امتیاز موضوع:
  • 1 رأی - میانگین امتیازات: 3
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5

اشنايي با كمانچه

#1
يهان كلهر را از زمستان سال ۱۳۷۱ شمسى مى شناسم. كنسرت او با گروه دستان و ايرج بسطامى در تالار وحدت كه بعدها بخش هاى عمده آن در دو آلبوم بوى نوروز (بخش سه گاه) با صداى ايرج بسطامى و سرو سيمين با صداى افتخارى منتشر شد، نويدبخش چهره تازه اى در كمانچه نوازى بود. حركات زياد او در هنگانم نواختن كه در همان آلبوم هم مرا به ياد لولى وش مغموم اخوان ثالث انداخت، با نحوه كمانچه نوازى هاى پيشينيان متفاوت مى نمود.
بايد توجه داشت حفظ نسبى موقعيت ثابت كمانچه و حركت آرشه به نوعى به سنت كمانچه نوازى مبدل شده است. اين در حالى است كه كمانچه نوازهاى باكو به ويژه هابيل على اف، هم آرشه را تغيير موقعيت مى دهند و هم كمانچه را با حركت فراوان مى نوازند. از اين رو اين حركت هاى كلهر را مى توان شبيه كمانچه نوازى هاى هابيل على اف دانست. در همان كنسرت كلهر آنچنان در همايون مى نواخت و تكنوازى مى كرد كه آه از نهاد همه شنوندگان برآمده بود. كلهر در همانجا هم از پيتسيكاتوهاى فراوان هم در آهنگ ها و تصنيف ها بهره مى برد كه اين خود براى شنوندگان كمانچه تا حدودى بدعت محسوب مى شد. پيتسيكاتو در سازهايى مانند كمانچه و ويولن به نواختن با ناخن به جاى آرشه گفته مى شود و خوانندگان مى توانند اين تكنيك را در كنسرت همنوا با بم شجريان در تصنيف فرياد توسط كلهر ببينند


بايد توجه داشت كه نوازندگان سنتى كمانچه، پيتسيكاتو را فرزند ناخلف تكنيك هاى ويولن و از آثار ناشايست آن بر شيوه كمانچه نوازى اصيل مى دانند. اين در حالى است كه كيهان كلهر استاد صاحب سبك پيتسيكاتو در كمانچه است. پيش درآمدى كه در چهارگاه در آلبوم آخرين ديدار بامدادى نواخته است گوياى اين هنر اوست. حضور كوتاه او در همان سال ها در ايران ضبط آلبوم ديگرى به نام شب سكوت كوير را هم سبب شد كه ساليانى بعد منتشر شد. در اين آلبوم كلهر هرچند از تم هاى آزاد و محلى استفاده كرده است، اما گويا ميكس آواز و موسيقى در سال هاى بعد تا حدودى شنوندگان را از شنيدن غايت هنر كلهر باز داشته است. هرچند پس از انتشار شب سكوت كوير، آخرين ديدار بامدادى كلهر بسيار شنيدنى بود.
در سال هاى بعد كمتر اثرى از كمانچه نوازى كلهر در داخل كشور منتشر شد، اما انتشار بخشى از كنسرت هاى محمدرضا شجريان با كلهر، عليزاده و همايون شجريان، بار ديگر توجهات را به سوى او جلب كرد. آلبوم بى همگان به سر شود شجريان را بايد آلبوم ويژه اى ارزيابى كرد. هنرنمايى هاى عليزاده و كلهر در پيش درآمد نوا را بايد در ضمن پيچيدگى هاى فراوان نوازندگى و تكنيكى نقطه عطفى در هارمونيزه كردن آهنگ در موسيقى سنتى با دو ساز ارزيابى كرد. _ اين اتفاق در برخى آثار لطفى مانند برادر بى قرار هم در قبل از انقلاب رخ داده است-. شايد بتوان گفت كه كيهان كلهر در اين آلبوم شنوندگان بسيارى را با كمانچه آشتى داد. من حتى تاثير ساز كلهر را در نامزدى اين آلبوم براى جايزه گرمى بسيار مى دانم. انتشار نوار فرياد شجريان هم بار ديگر بر هنر كلهر در موسيقى ايرانى و شيوه هاى جديد او در كمانچه نوازى صحه گذاشت
ما شايد آلبوم هاى غزل ۱ تا ۳ كلهر كه با سيتار شجاعت حسين خان انتشار يافت را بتوان شوك جديدى براى شنوندگان آثار كلهر دانست. هم نوازى و جواب هاى دو ساز كمانچه و سيتار در اين آلبوم ها به ويژه غزل ،۲ حتى براى گوش هاى غيرحرفه اى جذابيت فراوان دارد.
غزل نيز كانديد جايزه گرمى بود. موج انتقادات به كمانچه نوازى كلهر را بايد پس از انتشار غزل دانست. اين موج كه تا همين اواخر در محافل خصوصى و كلاس هاى موسيقى مستر رواج داشت به يكباره به روزنامه ها هم درز يافت و شيوه نوازندگى كلهر غيرسنتى، بدعت گذار، صرفاً تكنيكى، بدون روح و كم توجه به اصالت ها خوانده شد. اما در همين حال آلبوم هاى كلهر با استقبال نسبى مواجه بود. در آيينه آسمان كه در سال ۸۲ انتشار يافت و ضبط آن در ۱۳۷۹ صورت پذيرفته بود را بايد گام ديگر كلهر در موسيقى نواحى ارزيابى كرد كه با تنبور على اكبر مرادى خوش به بار نشسته بود.
اكنون دو اثر از كلهر منتشر شده است _ باران و كنسرت جاده ابريشم _ كه باز هم توانايى هاى كلهر و نوآورى هاى او را در كمانچه نوازى بيشتر عيان مى كند. هميشه بر موسيقى ايرانى ايراد گرفته اند كه اتكاى بسيار به رديف دارد و رديف را به مثابه شعر كلاسيك خوانده اند و نيمايى را بر رهايى موسيقى از رديف به مانند جدا شدن قالب هاى شعرى از شعر كلاسيك آرزو كرده اند. اما هميشه هم نيماهاى موسيقى ايرانى را انكار كرده اند و مخالف موسيقى اصيل خوانده اند و آنان را به كنج عزلت كشانده اند و شنوندگان را از سازهايشان محروم كرده اند.
پاسخ
 سپاس شده توسط Maneli
آگهی


[-]
به اشتراک گذاری/بوکمارک (نمایش همه)
google Facebook cloob Twitter
برای ارسال نظر وارد حساب کاربری خود شوید یا ثبت نام کنید
شما جهت ارسال نظر در مطلب نیازمند عضویت در این انجمن هستید
ایجاد حساب کاربری
ساخت یک حساب کاربری شخصی در انجمن ما. این کار بسیار آسان است!
یا
ورود
از قبل حساب کاربری دارید? از اینجا وارد شوید.

موضوعات مرتبط با این موضوع...
  اشنايي با موسيقي ايران
  اشنايي با صوت وصدا

پرش به انجمن:


کاربرانِ درحال بازدید از این موضوع: 1 مهمان