بورژوازی چيست ؟

[سهَ‌ند]

بورژوازی چيست ؟



بورژوازی از مفاهيم اصلي تاريخ اجتماعي اروپا به شمار مي رود. اين مفهوم از زمان ماركس به بعد به معناي طبقه حاكمه جامعه سرمايه داري يعني طبقه سرمايه داران و مالكان وسايل توليد به كار رفته است.جامعه شناسان سياسي ديگر صفت بورژوازي را براي توصيف زندگي اجتماعي – سياسي اروپا در قرن نوزدهم به كار مي برند. به طور كلي مفهوم بورژوازي در طي تاريخ دستخوش تحولاتي شده است. مفهوم بورژوازي به طبقه اي از مردم در تاريخ اجتماعي اروپا اطلاق شده است كه داراي ايدئولوژيك و فكري خاصي بودند. اين طبقه در مقبل اشرافيت قرار داشت. بدينسان بورژوازي صرفا يك مقوله اقتصادي و اجتماعي نبود بلكه عمدتا با توجه به ويژگي هاي فرهنگي ، ايدئولوژيك و سياسي اش شناخته مي شد. بنابراين بورژوازي به مفهوم تاريخي آن با بورژوازي به معني طبقه حامه جامعه سرمايه داري و نيز با طبقه متوسط به معنايي كه در جامعه شناسي سياسي كشورهاي در حال توسعه به كار برده شده ، تفاوت اساسي دارد. 



بورژوائی در لغت کلمه « بورژ» به معنای « شهرنشین » گرفته شده و ریشه تاریخی آن به قرون 11و 12 به بعد در اروپای غربی برمی گردد که طبقه بازرگان متمول و صنعتگران و صاحبان مانوفاکتورها تدریجاً در شهرها مستقرشده و قدرت یافتند و درمقطعی در قرون 16و17 به ایجاد حکومت های مطلقه و محدودیت قدرت اشراف کمک بسیار نمودند . در « جامعه شناسی طبقات اجتماعی » بورژواها شامل کارخانه داران ، صاحبان صنایع عمده ، تجار بسیار متمول ، بانک داران بزرگ و اساساً طبقات استثمارگر جامعه می شوند . در این معنا ، تعریف بورژوائی در ماهیت طبقاتی آن خلاصه می گردد .

اما به نظر نگارنده ، « بورژوا » چیزی نیست مگر صورت مثالی انسان عصر جدید و در واقع فقط شامل یک طبقه اجتماعی نمی گردد؛ بلکه صورت مثالی انسان عهد مدرنیته است که همه طبقات اجتماعی از سرمایه داران ، کارگران ، طبقات میانی جامعه و حتی روستاییان ، تاحدی از جهاتی حامل روح کلی این صورت مثالی هستند ، کاراکتر تیپیک typic این « انسان بورژوا » را می توان باخصایصی چنین برشمرد : سودگرایی و سوداگری و حرص و آز مبتنی بر نفس اماره و خود بنیادی . شاید بتوان گفت که با این تعریف انسان بورژوا درهمه دوره ها حضور داشته است زیرا که در هر دوره ای عده ای طماع ، سودجو و مال دوست و ....... وجود داشته اند ، البته این سخن درست است ،اما نکته اینجاست که تنها در دوره مدرنیته است که این صورت مثالی دایرمدار عالم قرار می گیرد و در هنر و ادبیات و سینما و علم جدید و فلسفه و ...... ظاهر می گردد . در واقع انسان بورژوا صورت مثالی همه انسانهای عهد مدرن است و صرفاً اختصاص به یک طبقه اجتماعی ندارد ، بلکه صورت مثالی انسان عصر جدید است . در اومانیسم ، همین انسان است که دایر مدار عالم قرار می گیرد و اومانیسم درواقع به معنای اصالت انسان بورژوا است . به عبارت دیگر انسان بورژوا صورت مثالی همه افراد انسانی است که در ذیل اسم نفس اماره زندگی می کنند .

برای صورت مثالی انسان بورژوا ( که باز هم تاکید می کنیم با مفهوم طبقاتی بورژوا در جامعه شناسی سیاسی فرق دارد ) چند خصیصه را می توان فهرست وار برشمرد:

1-سود محوری

2-کمّی اندیشی و محاسبه گری

3- تکیه بر عقل به معنای راسیون

4-داشتن جوهر استثمارگری و شیئی و ابزاری دیدن دیگران

5-گرفتاری در از خودبیگانگی که ریشه در خودبنیادی و بُعد از حقیقت دارد .

6-تلاش و تکاپوی بسیار در جهت کشف و اختراع امکانات و راههای جدید جهت سیطره برعالم و آدم

7-بی اعتقادی به عالم غیب و یا کم اعتقادی در نسبت با حقایق غیبی

8-سرمایه سالار بودن به این معنا که همه چیز را بر مبنای پول و سرمایه و سودجویی مورد محاسبه و ارزش گذاری قرار می دهد .

9- ترکیبی از ولع انباشت سرمایه و حرص و آز مصرف بی حد و حصر