28-07-2015، 12:29
صفویان دودمانی ایرانی و شیعه بودند که در سالهای
۸۸۰ تا ۱۱۰۱ هجری خورشیدی (برابر ۱۱۳۵-۹۰۷ قمری
و ۱۷۲۲-۱۵۰۱ میلادی) بر ایران فرمانروایی کردند
. بنیانگذار دودمان پادشاهی صفوی، شاه اسماعیل یکم است که
در سال ۸۸۰ خورشیدی در تبریز تاجگذاری کرد و آخرین پادشاه صفوی،
شاه سلطان حسین است که در سال ۱۱۰۱ خورشیدی از افغانها شکست خورد
دوره صفویه از مهمترین دوران تاریخی ایران به شمار میآید
، چرا که با گذشت نهصد سال پس از نابودی شاهنشاهی ساسانیان
؛ یک فرمانروایی پادشاهی متمرکز ایرانی توانست بر سراسر
ایران آن روزگار فرمانروایی نماید. بعد از اسلام، چندین پادشاهی
ایرانی مانند صفاریان، سامانیان، آل بویه و سربداران ساخته شدند
، لیکن هیچکدام نتوانستند تمام ایران را زیر پوشش خود قرار دهند
و میان مردم ایران یکپارچگی پدید آورنداین دوره یکی
از سه مرحله دوران طلایی اسلام و دوره اوج تمدن اسلامی است.
صفویان، آیین شیعه را دین رسمی ایران قرار دادند و آن را به عنوان عامل
همبستگی ملّی ایرانیان برگزیدند. شیوه فرمانروایی صفوی تمرکزگر
ا و نیروی مطلقه (در دست شاه) بود. پس از ساختن پادشاهی صفویه،
ایران اهمیتی بیشتر پیدا کرده و از ثبات و یکپارچگی برخوردار گردیده و
در زمینهٔ جهانی نامآور شد در این دوره روابط ایران و کشورهای اروپایی
به دلیل دشمنی امپراتوری عثمانی با صفویان و نیز جریانهای بازرگانی
، (به ویژه داد و ستد ابریشم از ایران) گسترش فراوانی یافت. در دوره صفوی
(به ویژه نیمه نخست آن) ، جنگهای بسیاری میان ایران با امپراتوری عثمانی در
غرب و با ازبکها در شرق کشور رخ داد که علت
این جنگها جریانهای زمینی و دینی بود
ایران در دوره صفوی در زمینه مسائل نظامی،
فقه شیعه، و هنر (معماری، خوشنویسی،
و نقاشی) پیشرفت شایانی نمود.
از سرداران جنگی نامدار این دوره میتوان قرچقای خان
، اللهوردی خان، و امامقلی خان را نام برد که
هر سه از سرداران شاه عباس یکم بودند
. از فقیهان و دانشمندان نامی در این دوره میرداماد، فیض کاشانی، شیخ بهایی،
ملاصدرا، و علامه مجلسی نامور هستند. هنرمندان نامدار این دوره نیز رضا عباسی،
علیرضا عباسی، میرعماد، و آقامیرک هستند
از شاعران بزرگ و نامدار این دوره میتوان
به وحشی بافقی، صائب تبریزی، محتشم
کاشانی و میر رضی آرتیمانی اشاره کرد صفویان
همواره بزرگترین سد در برابر ترکان عثمانی بودند
و اندیشهی بازپسگیری مرزهای هخامنشیان
و اشکانیان و ساسانیان را داشتند. صفویان در جنگهای خود با عثمانیها
همواره با نام ایران میجنگیدند. ترکان عثمانی تا پیش از بیرون رانده شدنشان
به دست شاه عباس بزرگ، آذربایجان و قفقاز را به اشغال درآورده و از مردمان این
سامان کشتار فراوانی کردند. صفویان فرهنگ، هنر، موسیقی،
معماری ایرانی و ادبیات پارسی
را گسترش میدادند و سرانجام شاه عباس پایتخت خود را به اصفهان جابجا کرد.