تاریخ عراق و وقایع آن_مجموعه تاپیک های تاریخ قدیم

[SɪʟᴠᴇʀMɪɴᴅ]

تاریخ عراق از حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد پایه‌گذار شد. در آن زمان به این سرزمین میان رودان (به عربی: بَین النّهرین) گفته می‌شد.
دوره باستان
در حدود ۲۰۰۰ قبل از میلاد، تمدنهای آکاد، سومر، آشور و بابل در این منطقه شکل گرفته بودند. از پادشاهان نامدار این دوره حمورابی است که به دلیل کارهایش در قانونگذاری، کشاورزی، و بازرگانی شهرت بسیاری یافت. قانون نامه او نخستین قانون مکتوب و مدون جهان محسوب می‌گردد. پایتخت حمورابی شهر بابل بود که بزرگترین و آبادترین شهر دنیای باستان به‌شمار می‌رفت. مردمان میان دورود به خدایان بسیاری معتقد بودند و برای برخی از آنان مجسمه‌هایی ساخته بودند و آن را می‌پرستیدند.

این سرزمین از سال ۵۳۹ قبل از میلاد، در طی جنگی بین کوروش بزرگ و شاه بابل به تصرف ایران درآمد و به مدت بیش از ۱۱ قرن (۶۴۲ میلادی) بخشی از قلمرو حاکمان ایرانی قرار داشت. در حدود ۵۳۹ سال پیش از میلاد، دولت‌شهرهای مختلف عراق توسط کورش بزرگ از بین رفت و عراق کنونی جزئی از ایران شد. پس از هخامنشیان حکومتهای سلوکیان، اشکانیان، و ساسانیان بر عراق حکومت کردند. در دوره ساسانی عراق اهمیت بسیاری یافت و پایتخت شاهنشاهی ایران یعنی کلانشهر تیسفون در میانرودان قرار داشت. عراق کنونی در تقسیمات کشوری ساسانیان، دل ایرانشهر یا سورستان نامیده می‌شد. ایوان مداین از آثار این دوره‌است. در پایان این دوران بود که با سقوط سلسله ساسانی در طی حمله مسلمانان به ایران، این منطقه نیز جزءی از قلمرو مسلمانان درآمد.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

سنگ نوشته قانون حمورابی

خلافت عباسیان تا حمله مغول
در سال ۱۳۲ هجری عباسیان جای حکومت بنی امیه را گرفتند. پس از سرنگونی امویان و ظهور عباسیان پایتخت خلافت اسلامی از شام به عراق (شهر بغداد) منتقل شد. ابوالعباس نخستین خلیفه عباسی بود که در سال ۱۳۲ در کوفه به خلافت نشست. منصور در سال ۱۴۵ پایتخت عباسی را به شهر نو بنیاد بغداد انتقال داد. بغداد روستایی در کنار رود دجله و در نزدیکی تیسفون (مداین) بود که به معنای داده بغ (خداداد) است. پس از آن بغداد مهمترین شهر اسلامی و مرکز دانش و فرهنگ و علوم شد. اوج شکوفایی خلافت عباسی در عصر هارون الرشید (اواخر سده دوم هجری) بود. از آغاز خلافت عباسی تا اوایل سده سوم هجری قمری ایرانیان نفوذ زیادی در حکومت عباسی داشتند. خلافت معتصم سرآغاز دوره تسلط ترکان بر خلافت عباسی است. در دوران عباسی امامان شیعه به شدت زیر نظر بودند و پس از مدتی به دست آنان کشته می‌شدند. لازم است ذکر شود که از دوره عباسی تا پایان دوره قاجاریه به مناطق بزرگی از مرکز و غرب ایران امروزی (مانند اراک، اصفهان، ری، قم، لرستان و غیره) نیز واژه عراق اطلاق می‌شد و این نواحی از ایران را عراق عجم می‌گفتند و کشور عراق امروزی را عراق عرب می‌خواندند.

در سال ۹۴۵ میلادی بود که با تصرف بغداد توسط آل بویه، بنی عباس اعظم مالکیت خود را بر این منطقه از دست داد و بخش اعظم این منطقه بخشی از قلمرو آل بویه گشت و عضدالدوله دیلمی خود را شاه میان رودان نامید. پس از پادشاهی آل بویه، این سرزمین از سال ۴۹۶ تا ۵۷۲ هجری خورشیدی به دست شاهان سلجوقی افتاد.
حمله مغولان و حکومت عثمانی

با رخداد حمله مغول به خاورمیانه، بغداد نیز در سال ۶۵۶ هجری خورشیدی به تصرفات هلاکوخان پیوست. از این زمان تا ۷۳۶ هجری خورشیدی میان رودان قسمتی از قلمرو ایلخانان بود. بعد از مغولها نوبت به حکمرانی آق قویونلوها رسید. پس از سقوط خاندان آق قویونلوها که به شکل دولت واسطه بین امپراطوری صفوی و امپراطوری عثمانی قرار گرفته بود، دو امپراطوری در برابر یکدیگر قرار گرفتند. به مدت ده‌ها سال این سرزمین محل نزاع و درگیری دو تمدن بود. شاه اسماعیل یکم صفوی عراق را مجدداً جزئی از ایران کرد؛ ولی عثمانی ها در سال ۱۵۳۳ میلادی در زمان پادشاهی شاه تهماسب آن را دوباره پس گرفتند، اما ایران دوباره در زمان شاه عباس بزرگ یعنی در سال ۱۶۲۳ میلادی موفق شد عراق را از عثمانی جدا کرده و به خاک خود پیوست نماید که تا سال ۱۶۳۸ میلادی در زمان پادشاهی شاه صفی عراق جزیی از امپراطوری صفوی بود.و حدودا یک سده پس از آن عراق دوباره بین سال‌های ۱۷۴۳ تا ۱۷۴۶ میلادی به تصرف نیروهای نادر شاه در امد، ولی پس از آن تا پایان جنگ جهانی اول عراق همواره جزیی از قلمرو امپراطوری عثمانی بود.
به دنبال تهاجم ارتش عراق به کویت و جنگ خلیج فارس کشور عراق با تحریم‌های اقتصادی روبرو شد و قسمت شمالی و جنوبی آن، منطقه پرواز ممنوع اعلام شد. نهایتاً در پی تهاجم نظامی ایالات متحده آمریکا و همپیمانانش در سال ۱۳۸۲ (۲۰۰۳ میلادی)، حکومت صدام حسین سرنگون شد. البته غربیها در این حمله حداقل یک میلیون مسلمان عراقی با با بمبهای ده تنی و مشکوک به شیمیایی و اورانیوم ضعیف شده کشتند و تا کنون هم حاضر به اعتراف این قضیه نشده‌اند. هم‌اکنون دولت عراق که برآمده از آرای مردم عراق است، مسئولیت اداره امور عراق را برعهده دارد.

گفتنی است که از زمان اشغال عراق توسط آمریکا و همپیمانانش، بیش از یک میلیون تن عراقی در پی خشونتهای فرقه‌ای، جنگهای داخلی میان عراقی‌ها و گروه‌های خارجی حاضر در عراق از جمله القاعده عراق و حملات اشغال‌گران کشته شده‌اند.