ – ۱۶۰۰ پیش از میلاد
معادن مس و قلع در ایران باستان
کوههای سهند نزدیک تبریز و حوالی قره داغ، دامنههای جنوبی زاگرس نزدیک استرآباد و شاهرود، انارک دراصفهان، رباط الک آباد در نزدیکی مشهد، لرستان و اطراف همدان و در حوالی دریای مازندران معادن سنگ قلع و مس فراوانی وجود داشتهاست. در ارتباط با فلز وارداتی میتوان به این مسئله استناد کرد که در اوایل هزاره دوم پیش از میلاد تجارت فلز از آناتولی شرقی به آشور وجود داشته و فلز به صورت غنائم جنگی به وسیله حکام آشوری منتقل میشدهاست.